اردکانیان به دنبال نقطه میانه در انتقال آب
گروه انرژی|
موضع رضا اردکانیان، وزیر جدید نیرو در قبال «پروژه‌های انتقال آب» هنوز چندان روشن نشده است. او در نخستین سفر استانی خود به خوزستان که برای افتتاح طرح آبرسانی به پایانه مرزی چذابه انجام گرفته بود، عنوان کرده است که «صرف مساله انتقال آب یا تامین منابع جدید آب می‌تواند مشکلات نقاط تشنه و کم آب ما را به شکل پایدار حل کند» جمله‌یی که اگر به صورت جداگانه نگریسته شود حاکی از دیدگاه نه چندان مثبت او نسبت به انتقال آب است.
اما عبارات بعدی او نشان می‌دهد که ماجرا به این شکل نیست. اردکانیان در ادامه عنوان کرده است:« متقابلا صرف عدم انتقال آب قادر نخواهد بود که یک شرایط پایدار و مطمئن را در نقاط پرآب تضمین کند.» پیش از این رحیم میدانی، معاون آب و آبفای وزارت نیرو در پاسخ به «تعادل» عنوان کرده بود که ایران «ناگزیر» به اجرای طرح‌های انتقال آب است. البته انتقالی که مقصد آن صرف تامین آب «شرب» یا در نهایت کارگاه‌های بسیار کوچک باشد. اما با توجه به حواشی بسیار زیادی که تاکنون در استان‌های زاگرس‌نشین پیرامون این طرح‌ها ایجاد شده باید دید که بیطرف که نشان می‌دهد به دنبال یافتن نقطه‌یی «میانه» در این ماجراست چگونه خواهد توانست مساله را مدیریت و کنترل کند.
خوزستان‌نشین‌ها از سال 1390و دوره وزارت مجید نامجو در حوزه نیرو نسبت به اجرایی شدن طرح‌هایی که آب این استان را به مقاصد دیگر انتقال دهد، واهمه داشته‌اند. دیروز اردکانیان در نخستین سفر خود در جمع همین مردم قرار گرفت و طبیعی بود که اشاراتی به مواضعش پیرامون این طرح‌ها بکند. اما درست در همین جلسه قاسم ساعدی، نماینده دشت آزادگان بر «جایز» نبودن انتقال آب برای صنعت و کشاورزی دیگر استان‌ها تاکید و عنوان کرد چنانچه برنامه‌یی برای انتقال آب شرب مردم نواحی دیگر وجود دارد باید معاش کشاورزان منطقه تامین شود.
این مساله البته مورد تایید مسوولان وزارت نیرو که البته اکنون بازمانده‌های دوره وزیری حمید چیت‌چیان محسوب شده و مشخص نیست که در پست خود ابقا می‌شوند یا نه نیز قرار گرفته است. رحیم میدانی چندی پیش در پاسخ به این پرسش «تعادل» که از منظر کارشناسی اساسا ایران تا چه اندازه «مجبور» و «ملزم» به اجرای طرح‌های انتقال آب است، عنوان کرده بود:«به اعتقاد من به عنوان کارشناسی که بیش از 30سال با طبیعت این کشور سر وکار داریم ما ناگزیریم که پروژه‌های انتقال آب را مطالعه و اجرا کنیم و دلیل آن طبیعت کشور ماست.»
او در ادامه گفته بود:«ما منطقه‌یی به نام فلات مرکزی داریم که منطقه بی‌آبی است بالاخره یا شما باید جمعیت را به سمت مناطقی که آنجا آب است ببرید یا جمعیت مستقر شود و آب را تامین کنید. رییس‌جمهور نیز در سال 1393 برای همه حجت را تمام کرده و گفتند، انتقال حوضه به حوضه فقط برای آب شرب باشد.»
اکنون رضا اردکانیان با مردم مخالفی روبه‌رو است که نشان داده‌اند، علاقه‌یی به انتقال آب منطقه خود به دیگر مناطق ندارند با این حال از دیدگاه او و تمام مسوولان وزارت نیرو نمی‌توان «پروژه انتقال آب» را به طور کلی از گزینه‌ها کنار زد. همین مساله سبب شده که او در سخنرانی خود در پایانه مرزی چذابه، ادبیاتی دست به عصا داشته و سعی کند که همزمان پروژه انتقال آب را نه مورد حمله و نه مورد دفاع قرار دهد. وزیر نیرو دولت یازدهم دیروز پس از اشاره به این نکته که خوزستان باید همچنان «مهاجرپذیر» باقی بماند گفته است:«در وزارت نیرو اعتقاد نداریم که صرف مساله انتقال آب یا تامین منابع جدید آب می‌تواند مشکلات نقاط تشنه و کم آب ما را به شکل پایدار حل کند و متقابلا صرف عدم انتقال آب قادر نخواهد بود که یک شرایط پایدار و مطمئن را در نقاط پرآب تضمین کند.»
تکرار کلمه «پایدار» در دو جمله وزیر نیرو به خوبی نشان می‌دهد که شاید برای مقطعی کوتاه‌مدت بتوان به راه‌های دیگری اندیشید اما به طور قطع در درازمدت، پروژه‌های انتقال آب اجرایی خواهند شد. اما شاید خواسته بخش منطقی‌تر مخالفان پروژه‌های انتقال آب نیز لزوم توقف این پروژه‌ها تا زمان مطالعه آنها براساس طرح‌های آمایش سرزمین باشد که جوانب متعددتری از این پروژه‌های عظیم را در نظر می‌گیرند.
