توسعه ابزارهای هیبریدی در بازارهای مالی
گروه بورس
با روی کارآمدن دولت دوازدهم حمایت دولتمردان از بازار سرمایه که پیش از این تنها به شعار و یا حمایت‌های مقطعی خلاصه شده بود وارد فاز جدیدی شد. در این باره و در زمان شکل‌گیری کابینه دوازدهم وزیر جهاد کشاورزی به عنوان لیدر بهارستان‌نشین‌ها حامی بازار سرمایه شناخته شد ودر کنار وزیر اقتصاد به عنوان متولی نظارت و توسعه بازار سرمایه در رده بعدی این طبقه‌بندی قرار گرفت.
به گزارش «تعادل» تغییر مدیران اقتصادی دولت دوازدهم در حالی صورت گرفت که وزرا و مدیران ارشد اقتصادی در این دوره با صدور دستورالعمل‌هایی در راستای حمایت از بازار سرمایه و توسعه ابزارهای مالی گام برداشته‌اند. یکی از نقاط و مدیریت‌هایی که مدیران بازار پول و سرمایه توانستند با یکدیگر تعامل سازنده داشته باشند
سر‌‌و‌سامان دادن به پرداخت وام مسکن با فروش اوراق تسه در بازار سرمایه و اختصاص وام در بازار پول (بانک مسکن) بود.
در همین رابطه روز گذشته بار دیگر شاهد تحولی برای فرهنگ‌سازی توسعه بازار سرمایه و استفاده از بستر نت برای انجام فعالیت‌های مالی در این مجموعه بودیم. بدین ترتیب شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاح سامانه متمرکز ارائه خدمات بازار سرمایه در شعب بانک عامل حوزه مسکن عنوان کرد: همیشه خیلی وقت‌ها گفته می‌شود که تالارهای منطقه‌یی بورس نباید راه‌اندازی می‌شد، ولی در پاسخ به آنها باید گفته شود اگر چه دنیا به سمت موبایل تریدینگ حرکت می‌کند اما فرهنگ‌سازی بانکداری در بستر نت بسیار مشکل است. همین که مردم تالار فیزیکی بورس را می‌بینند به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه راغب می‌شوند. اقدام امروز نیز در راستای فرهنگ‌سازی توسعه خدمات بازار سرمایه است.
وی با اشاره به فعالیت کارگزاری‌ها در شعب استانی خود افزود: این اقدام می‌تواند موضوع، فرآیند احراز هویت مشتری بازار سرمایه که بر اساس قانون باید برای بار نخست به صورت حضوری رخ دهد را تسهیل کند. ضمن اینکه این اقدام و حضور فیزیکی مردم در شعب بانکی برای دسترسی به خدمات بازار سرمایه می‌تواند به افزایش اعتماد مردم کمک کند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: خیلی وقت‌ها گفته می‌شود که سازمان بورس باید نظارت را بیشتر کند، ولی به نظر من در کنار نظارت باید نظام‌های خودکنترلی را توسعه داد. بزرگ شدن بازار سرمایه به خودکنترلی و شفافیت در این بازار کمک می‌کند، چراکه بازارهای کوچک همواره مشکلات بیشتری نسبت به بازارهای سرمایه‌یی بزرگ دارند.
محمدی اظهار کرد: سامانه‌یی که در این بانک رونمایی شد به توسعه ابزارهای هیبریدی یا دوگانه بازار پول-بازار سرمایه کمک می‌کند. این بانک پیش‌تر نیز اوراق تسهیلات مسکن را در بازار سرمایه منتشر کرده بود و در پی موفقیت این ابزار از سایر ابزارهای بازار سرمایه همچون اوراق رهنی، صندوق‌های زمین و ساختمان و... استفاده کرد که آنها نیز تا حدودی با موفقیت روبه‌رو شدند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: صندوق‌های وابسته به بانک‌ها که از این سازمان مجوز دارند قبلا ۹۰درصد از منابع خود را در همان بانک سپرده‌گذاری می‌کردند که با توجه به اینکه باید سهم سپرده‌یی صندوق‌ها را کاهش دهیم و همچنین ادامه این روند سبب می‌شد این صندوق‌ها نرخ‌های سود سپرده را به این روش دور بزنند، این کار انجام شد و در حال حاضر سهم سپرده‌یی صندوق‌ها به ۷۰ درصد رسیده است؛ صندوق‌های وابسته به بانک‌ها در حال حاضر ۳۰ درصد منابع خود را در بازار سرمایه و فروش سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند که این نسبت باید به
۵۰ درصد افزایش یابد.
