خزر ظرفیتی در تحول اقتصادی کشور
دریای خزر با اتکای به فرصت‌های موجود در آن و توسعه اقتصاد دریایی، ضریب رشد و شکوفایی اقتصادی کشور را بالا می‌برد.
دریاها از ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی در جهان به شمار می‌روند، حوزه‌یی که در قالب اقتصاد دریایی قابل تعریف است و بسیاری از کشورهای جهان که از این موهبت برخوردارند با تکیه بر این استعداد طبیعی و جغرافیایی به توفیقات سازنده قابل توجهی نائل شده‌اند.
در گزارش باشگاه خبرنگاران جوان ابعاد و فرصت‌های بالقوه موجود در عرصه دریایی شمال کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
طول نوار ساحلی دریای خزر در شهرهای شمالی کشور، قریب به 480کیلومتر برآورد می‌شود، سخن از بزرگ‌ترین دریاچه جهان است که از دیرباز به عنوان یکی از کانون‌های گردشگری در این مرز و بوم مطرح بوده است.
تعدد رودخانه‌هایی که به این دریاچه عظیم منتهی می‌شوند و وجود تالاب‌ها و استعدادهایی که در بخش انرژیک در آن نهفته است، موید فرصت‌های کم نظیری است که به تنهایی قادر است اقتصاد هر کشوری را دگرگون کند.
دریاچه خزر، نقش بسیار تعیین‌کننده‌یی در اقتصاد آسیانه میانه و حوزه قفقاز ایفا می‌کند اما کم نیستند کارشناسانی که معتقدند همچنان بسیاری از ظرفیت‌های موجود در این حوزه جغرافیایی در سایه غفلت، کم توجهی و برخی بی‌برنامگی‌ها هرز می‌رود.
از گذشته، بنادر ساحلی به عنوان کانونی برای مبادلات تجاری و اقتصادی مطرح بوده و همواره این نقاط نقش و سهم پر رنگی را در فعالیت‌ها و مناسبات اقتادی ایفا کرده‌اند.
در این میان، اقتصاد کشور ایران، چنانکه انتظار می‌رود از ظرفیت‌های موجود در دریاچه مذکور بهره نبرده است و به طور قطع با برنامه‌ریزی هدفمند می‌توان از این حوزه در جهت شکوفایی و رونق اقتصادی خطه شمالی این مرز و بوم و حتی فراتر از آن کلیت کشور بهره‌مند شد.
آن‌چنان که در گزارشات موجود منعکس شده، حجم تخلیه و بارگیری در مجموع سه بندر امیرآباد، فریدون‌کنار و نوشهر(در استان مازندران) حدود 30درصد برآورد می‌شود، عدد و رقمی که موید سهم ناچیز این بنادر در مناسبات اقتصادی استان مازندران است. به واقع در صورت ارتقا و افزایش بهره‌وری هر چه بیشتر از این ظرفیت می‌توان روند و ضریب توسعه شهرهای حاشیه‌یی این استان را بیش از پیش تقویت کرد. یکی از فرصت‌های ویژه در خطه شمالی کشور به حوزه جذب توریست معطوف می‌شود. اگرچه حجم و میزان تردد مسافران به این استان بسیار بالا و قابل توجه است اما از حیث جذب توریست دریایی و فراهم‌سازی بستر و زمینه مناسب برای جذب هر چه بیشتر گردشگران خارجی موفق نبوده‌ایم.
شکوفه نیک‌نژاد، یکی از فعالان حوزه گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی با اشاره به نقش تعیین‌کننده توریست دریایی در رونق اقتصادی مناطق برخوردار اظهار کرد: در طول سالیان گذشته، طرح‌ها و پروژه‌هایی در حوزه غربی استان مازندران اجرایی و عملیاتی شده که اکنون، دستاوردها و تاثیرات مثبت آن بر اقتصاد حوزه مذکور به صورت شایانی قابل لمس است.
وی افزود: در صورت افزایش و گسترده‌تر شدن اقدامات و طرح‌های این‌چنینی در دیگر نقاط استان مازندران و حتی گیلان شاهد کسب موفقیت‌های بسیاری در این عرصه خواهیم بود.
نیک‌نژاد بیان کرد: در شرایطی که رکود همچون زنجیری بر دست و پای اقتصاد کشور پیچیده، بهره‌وری هر چه بیشتر در بخش توریست و گردشگری استان مذکور، مرتفع‌کننده بسیاری از نارسایی‌ها و معضلات اقتصادی خواهد بود.
وی افزود: فعالیت 3بندر استان مازندران در حوزه تجاری قابل بررسی است و عنصر گردشگری در این 3بندر (نوشهر، فریدون‌کنار و امیرآباد) بسیار ناچیز به نظر می‌رسد و این در شرایطی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، بنادر به عنوان یکی از کانون‌های جذب گردشگر مطرح است.
این فعال در حوزه گردشگری گفت: با وجود تعدد مشکلات اقتصادی، خوشبختانه کشور ایران از فرصت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه بسیاری برخوردار است که با برنامه‌ریزی هوشمندانه می‌توان از انسدادهای موجود اقتصادی به نحو شایسته و مطلوبی رهایی یافت که یکی از این ظرفیت‌ها به فرصت‌های موجود در بخش گردشگری معطوف می‌شود.
نیک‌نژاد گفت: با در نظر گرفتن توانمندی‌ها و استعدادهای نهفته در گردشگری دریایی و دیگر جاذبه‌های توریستی خطه شمالی به خصوص استان مازندران(که عمده محوریت این گزارش به آن معطوف می‌شود)، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به نحو شایسته‌تری تحقق می‌یابد که البته حصول این امر مستلزم همگرایی و همسویی دستگاه‌های ذی‌ربط و نگاه فرابخشی آنان است، امری که خوشبختانه در سالیان اخیر گام‌هایی ارزنده در این جهت برداشته شده اما همچنان ضریب اقدامات عملیاتی شده با میزان استعدادها و فرصت‌های موجود همخوان به نظر نمی‌رسد.
اگرچه بهره‌وری هر چه بیشتر از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های بالقوه دریای خزر، امری خطیر، ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد اما آنچه پیش‌نیاز اساسی این امر است به حفظ سلامت زیست محیطی و مهار و کنترل مخاطرات موجود در این بخش بازمی‌گردد.
در صورت بحرانی شدن شرایط زیست محیطی این محدوده جغرافیایی، استعدادها و توانمندی‌های موجود به مخاطره می‌افتد و موجودیت این دریاچه با چالش‌هایی جدی مواجه می‌شود.
انتظار می‌رود با کنترل و نظارت دقیق‌تر زیست محیطی و آموزش و فرهنگ‌سازی هر چه بیشتر، با موضوع سالم‌سازی زیستگاه آبزیان، جلوگیری از ورود فاضلاب به دریا و صید به موقع، از عمیق‌تر شدن معضلات و چالش‌های زیست محیطی جلوگیری شود سپس می‌توان با اتخاذ طرح‌های عملیاتی همچون راه‌اندازی هر چه بیشتر تورهای دریایی و توسعه حمل و نقل دریایی و تامین زیرساخت‌های مقتضی، مسیر دستیابی به اقتصادی بالنده و شکوفا را هموار کرد، امری که بازتاب آن در توسعه فرصت‌های شغلی و رونق اقتصادی منطقه مذکور متجلی و متبلور خواهد شد.
