گرد و خاک در ستاره خلیج‌فارس
پیوندی در گفت‌وگو با «تعادل»: در جلسه‌ای با حضور ترکان و لطفی مقرر شد نامه‌ای در این زمینه به زنگنه ارسال شود
گروه انرژی نادی صبوری-حمید مظفر
از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم با شعار «تدبیر و امید» تاحدودی خبری از تصمیمات خلق‌الساعه مدیران (که مقامات دولتی آن را از ویژگی‌های دولت محمود احمدی‌نژاد می‌دانستند)نبود. اما شامگاه پنج‌شنبه اتفاقاتی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس افتاد که کارنامه دولت دوازدهم را در این زمینه خدشه‌دار کرد.
ماجرا از این قرار است که علیرضا صادق‌آبادی معاون جوان وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی طی سفری سرزده در روز پنج‌شنبه هفته گذشته به استان هرمزگان تصمیمات عجیب و کم‌سابقه‌یی را در رابطه با تغییرات مدیریتی در بزرگ‌ترین پروژه پالایشگاهی کشور اتخاذ می‌کند. طی این تصمیمات علاوه بر تغییر در ترکیب هیات‌مدیره، جواد امامی که تنها 4 ماه از عمر مدیریتش بر ستاره خلیج‌فارس می‌گذشت، برکنار و محمدعلی دادور جایگزین او شده است.
پیش از شرح تغییرات اعمال شده در مجتمع پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس، ابتدا نگاهی به ترکیب سهامداران و اعضای هیات‌مدیره این شرکت می‌اندازیم. 49درصد سهام این پالایشگاه متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) وابسته شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی (شستا) است. 33درصد سهام ستاره خلیج‌فارس متعلق به صندوق بازنشستگی صنعت نفت و 18درصد دراختیار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است.
اعضای هیات‌مدیره این شرکت نیز به ترتیب مرتضی امامی و گئورک وارطان به نمایندگی از شستا و شرکت تاپیکو، علی‌اکبر شعبان‌پور و صادق علاقه‌بند به نمایندگی از صندوق بازنشستگی صنعت نفت و حسین حسینی به‌عنوان نماینده شرکت ملی پالایش و پخش بودند.
این ترکیب هیات‌مدیره حدود 4 ماه پیش مرتضی امامی را به‌عنوان مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس انتخاب کرده بودند. اما روز پنج‌شنبه با تصمیم صادق‌آبادی، شهاب‌الدین متاجی و محمدعلی دادور به‌عنوان نمایندگان صندوق بازنشستگی صنعت نفت جایگزین شعبان‌پور و علاقه‌بند و علی‌اکبر میرقادری به‌عنوان نماینده شرکت ملی پالایش و پخش جایگزین حسین حسینی شدند. این در حالی است که صندوق بازنشستگی وزارت نفت کمتر از یک‌ماه پیش، علی‌اکبر شعبان‌پور مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس را به‌عنوان نماینده خود در هیات‌مدیره پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس معرفی کرده بود و بدین ترتیب شعبان‌پور در کمتر از یک ماه از سمت جدید خود عزل شد تا آشفتگی و تشتت در وضعیت مدیریتی ستاره خلیج‌فارس به اوج خود رسیده باشد.
گفتنی است محمدعلی دادور پیش از این و در جریان 8 سال فعالیت کم‌رونق ستاره خلیج‌فارس نیز در قالب مختلف ازجمله قائم‌مقام پالایشگاه حضور داشته همچنین در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد مدیرعامل پالایشگاه لاوان بوده است. متاجی که در کنار او جایگزین یکی دیگر از اعضای هیات‌مدیره ستاره خلیج‌فارس شده است، از نزدیکان صادق‌آبادی بوده که در طرح توسعه پالایشگاهی سیراف در کنار او فعالیت کرده است.
آشفتگی در نبود اطلاعات مکتوب
اما شاید بتوان ریشه و پتانسیل رخداد پنج‌شنبه‌شب در ساختار ستاره و قربانی شدن خودکفایی بنزین در گیر و دار تغییرات مدیریتی را در مواردی همچون نامشخص بودن وضعیت هیات‌مدیره این شرکت چه در بورس و چه در وب‌سایت خود یافت. نمود بارز آشفتگی مدیریت در این پالایشگاه جایی نمود پیدا می‌کند که در تارنمای رسمی این پالایشگاه، هیچ‌گونه اطلاعاتی در رابطه با ترکیب هیات‌مدیره و مدیرعامل این شرکت به چشم نمی‌خورد. این موضوع در تارنمای بورس تهران نیز مشاهده می‌شود و هیچ‌گونه اطلاعاتی در رابطه با ترکیب هیات‌مدیره این شرکت به چشم نمی‌خورد. نماد ستاره خلیج‌فارس در بورس نیز از تاریخ 4شهریور سال جاری در وضعیت ممنوع-متوقف قرار گرفته است.
