سود نگهداری سکه و ارز بالاتر از تورم
نخستین تجربه سود نگهداری ارز در مقایسه با تورم در ۵ سال اخیر
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
رشد ۲۰ درصدی یورو، رشد ۱۱,۵درصدی دلار، رشد ۱۸.۴درصدی سکه طرح جدید در یک‌سال منتهی به آبان ۹۶ نشان می‌دهد که در یک سال اخیر نسبت به ۴ سال قبل از آن، میزان افزایش نرخ سکه و ارز افزایش بیشتری نسبت به سال‌های قبل از آن دارد. سود نگهداری دلار منهای تورم نقطه به نقطه ۸.۴درصدی معادل ۳.۱درصد، سود نگهداری یورو در مقایسه با تورم ۱۱.۶درصد و سود نگهداری سکه طرح جدید در مقایسه با تورم معادل ۱۰درصد بوده است.
دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور ۹۶ به شهریور ۹۵ با عدد ۸,۴درصدی، به میزان ۰.۹واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال، با افزایش ۹.۳درصدی مواجه شده است. سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه این یک سال، به میزان ۱.۱درصد و سکه طرح جدید با ۳.۱ افزایش همراه بوده است. بر این اساس در مقایسه با تورم، نگهداری ارز و سکه در یک‌سال منتهی به شهریور ۹۶ مقرون به صرفه بوده و یورو با ۹درصد و سکه طرح جدید با بیش از ۳درصد و سکه طرح قدیم و دلار با حدود یک درصد سود نگهداری همراه بوده‌اند.
براساس نرخ‌های ۷ آبان ۹۶ نیز می‌توان دریافت که دلار با نرخ ۴۰۶۰ تومان، یورو با ۴۷۹۸ تومان و سکه با یک‌میلیون و ۳۲۱ هزار تومان در مقایسه با آمار آبان ۹۵ رشدی بالاتر از تورم داشته‌اند و دلار با ۱۱,۵درصد، یورو با ۲۰درصد و سکه طرح جدید با ۱۸.۴درصد رشد قابل‌توجهی را در این یک سال تجربه کرده‌اند.
روز دوشنبه ۸ آبان ۹۶ نرخ رسمی ۳۷ ارز افزایش و یک ارز کاهش یافت و بهای یک ارز تغییری نداشت. نرخ رسمی دلار با ۹ تومان افزایش ۳۴۸۷,۹ تومان، پوند با ۱۷۵ ریال رشد ۴۵۸۴.۸ تومان و یورو با رشد ۱۲۲ ریالی ۴۰۵۱.۲ تومان ارزش‌گذاری شد.
در بازار آزاد نیز صرافی‌های پایتخت هر دلار آمریکا را با یک تومان افزایش نسبت به روز یکشنبه ۴۰۶۱تومان می‌فروختند. همچنین قیمت داد و ستد هر یورو با ۱۰ تومان افزایش ۴۸۰۸ تومان و هر پوند با ۲۳ تومان افزایش ۵۳۹۰ تومان تعیین شده بود. اختلاف دلار آزاد و مبادله‌یی در حال حاضر به ۵۷۳ تومان کاهش یافته است.
کارشناسان معتقدند که نرخ ارز همچنان روند افزایشی خود را به دلایل مختلف حفظ کرده و پیش‌بینی می‌کنند که تحت‌تاثیر رشد تقاضا در نیمه دوم سال و همچنین رشد نرخ ارز مبادله‌یی و حذف خدمات و کالاهای وارداتی مشمول ارز مبادله‌یی، شاهد رشد نرخ ارز باشیم. به‌طوری که تاثیر حذف ارز مبادله‌یی و شیفت تقاضا به سمت یورو و دلار باعث رشد بیش از ۲۰درصدی یورو و بیش از ۱۱درصدی دلار در یک‌سال اخیر شده است. قبلا ارز مبادله‌یی شامل یوان، روپیه، لیر، درهم، ین، روبل و... نیز می‌شد اما حالا با حذف ارز مبادله‌یی عمده تقاضای ارز برای سه ارز عمده یورو، دلار و پوند افزایش یافته است.