بهره‌برداری از نخستین صندوق زمین
و ساختمان
در سوی دیگر یک مقام ارشد بانکی از افتتاح نخستین صندوق زمین و ساختمان کشور در چند روز آینده خبر داد. این موضوع را محمدهاشم بت‌شکن مدیرعامل بانک مسکن در مراسم رونمایی از سامانه متمرکز خدمات بازار سرمایه در شعب بانک عامل حوزه مسکن اعلام و تاکید کرد: این بانک با سایر بانک‌های تجاری و توسعه‌یی تفاوت دارد. سایر بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های تجاری منابع خود را از طریق سپرده‌گذاری تجهیز می‌کنند و سپس بر اساس همین سپرده‌ها تسهیلات داده و بازگشت تسهیلات آنها یک‌ساله است، در نتیجه مشکل مصارف و منابع ندارند. سایر بانک‌های تخصصی از جمله بانک تخصصی عامل بخش کشاورزی نیز غیر از تجهیز منابع از طریق بازار می‌توانند از وجوه دولتی خط اعتباری و بودجه دولتی استفاده کنند، بنابراین این بانک تنها بانکی است که باید همانند بانک‌های تجاری از بازار سپرده جذب کند ولی تسهیلات بلندمدت پرداخت کند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر این بانک حساب‌های تکلیفی نیز دارد و در صورت افتتاح چنین حساب‌هایی از سوی مردم، بانک ملزم به پرداخت تسهیلات است. اگر هم منابعی از دولت به بانک وارد شود، در کوتاه مدت اصل آن منابع همراه با دوبرابر سود آن از بانک خارج می‌شود. این تفاوت کلیدی این بانک با سایر بانک‌هاست.
مدیرعامل بانک دولتی عامل بخش مسکن افزود: در چهارسال گذشته این بانک از ظرفیت‌های مختلف ابزارسازی و نهادسازی از طریق بازار سرمایه استفاده کرده است که از جمله آنها صندوق‌های زمین و ساختمان، اوراق رهنی، صندوق‌های با درآمد ثابت و... است که از ابزارسازی‌های این بانک به شمار می‌روند.
دلیل کم بودن نفوذ‌پذیری بازار سرمایه
وی با اشاره به پایین بودن ضریب نفوذ بازار سرمایه در میان مردم گفت: مهم‌ترین علت آن کم بودن دسترسی فیزیکی مردم به تالارهای بورس است. اگر چه تجارت الکترونیکی در حال رشد است اما تجربه ایران نشان داده بانکداری بدون شعب فیزیکی امکان توسعه ندارد. درحال حاضر ۲۰هزار شعبه فیزیکی شبکه بانکی در کشور داریم که سبب می‌شود مردم به این بانک‌ها اعتماد کنند.
وی با تاکید بر اینکه سامانه متمرکز خدمات بازار سرمایه این بانک سبب می‌شود تا هم نظام بانکی سرمایه‌های خود را به بازار سرمایه عرضه کند و هم بازار سرمایه بتواند از طریق شعب بانکی به مشتریان بیشتری دسترسی داشته باشد، اظهار کرد: در نظر داریم این خدمات را در ۱۰۰ شعبه این بانک برقرار کنیم و از این بستر ۱۰ هزار میلیارد تومان اوراق رهنی جدید قرار است منتشر شود.
بت‌شکن گفت: واحدهای مسکونی ساخته شده توسط نخستین صندوق زمین و ساختمان کشور پس از سه سال فعالیت در هفته آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
وی گفت: درحال حاضر این بانک ۴ یا ۵ صندوق زمین و ساختمان دیگر راه‌اندازی کرده و پیش‌بینی تاسیس ۴۰صندوق زمین و ساختمان دیگر را برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
وی از ارائه خدمات ویژه در ۱۰ شعبه این بانک به انبوه سازان با هدف گسترش فعالیت‌های ساخت و ساز و تامین مالی بخش مسکن خبر داد و گفت: با سازمان بنادر و دریانوردی نیز مذاکره کرده و قرار است انتشار اوراق صکوک و اوراق منفعت این سازمان را اجرایی کنیم.
