جولان کالاهای آی‌تی قاچاق در بازار
گزارش‌های منتشر شده و اظهارنظر مسوولان و کارشناسان درخصوص حجم کالاهای‌ای تی قاچاق بسیار نگران‌کننده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، توسعه فناوری دیجیتالی و رایانه در طول سالیان اخیر با چنان سرعت و شتابی همراه شده که بدون تردید، فرآیند رشد و پیشرفت این حوزه، در قرن 21، بیش از تمامی حوزه‌های علمی و فناوری دیگر است.
تنوع محصولات مرتبط با این حوزه در سالیان اخیر با چنان رشد فزاینده‌یی همراه بوده که به نوعی نیاز تمام سلایق را تامین کرده است.
با وجود تقاضای انبوهی که برای خرید و تهیه این نوع خاص از محصولات در بازار ایران وجود دارد، لذا گزارش‌های موجود موید این واقعیت تلخ است که تنها 5درصد از نیاز بازار بواسطه تولید داخلی تامین و عرضه می‌شود و قریب به 95درصد از محصولات مربوطه، از آن سوی مرزهای کشور روانه بازار این مرز و بوم می‌شود.
به واقع تنها در برخی محصولات و اقلام خاص همچون موس، کیبرد، فلش و... تولید داخلی نقش‌آفرینی می‌کند و در بسیاری دیگر از محصولات مرتبط با این حوزه، وابستگی شدیدی به تولیدات خارجی احساس می‌شود.
قصه پرغصه وابستگی کشور به محصولات و تولیدات حوزه IT تنها به عرصه فناوری و تکنولوژی خلاصه نمی‌شود، بلکه برخی بی‌برنامگی‌های و غفلت‌ها باعث شده در روند واردات این محصولات نیز با چالش‌هایی جدی مواجه شویم، چالشی که از آن تحت عنوان قاچاق یاد می‌شود و بدون تردید موضوع مذکور یکی از جدی‌ترین عارضه‌های فعلی کشور در عرصه اقتصادی و تولید به‌شمار می‌رود.
موضوع قاچاق کالا، صرفا در ایران به این شکل و شمایل ظهور و بروز پیدا می‌کند و در بازار بسیاری از کشورهای جهان، پدیده قاچاق کالا، محلی از اعراب ندارد.
به واقع در تعریف واژگانی پدیده قاچاق در کشورهای خارجی، پدیده اشاره شده صرفا مشمول قاچاق مواد‌مخدر، اسلحه، انسان و در مواردی اعضای بدن می‌شود اما در کشور ایران، این عارضه (قاچاق کالا) با چنان نفوذ و رسوخی در بخش کالا همراه شده که رمق را از بسیاری کارخانجات و مراکز تولید داخلی سلب نموده است.
با وجود توفیق‌هایی که در طول سالیان اخیر در این حوزه کسب شده، لذا همچنان حجم انبوه قاچاق کالا در عرصه‌های مختلف به‌عنوان آفتی خسارت‌بار در اقتصاد و تولید کشور مطرح است.
در کمتر حوزه ای (از حیث کالا و محصولات) رد و نشانی از قاچاق دیده نمی‌شود و متاسفانه این معضل چالش برانگیز، ابعاد وسیعی از بازار ایران را درگیر خود کرده است. محمد برزگر یکی از توزیع‌کنندگان محصولات و کالاهای حوزه IT و رایانه در غرب استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به امکان تولید برخی محصولات مرتبط با‌ای تی در داخل کشور گفت: به هر حال انتظار نقش‌آفرینی ایرانی در تولید تمامی کالاها و محصولات IT در کوتاه‌مدت تا حدودی آرمان‌گرایانه و احساسی به نظر می‌رسد اما در بسیاری از اقلام با حمایت و پشتیبانی هر چه بیشتر، بضاعت و بنیه موجود داخلی، جوابگوی تامین نیاز بازار خواهد بود.