همچنین تقاضای ارز از جمله تقاضای ارز برای سفر به عراق و مراسم اربعین، رشد تقاضا در نیمه دوم سال، نزدیک شدن به پایان سال میلادی و شروع سال جدید و تسویه‌حساب شرکت‌ها، پیش‌بینی بازار شب عید نوروز و رشد سفرها در تعطیلات میلادی و عید نوروز و...
در بازار طلا نیز اونس جهانی به قیمت ۱۲۷۱ دلار رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۱۲۷ هزار تومان کاهش یافته است. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۵۰۰ تومان افزایش نسبت به روز یکشنبه یک‌میلیون و ۳۲۱هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شد.
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۲ هزار و ۲۰۰ تومان کاهش یک‌میلیون و ۲۸۰ هزار و ۷۰۰تومان معامله می‌شد. نیم سکه با یک‌هزار تومان کاهش نسبت به روز یکشنبه ۶۷۵ هزار و ۳۰۰ و هر قطعه ربع سکه بهار آزادی نیز با ۹۰۰ تومان کاهش، ۳۸۱ هزار و ۹۰۰ تومان ارزش‌گذاری شد. قیمت هر قطعه سکه گرمی نیز بدون تغییر ۲۵۵ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۵ هزار و ۷۰۰ تومان افزایش نسبت به روز شنبه یک‌میلیون و ۳۲۱هزار تومان فروخته شد. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۸ هزار و ۶۰۰ تومان رشد یک‌میلیون و ۲۸۲ هزار و ۹۰۰ تومان معامله شد. نیم سکه با ۸ هزار و ۴۰۰ تومان رشد نسبت به روز شنبه ۶۷۶هزار و ۳۰۰ و هر قطعه ربع سکه بهار آزادی نیز با ۷ هزار و ۱۰۰ تومان افزایش، ۳۸۲ هزار و ۷۰۰تومان ارزش‌گذاری شد. قیمت هر قطعه سکه گرمی نیز بدون تغییر ۲۵۵ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.
نرخ ارز و سکه در یک‌سال منتهی به آبان ۹۶
بررسی نرخ‌های سکه و دلار و یورو در روزهای اخیر و آبان ۹۶ در مقایسه با نرخ آبان ۹۵ نشان می‌دهد که برای نخستین‌بار در ۵ سال اخیر و از سال ۹۲ تا ۹۶، نگهداری ارز در مقایسه با تورم سودآور بوده است و در حالی که در سال‌های قبل یعنی سال‌های ۹۳ و ۹۴ و ۹۵ به‌دلیل ثبات نرخ ارز و افزایش نرخ دلار و یورو کمتر از نرخ تورم، نگهداری ارز با زیان مواجه شده بود اما در یک‌سال اخیر به‌دلیل رشد بالای یورو و دلار بالاتر از نرخ تورم، برای نخستین‌بار در ۵ سال اخیر، نگهداری دلار و یورو با سود همراه شده است.
رشد ۲۰درصدی یورو، رشد ۱۱,۵درصدی دلار، رشد ۱۸.۴درصدی سکه طرح جدید در یک سال منتهی به آبان ۹۶ نشان می‌دهد که در یک سال اخیر نسبت به ۴ سال قبل از آن، میزان افزایش نرخ ارز نسبت به سال‌های قبل از آن بیشتر بوده و درحالی که رشد دلار و یورو بیش از ۳درصد و سکه بیش از ۲۰درصد در یک سال منتهی به آبان ۹۵ بوده اما در یک سال اخیر منتهی به آبان ۹۶ رشد نرخ دلار تقریبا ۴برابر و رشد یورو ۶ برابر رشد یک سال قبل از آن بوده است.
به عبارت دیگر، در مقایسه با نرخ تورم نقطه به نقطه ۸,۴ درصدی مهر ۹۶ به مهر ۹۵ دلار با سود ۳.۱درصدی، یورو با سود ۱۱.۶و سکه با سود ۱۰درصدی مواجه بوده است.