بی‌اطلاعی محض بزرگ‌ترین سهامدار
نکته عجیب این است که این تغییر و تحولات شبانه بدون حضور و اطلاع نماینده شرکت تاپیکو به‌عنوان بزرگ‌ترین سهامدار این پروژه صورت گرفته است. به همین منظور «تعادل» طی تماسی با محمدحسن پیوندی مدیرعامل تاپیکو، جویای مواضع این شرکت در رابطه با تغییر و تحولات اخیر شد. پیوندی در این باره اظهار کرد: «ما کاملا از این قضیه بی‌اطلاعیم. هیچ‌گونه صحبت و دعوتی حتی به صورت تلفنی با ما نشده است.»
مدیرعامل تاپیکو ضمن ابراز شگفتی از فعل و انفعالات اخیر در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، معتقد بود که باید تمام سهامداران در جریان تغییرات قرار گرفته و مورد مشورت واقع شوند.
مساله مهم در این میان این است که آیا تغییرات صورت گرفته در ترکیب اعضای هیات‌مدیره از لحاظ قانونی توجیه‌پذیر است یا خیر؟ یک منبع آگاه مرتبط با پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در گفت‌وگو با «تعادل» تاکید کرد که از لحاظ قانونی تعیین رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل نیازمند تشکیل جلسه هیات‌مدیره با حضور حداکثری اعضا و رای‌گیری است. از این‌رو این تغییر و تحولات غیرقانونی است و مرتضی امامی کماکان مدیرعامل قانونی این شرکت محسوب می‌شود.
اما پیوندی در گفت‌وگو با «تعادل» اعلام کرد که از لحاظ قانونی این تغییرات مشکلی ندارد اما عرف قانون تجارت این است که تغییرات با اطلاع و مشورت تمام سهامداران صورت بگیرد. وی در این باره توضیح داد: «اختلاف سهام ما با وزارت نفت تنها 2درصد است. البته سهم 51درصدی وزارت از لحاظ قانونی این اجازه را به آنها می‌دهد که نمایندگان خود را عوض کنند. اما تاکنون در عرف قانون تجارت کشور سابقه نداشته است که حتی نماینده شرکتی که 10درصد سهام یک مجموعه را دراختیار داشته باشد مورد مشورت قرار نگیرد، چه برسد به سهامدار 49درصدی و آن هم در روزهای پنج‌شنبه و جمعه.»
پیوندی ضمن ابراز شگفتی از تصمیمات معاون تازه‌کار زنگنه در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس خبر از ارسال نامه‌یی در این زمینه به وزیر نفت در روزهای آینده داد. وی اعلام کرد: «این تغییرات مورد تایید ما نیست و من نمی‌دانم آقای صادق‌آبادی چرا چنین تصمیمی گرفته است. امروز (شنبه) جلسه‌یی با آقای ترکان رییس هیات‌مدیره و آقای لطفی مدیرعامل شستا داشتیم و قرار شد که نامه‌یی در این زمینه به آقای زنگنه ارسال کرده و نظرات خود را بیان کنیم.»
پیوندی در پایان تاکید کرد که دفتر ستاره شرکت ستاره خلیج‌فارس در تهران روز شنبه تعطیل بوده به‌همین دلیل مرتضی امامی امکان حضور در دفتر کار خود را پیدا نکرده است.
