راه‌اندازی درگاه معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران

گروه بانک و بیمه| درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران راه‌اندازی شد.

به گزارش «تعادل»، درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران با هدف تعمیق معاملات ارزی در بازار بین بانکی ارز، افزایش کارایی و سرعت تامین مالی، ایجاد ثبات در بازار ارز کشور، تسهیل تجارت، تسهیل معاملات ارزی در سیستم بانکی کشور و ایجاد خزانه اطلاعاتی غنی از معاملات ارزی، راه‌اندازی شد.

پروژه ایجاد درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران که در راستای قانون پولی و بانکی کشور، نظام شناور مدیریت شده و یکسان‌سازی نرخ ارز از نیمه دوم سال ۱۳۹۵ در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته بود پس از یک سال در مهرماه سال جاری به اتمام رسید و در روز ۷ آبان ماه ۱۳۹۶ با حضور ادارات ذی‌ربط بانک و معامله‌گران ارزی (Dealers) بانک‌های عضو بازار بین بانکی ارز، راه‌اندازی شد.

بر این اساس بانک‌های کشور می‌توانند در «سامانه معاملات الکترونیکی» (ETS) یا «رویترز داخلی» نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای کاری بانکی با یکدیگر و با بانک مرکزی اقدام کنند.  بدیهی است بانک‌های کشور برای تعدیل وضعیت باز ارزی (NOP) خود می‌توانند نسبت به خرید و فروش ارز در «سامانه معاملات الکترونیکی» (ETS) یا «رویترز داخلی» اقدام کنند. از مزایای دیگر این سامانه؛ افزایش عمق بازار بین‌بانکی ارز، بالا بودن سرعت انجام معاملات و تسویه آن، تامین به‌موقع کسری منابع بانک‌ها، مدیریت بهتر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی سیستم بانکی، بهبود مدیریت نقدینگی ارزی بانک‌های کشور، ثبات بیشتر بازار بین‌بانکی، تامین مالی بهتر تجارت و پروژه‌ها در بازار بین‌بانکی، تامین منابع ریالی درآمدهای ارزی صادرکنندگان غیرنفتی، سرمایه‌گذاران خارجی و غیره و درنهایت انجام معاملات ارز به ارز در این بازار است. مسعود بیرمی کارشناس بازار ارز در گفت‌وگو با «تعادل» در پاسخ به این پرسش که اثر معاملات ارزی بین بانکی از طریق شبکه اینترنت بر بازار ارز چه خواهد بود و آیا این امکانات به معنای ایجاد یک سیستم جدید است یا اصلاح وضعیت قبلی خواهد بود؟ گفت: سیستم بین بانکی ارزی قبل از سال ۹۱ و ایجاد مرکز مبادلات ارزی نیز وجود داشته است. اما به دلیل کنترل ارز و ضرورت‌هایی که به علت تحریم‌های ارزی و بانکی ایجاد شد، در این سیستم تغییراتی داده شد که موقتی بوده و برای همیشه قابل دفاع و تداوم نبوده است.

از سال ۹۱ بازار بین بانکی عملا منحل شده بود و خرید و فروش ارز در قالب سیستم ارز مبادله‌یی صورت می‌گرفت و در آن سیستم بانک‌ها مالک ارز نبوده و صرفا واسط بانک مرکزی و واردکننده‌ها محسوب می‌شدند و قدرت اصلاح وضعیت باز ارزی بانک‌ها که از قبل مانده داشت برای بانک‌ها میسر نبود که با راه‌اندازی مجدد بازار بین بانکی این امکان مجددا میسر می‌شود.

وی افزود: رویترز نیز در آن مقطع به دلیل تحریم‌ها سیستم خود را به روی ایران بست و البته در دوره‌هایی نیز که باز بوده فقط به معنای رویت بازار بوده است و برای معاملات ارزی، اتاق معاملات بانک‌ها از طریق سیستم معاملات تلفنی عمل می‌کرد و از پیام‌های سوییفتی استفاده می‌کردند.

وی با اشاره به ضرورت اصلاح سیستم معاملات ارزی بین بانکی در شرایط پس از برجام گفت: در حال حاضر هدف این است که دوباره بازار بین بانکی را فعال کنند که اقدامی خوب و مفید و ضروری است چون وقتی بانک مرکزی مجوز معاملات ارز آزاد را به بانک‌ها داده ولی بازار بین بانکی را ایجاد نکرده، به معنای نقص سیستم است و این سیستم باید از طریق ایجاد بازار ارزی بین بانکی در کنار معاملات ارز آزاد توسط بانک‌ها اصلاح شود و لذا بانک مرکزی با این درگاه اینترنتی، امکان بازار بین بانکی ارزی در کنار معاملات ارز آزاد توسط بانک‌ها را فراهم کرده است.

وی تصریح کرد: اینکه به جای تلفن از سیستم مکانیزه و درگاه اینترنت استفاده می‌شود خیلی بهتر و کارآمد‌تر خواهد بود اما باید توجه داشت که چون تجربه اول اصلاح و ایجاد این سیستم ارزی از طریق امکانات جدید است تا یک مدتی ممکن است با مشکلاتی همراه شود که باید به تدریج برطرف شود. ولی در کل راه‌اندازی مجدد بازار بین بانکی ارزی، لازمه معاملات ارز آزاد بانک‌هاست و باید چنین سیستمی در کنار معاملات آزاد ارزی بانک‌ها حاکم می‌شد.

یعنی وقتی یک بانکی خرید ارز در بازار ارز آزاد داشت و اصطلاحا وضعیت باز مثبت پیدا کرد بتواند در بازار بین‌بانکی به سایر بانک‌ها که متقاضی خرید هستند بفروشد و به نوعی بانک‌ها بتوانند وضعیت باز ارزی خود را با بخشنامه بانک مرکزی دراین خصوص تطبیق بدهند و از ریسک نوسانات نرخ ارز بکاهند.

وی در پاسخ به این پرسش که چه اقدامات دیگری برای تکمیل این سیستم ارزی باید در دستور کار باشد، گفت: اگر بانک مرکزی در این زمینه اراده و شجاعت تصمیم‌گیری بیشتری را به کار بگیرد، در قدم بعدی باید توسعه سیستم معاملات بانک‌ها با مشتریان آنها را اصلاح کند. یعنی باید اقدامات موثر در بازار ارز را تکمیل کند وگرنه تاثیر این موضوع در حد اصلاح وضعیت بازار ارزی بانک‌ها باقی خواهد ماند. در حالی که باید مشتریان بانک‌ها و حلقه‌های بعدی اصلاح سیستم ارزی را نیز مورد توجه قرار دهد.