همان طور که از ارقام جدول و نرخ‌های ۷ آبان ۹۶ و آبان ۹۵ قابل مشاهده است، سود نگهداری دلار منهای تورم نقطه به نقطه ۸,۴ درصدی معادل ۳.۱درصد، سود نگهداری یورو در مقایسه با تورم ۱۱.۶درصد و سود نگهداری سکه طرح جدید در مقایسه با تورم معادل ۱۰درصد بوده است. یعنی نگهداری یورو بالاترین سود، سود نگهداری سکه در رتبه دوم و سود نگهداری دلار در رتبه سوم این بررسی بوده است. این درحالی است که در سال‌های قبل تنها سود نگهداری سکه در برخی سال‌ها بالاتر از تورم بوده و به دلیل ثبات بازار ارز، نگهداری دلار و یورو در مقایسه با تورم با زیان همراه بوده و برای نخستین بار در دولت روحانی و چند سال اخیر است که شاهد سودآوری نگهداری ارز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه هستیم که به عقیده کارشناسان می‌تواند ناشی از نوسانات اخیر، حذف ارز مبادله‌یی، کاهش نرخ تورم، کاهش نرخ سود بانکی و... باشد.
نرخ ارز و سکه در یک سال منتهی به شهریور ۹۶
براساس انتشار شاخص‌های ماهانه اقتصادی در شهریور ماه ۱۳۹۶ از سوی اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی در شهریور ماه ۱۳۹۶ متوسط قیمت فروش یک دلار آمریکا و یک یورو در بـازار آزاد شـهر تهران به ترتیب ۳۸۸۸,۲ و ۴۷۱۶.۹تومان بود کـه نسـبت بـه مـاه قبـل بـه ترتیـب ۲ و ۳.۷درصد و در مقایسه بـا مـاه مشـابه سـال ۱۳۹۵ دلار ۹.۳درصـد و یـورو ۱۷.۷درصـد افـزایش داشته است.
بر این اساس، دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور ۹۶ به شهریور ۹۵ با عدد ۸,۴ درصدی به میزان ۰.۹واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال با افزایش ۹.۳درصدی مواجه شده است.
در ۶ ماه اول سال ۹۶ نیز متوسط نرخ دلار ۳۷۹۲,۵تومان بوده که نسبت به ۶ ماه مشابه سال ۹۵ معادل ۸.۲درصد و یورو ۴۳۶۷.۵تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۰.۶درصد افزایش داشته است.
رشد سکه بالاتر از تورم
همچنین در شهریور ماه ۱۳۹۶ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در بازار آزاد شـهر تهـران با طرح قدیم به یک میلیون و ۲۲۰هزار و ۳۰۰تومان و با طرح جدید به یک میلیون و ۲۴۶هزار و ۱۰۰تومان رسید که در مقایسه با مـاه قبـل بـه ترتیب ۳ و ۲,۴درصد و نسبت به ماه مشابه سال ۱۳۹۵به ترتیب ۹.۵و ۱۱.۵درصد افزایش نشان می‌دهد.
سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه ۸,۴۳ درصدی این یک سال به میزان ۱.۱درصد و سکه طرح جدید با ۳.۱ افزایش همراه بوده است.
در ۶ ماه اول سال ۹۶ نیز متوسط قیمت سکه طرح قدیم یک میلیون و ۱۹۰هزار و ۷۰۰تومان و طرح جدید یک میلیون و ۲۱۹هزار و ۱۰۰تومان بوده که نسبت به ۶ ماه سال ۹۵ به ترتیب ۱۱,۹و ۱۴.۳درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در شهریور ماه ۱۳۹۶ نسبت به سال پایه ۱۳۹۵=۱۰۰ بـه عدد ۱۰۸رسید که در مقایسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بـه ترتیـب ۰,۳درصـد و ۸.۴درصد افزایش یافته است. شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی برای استان تهران به عدد ۱۰۹.۱رسید که نسبت به ماه قبل و مـاه مشـابه سـال قبـل بـه ترتیـب ۰.۶ و ۹.۶درصـد افزایش یافته است.
بر این اساس، دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور ۹۶ به شهریور ۹۵ با عدد ۸,۴ درصدی به میزان ۰.۹واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال با افزایش ۹.۳درصدی مواجه شده است. سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه این یک سال به میزان ۱.۱درصد و سکه طرح جدید با ۳.۱درصد افزایش همراه بوده است. بر این اساس در مقایسه با تورم، نگهداری ارز و سکه در یک سال منتهی به شهریور ۹۶ مقرون به صرفه بوده است و یورو با ۹درصد و سکه طرح جدید با بیش از ۳درصد و سکه طرح قدیم و دلار با حدود یک درصد سود نگهداری همراه بوده‌اند.