چه شد که این‌گونه شد؟
وضعیت مدیریتی شرکت ستاره خلیج‌فارس در چند ماهه اخیر به هیچ‌وجه بسامان نبود و هجمه‌های زیادی به تیم مدیریتی این شرکت که گفته می‌شود به شخص بیژن زنگنه نزدیک بودند، وجود داشت. مهم‌ترین موج خبری که از سوی رسانه‌های مخالف دولت علیه مدیران این شرکت وجود داشت در رابطه با وضعیت استخدام تعدادی از کارکنان این شرکت بود. به‌عنوان مثال یکی از خبرگزاری‌های منتقد دولت در 26 شهریور سال جاری از اخراج غیرقانونی 100 نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که در آزمون استخدامی و مصاحبه این شرکت پذیرفته شده بودند، خبر داد. این خبرها در حالی منتشر می‌شد که مرتضی امامی اعلام کرده بود که هیچ اخراجی در کار نبوده و برخی نیروها برای آموزش دیدن به شرکت‌های دیگر ازجمله زیرمجموعه‌های شرکت اویکو منتقل شده‌اند. امامی در 8 شهریورماه سال جاری در گفت‌وگو با شانا عنوان کرده بود: «هیچ اخراجی در کار نبوده است و این نیروها که تا پایان شهریور ماه قرارداد دارند هم‌اکنون در حال فعالیت هستند. طبق ساختار سازمانی شرکت، به
۱۰۰۰ نیروی بهره‌بردار متخصص نیاز است. اما نیروی بهره‌بردار باید دست‌کم سه سال آموزش ببیند تا بتواند به‌عنوان متخصص در یک پالایشگاه کار حرفه‌یی انجام دهد. شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس در سال ۹۲ از طریق یک آزمون استخدامی نیروی بهره‌بردار استخدام کرده بود. در همان زمان تنها ۴۰۰ نفر انتخاب شدند که تا مدت‌ها به آنها درباره استخدام اطلاعی داده نمی‌شد. بخشی از این نیروها پس از شکایت‌های‌شان در بخش‌های حراست و آتش‌نشانی مشغول می‌شوند و بخشی دیگر که هم‌اکنون حدود ۲۰۰ نفر هستند، طبق برنامه‌های آموزشی شرکت باید به شرکت راه‌اندازی و بهره‌برداری صنایع نفت (اویکو) انتقال یابند که البته با مخالفت آنها روبه‌رو شده است. این عده معتقدند که بدون آموزش می‌توانند در شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس بمانند و فعالیت کنند.»
مرتضی امامی 4 ماه پیش جایگزین احمد ادیب شد. این دو پیش از این در فازهای 4 و 5 پارس‌جنوبی نیز با یکدیگر همکاری داشتند و امامی معاون ادیب در این فاز بود. پروژه‌یی که از لحاظ اجرایی در وضعیت مناسبی و با همکاری شرکت ایتالیایی انی و 3 ماه پیش از موعد مقرر به بهره‌برداری رسید.
با حضور ادیب در پروژه ستاره خلیج‌فارس به‌عنوان مدیرعامل، امامی نیز با وی همراه شد. ادیب در دوران مدیریتی خود تلاش کرد تا در ساختار مالی و پرداخت‌های این شرکت به پیمانکاران انضباط ایجاد کند. پس از برکناری ادیب و روی کار آمدن امامی، او نیز تلاش کرد تا همین رویه را ادامه دهد. اما تفاوت در اینجا بود که انضباط مالی ادیب با حوصله و طمأنینه صورت گرفت، اما امامی این روند را به‌صورت متهورانه‌تری در پیش گرفت. از این‌رو ذی‌نفعانی که از این رویه دچار آسیب شده بودند همواره در تلاش بودند تا از طریق رسانه‌های خود، عملکرد مدیریتی امامی را زیر سوال ببرند.
البته به‌طور کلی نمی‌توان عملکرد امامی را در این
4 ماهه مثبت ارزیابی کرد. به‌عنوان مثال امامی در این بازه زمانی تکلیف بسیاری از معاونت‌های خود را روشن نکرده بود و در این بخش‌ها نوعی نابسامانی مشاهده می‌شد.
بررسی اظهارات صادق‌آبادی در همان روز تودیع و معارفه مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش نیز نشان می‌داد که ایجاد تغییرات در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس از نخستین اقدامات وی در سمت جدیدش خواهد بود. او در این باره گفته بود: «نخستین اولویت من، اتمام هر 3 فاز پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس است تا با به مدار آمدن این پروژه، بار روانی در مورد بنزین کشور برداشته شود.»
اما کمتر کسی فکر می‌کرد که تغییرات مدنظر صادق‌آبادی با شکل و شمایل شبه‌نظامی و به‌صورت شبانه، بدون اطلاع تاپیکو و در ادامه با تعطیلی دفتر تهران صورت بگیرد.