وی افزود: با عنایت به ضریب تقاضایی که برای محصولات اینچنینی وجود دارد، با نقش‌آفرینی هر چه بیشتر تولید داخلی، علاوه بر اشتغال‌زایی مضاعف، به صرفه‌جویی ارزی قابل‌توجهی نیز نائل خواهیم شد.
برزگر گفت: وابستگی شدید ایران به کالاهایIT خارجی، موضوع نگران‌کننده‌یی است که باید برای رفع و کاهش آن چاره‌اندیشی شود و قطعا با تعریف و طراحی برنامه‌های اصولی، قادر خواهیم بود حجم بیشتری از نیاز بازار را از طریق فعالیت مراکز تولید داخلی و با همیاری متخصصان بومی تامین نماییم.
وی افزود: البته رکود در اقتصاد کشور، بازار IT و رایانه را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و متاسفانه گرایش بازار به خرید و فروش محصولات دست دوم به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته که این موضوع ریشه در کاهش قدرت خرید مردم و دغدغه‌های اقتصادی دهک‌های پایین جامعه و اقشار متوسط دارد.
این توزیع‌کننده محصولات و اقلام و ادوات IT و رایانه در ادامه گفت: اساسا خرید کالاهای دست دوم برقی، از سوی کارشناسان امر، توصیه نمی‌شود و این موضوع و لزوم اجتناب از خرید و فروش محصولات اینچنینی در بخش رایانه و IT به مراتب بیشتر از اقلام دیگر است زیرا عموما چنین معاملاتی با ریسک بالایی همراه است و هیچ‌گونه تضمینی به کارکرد مطلوب و استاندارد محصولات اینچنینی وجود ندارد.
چندی پیش، مهدی میرمهدی (رییس اتحادیه فناوران رایانه تهران) در این خصوص (قاچاق کالاها و اقلام مرتبط با حوزه رایانه) گفت: 70درصد از کالاهای وارداتی حوزه IT، از طریق قاچاق یا شبه‌قاچاق روانه بازار می‌شوند. وی می‌گوید: زمانی که سخن از شبه‌قاچاق به میان می‌آید، بدون تردید محصولات اینچنینی از گمرک وارد کشور می‌شوند. میرمهدی با اشاره به برگزاری جلسه‌یی با مسوولان مربوطه در این خصوص، عنوان می‌کند: یکی از دلایل بالا بودن ضریب قاچاق در این بخش، به تعرفه بالایی معطوف می‌شود که از سوی دولت تعریف شده که
به نظر می‌رسد هدف از این میزان تعرفه تعیین شده، درآمدزایی هر چه بیشتر است، اما در واقع امر، با این رویکرد، به نوعی (ناخواسته) از قاچاقچیان حمایت می‌شود و درآمد دولت نیز به یک‌سوم کاهش می‌یابد.
رییس اتحادیه فناوران رایانه تهران می‌گوید: زمانی که واردکنندگان محصول را به کشور می‌آورند، باید عوارض گمرک، ارزش افزوده و تعرفه از سوی واردکنندگان پرداخت شود (با واردات قاچاق و غیرمجاز و غیرقانونی محصولات فوق، دیگر ضرورتی برای پرداخت این هزینه‌ها وجود ندارد).
برخی کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند در طول سالیان اخیر، گام‌های نسبتا مطلوبی برای بهبود وضعیت مذکور و کاهش ضریب قاچاق کالا در بخشIT برداشته شده اما میزان قاچاق کالا در این بخش آنچنان شدید و بالاست که گام‌های برداشته شده آنچنان که باید خود را نشان نمی‌دهد.
عده‌یی از کارشناسان بازار رایانه معتقدند، ناهماهنگی‌ها میان گمرکات اجرایی و اقدامات جزیره‌یی از نارسایی‌هایی است که باعث بروز این مشکل می‌شود و هر آنچه برای حل و فصل مطلوب‌تر این عارضه اقدام شود، شاهد توفیق موثرتری در این خصوص (کاهش میزان قاچاق محصولاتIT) خواهیم بود.