براساس نرخ‌های ۷ آبان ۹۶ نیز می‌توان دریافت که دلار با نرخ ۴۰۶۰تومان، یورو با ۴۷۹۸تومان و سکه با یک میلیون و ۳۲۱هزار تومان در مقایسه با آمار آبان ۹۵ رشدی بالاتر از تورم داشته‌اند و دلار با ۱۱,۵درصد، یورو با ۲۰درصد و سکه طرح جدید با ۱۸.۴درصد رشد قابل توجهی را در این یک سال تجربه کرده‌اند که البته باید دید که تورم آبان ۹۶ به تورم آبان ۹۵ چقدر اعلام می‌شود که براساس نرخ تورم نقطه به نقطه ۸.۴ درصدی در مهر ماه ۹۶ می‌توان دریافت که نگهداری دلار، سکه و یورو در یک سال منتهی به آبان نیز سودآور خواهد بود.
رشد نرخ یورو و سکه بیش از دلار
بر این اساس، نگهداری طلا و سکه و یورو در این یک سال منتهی به شهریور ماه ۹۶ به صرفه‌تر از نگهداری دلار بوده است. این موضوع باعث شده که بسیاری از کارشناسان بانکی و ارزی بر این نکته تاکید کنند که اگرچه ارزش اسمی دلار و یورو به مرور زمان افزایش یافته اما در ۳سال اخیر در مقایسه با تورم کمتر افزایش داشته و این به معنای تقویت ارزش پول ملی و رابطه مبادله ریال ایران در برابر سایر ارزها بوده است.
در مجموع واضح است که نرخ مبادله به نفع ریال تقویت شده و با وجود تورم ۶۷ درصدی ۴سال و ۴ماه اخیر، دلار ۲۲-درصد و سکه طلا ۴۸-درصد نسبت به تورم کمتر رشد کرده و این موضوع باعث تقویت ریال در برابر نرخ طلا و نرخ دلار بوده است.
تقویت ۴۷ درصدی نرخ مبادله و ارزش ریال
در ۴سال اخیر که اثر سیاست‌های انضباط مالی و کنترل تورم و ثبات بازار ارز دولت روحانی بر نرخ دلار منجر به تقویت ارزش ریال و نرخ مبادله به نفع ریال بوده است، شاخص تورم ۶۶,۸ درصد و نرخ دلار ۴۴.۹۲درصد رشد کرده، نرخ دلار نسبت به تورم ۲۱.۸درصد کمتر رشد داشته و این موضوع به معنای تقویت نرخ مبادله ریال در برابر دلار یا تقویت ارزش ریال در برابر دلار به میزان۲۲درصد بوده و از سوی دیگر به معنای زیان ۲۲درصدی نگهداری دلار در مقایسه با تورم در ۴سال اخیر است.
زیان نگهداری ۴۸ درصدی سکه در ۴ سال
همچنین سکه از یک میلیون و ۶۰ هزار تومان در اسفند ۹۲ به یک میلیون و ۲۱۲هزار و ۶۰۰ تومان در شهریور ۹۶ رسیده و در این مدت ۱۸,۸۱درصد رشد کرده لذا اگر کسی در این مدت سکه خریداری کرده باشد در مقایسه با تورم ۶۶.۸ درصدی این ۴ سال به میزان ۴۸درصد زیان حاصل از نگهداری سکه داشته است.
۴ سال ۹۵ -۱۳۹۲ دولت یازدهم
بررسی روند تغییر نرخ مبادله ریال در برابر و تقویت ارزش ریال در برابر دلار با احتساب تورم در ۴۶سال اخیر نیز نشان می‌دهد که با روی کار آمدن دولت روحانی از سال ۹۲ و کنترل تورم و ثبات بازار ارز، نرخ دلار روندی با ثبات داشته و در فاصله سال ۹۲ تا فروردین ۹۶ نرخ دلار روی هم رفته ۵۹۳ تومان معادل ۱۸,۶درصد افزایش داشته است. این درحالی است که شاخص تورم از اسفند ۹۲ تا فروردین ۹۶ معادل ۶۵.۵ درصد رشد کرده است.
ارزش مبادله‌یی ریال در برابر دلار به خاطر رشد زیاد نرخ دلار در سال‌های ۹۱و ۹۲ که نرخ ارز از ۱۲۰۴تومان در سال ۹۰ به ۳۱۸۴تومان در سال ۹۲ رشد کرده عملا منفی بوده و ارزش ریال به شدت کاهش داشته و کاهش ۷۵درصدی و ۲,۴درصدی در سال‌های ۹۱و ۹۲ به معنای افت ارزش مبادله‌یی ریال در برابر دلار یا کاهش ارزش ریال در سال‌های ۹۱و ۹۲ است.
اما با اثرگذاری تدریجی سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم بر بازار ارز، کنترل تورم و انضباط مالی و پولی و ارزی به تدریج بازار ارز با ثبات مواجه شده و ارزش مبادله ریال در برابر دلار در سال‌های ۹۳تا ۹۵ تقویت شده و ارزش ریال در سال ۹۳ به میزان ۱۳,۲درصد، در سال ۹۴ به میزان ۳.۱درصد و در سال ۹۵ به میزان ۶.۳ درصد تقویت شده است.
همچنین با مقایسه شاخص تورم در فروردین ۹۶ با شاخص تورم در اسفند ۹۲ همچنین مقایسه نرخ دلار در فروردین ۹۶ با نرخ دلار در اسفند ۹۲ می‌توان دریافت که نرخ دلار در این ۳سال ۱۸,۶درصد و نرخ تورم ۶۵.۵ درصد رشد کرده و بر این اساس فاصله رشد نرخ تورم با نرخ رشد دلار نشان می‌دهد که ریال به میزان ۴۷درصد در این ۳سال تقویت شده است.
این دو موضوع نشان می‌دهد که بهترین محل سرمایه‌گذاری در این ۳سال سپرده‌های بانکی بوده که نرخ سودی بالاتر از نرخ تورم را به سپرده‌ها پرداخت کرده‌اند. به نظر می‌رسد که در صورت تداوم این سیاست‌های ثبات بازار ارز و کنترل نرخ تورم، بهترین محل برای سرمایه‌گذاری بانک‌ها و سپرده‌های بانکی است و در صورتی که دولت و بانک‌ها برای تامین اعتبار واحدهای اقتصادی و تولید و اشتغال از آن بهره ببرند، دستاوردهای مناسبی مانند کاهش بیکاری و رشد سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی را در سال‌های پیش رو شاهد خواهیم بود و بازارهای طلا و ارز و سایر دارایی‌ها جذابیت زیادی برای سفته‌بازی و نقل و انتقال پول ندارند.
کاهش فروش و واخواست سفته و برات
در شهریور ماه ۱۳۹۶ حدود ۳,۸۲میلیارد تومان سفته و برات در شهر تهران فروخته شـد کــه در مقایســه بــا مــاه قبــل ۱۵.۷درصــد و نســبت بــه مــاه مشــابه ســال قبــل ۱.۲درصــد کاهش یافته است. طبـق آمـار شـعبه واخواسـت دادگسـتری اسـتان تهـران در شهریور مـاه ۱۳۹۶ معـادل ۶۰۰ برگ سفته و برات به مبلغی معادل ۸.۹۲ میلیارد تومان در شهر تهران واخواست شد. در این ماه شاخص‌های تعداد و مبلغ سفته و برات واخواست شده به ترتیب بـه اعـداد ۷۱و ۴۸.۳ رسید که در مقایسه با ماه قبل به ترتیب ۲۶ و ۴۱درصد کاهش و نسبت بـه مـاه مشـابه سال قبل ۵۴ درصد کاهش داشته است.
شاخص متوسط مبلغ یک برگ سفته و برات واخواست شـده در شهریور مـاه ۱۳۹۶ بـه عـدد ۶۸,۱ رسـید. عـدد شـاخص مـذکور در شهریور مـاه ۱۳۹۵ معـادل ۶۸.۲ بـوده اسـت.