وزیر نیرو دولت دوازدهم که پس از 3ماه اداره این وزارتخانه توسط سرپرست در هفته اخیر توانست به ساختمان شیشه‌یی راه یابد هنوز در مورد مطالعات و پیوست‌های زیست محیطی طرح‌های انتقال آب و اینکه آیا این مسائل مورد تایید او قرار دارند یا نه اظهارنظر نکرده اما بسیاری با توجه به سبقه فعالیت او انتظار دارند، رویکردی متفاوت را در پیش گیرد.
اردکانیان در اظهارات دیگر خود در این سفر به خوزستان باز هم نشان داده که به دنبال تغییراتی در «مدیریت تقاضا» است. تغییراتی که البته ممکن است روی کاغذ ساده به نظر رسیده اما در عمل چندان کارآمد نباشند. اردکانیان در مراسم افتتاحیه آبرسانی به چذابه گفته است:«مدیریت آب را باید به درستی تعریف کنیم؛ هر سازمانی که در هر جایی در زمینه تامین و عرضه آب تاثیرگذار است، بخشی از مدیریت آب محسوب می‌شود.»
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرده است: خوزستان یکی از استان‌های مرزی است و همه مرزهای کشور باید آبادترین نقاط ایران باشند. آنچه که در این پروژه در زمان کوتاه رخ داد، حاکی از آن است که می‌توان با کمک نیروهای فعال در این استان، نمایندگان، مجموعه‌های مردم نهاد، ظرفیت بالای مدیریتی و بنیه‌های فکری چالش‌های پیش رو را با کمک هم پشت سر بگذاریم.
اردکانیان که سابقه معاونت وزارت نیرو در گذشته را نیز در کارنامه خود دارد، افزوده است: باید کاری کنیم که استان خوزستان کماکان مهاجرپذیر باشد و این اتفاق نخواهد افتاد جز اینکه باور داشته باشیم ظرفیت غلبه بر چالش‌ها و تنگناها را داریم و با همدلی و همفکری بنا را بر رفع نقاط ضعف بگذاریم.
او بیان کرده است: با پرهیز از تکرار نقاط ضعف و رسیدگی‌های جدی به قصورها و تقصیرات مشکلات پیش رو را حل کنیم. با همه مجموعه‌های وزارت نیرو در خدمت مردم این استان هستم و برای تولید و ارائه برق مطمئن و پایدار، تامین آب شرب و جمع‌آوری فاضلاب، بخش کشاورزی به شکل مقدور و ممکن فعالیت می‌کنیم تا روزهای روشن‌تری برای این استان زرخیر فراهم شود.
پس از بیان این مسائل، اردکانیان اظهارات خود در مورد انتقال آب را مطرح و بیان کرده است: در وزارت نیرو اعتقاد نداریم که صرف مساله انتقال آب یا تامین منابع جدید آب می‌تواند مشکلات نقاط تشنه و کم آب ما را به شکل پایدار حل کند و متقابلا صرف عدم انتقال آب قادر نخواهد بود که یک شرایط پایدار و مطمئن را در نقاط پرآب تضمین کند.
او در تشریح بیشتر مواضع خود در مورد مصرف آب نیز عنوان کرده است: باید به نوع مصرف آب توجه کنیم؛ با ادامه وضع موجود مصرف آب در بخش کشاورزی، شرب و صنعت یا آلوده کردن منابع حیاتی آب که ازجمله آنها کارون بزرگ است و ادامه عدم توجه و سرمایه‌گذاری لازم برای افزایش بهره‌وری آب و جانمایی مناسب برای صنعت قادر به تضمین حیات نخواهیم بود.
اردکانیان تصریح کرده است: هر کسی که در تامین و مصرف آب نقش داشته باشد در مدیریت آب هم دخیل است؛ همه سازمان‌های تاثیرگذار، مصرف‌کننده و سیاست‌گذار در کنار اشخاص عادی به عنوان بخشی از چرخه مدیریت آب محسوب می‌شوند؛ با چنین تعریفی از مدیریت آب می‌توان گفت نه تنها کمیت بلکه مدیریت آب مشکل است.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرده است: من با شوق به دعوت رییس‌جمهور از عمق جان لبیک گفتم و با اتکا به نمایندگان مردم و ظرفیت بالای وزارت نیرو و مجموعه‌های درگیر در صنعت آب و برق در خدمت مردم هستم تا با رسیدگی به مسائل مختلف از جهت تولید، مشکلات برق و تامین آب شرب، جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب و توسعه بخش کشاورزی بتوانیم روزهای روشن‌تری برای استان زرخیز و مقاوم خوزستان رقم بزنیم.
وزیر نیروی دولت دوازدهم در نهایت گفته است: با توجه به اهمیت مصوبه نیمه فروردین سال جاری و تعهد و اهتمام ریاست‌جمهوری و وزارت نیرو به طور جدی مصمم به اجرای آن هستیم. بنابراین پیشنهاد می‌شود در سطح استان کارگروهی با توجه به ظرفیت علمی پژوهشی در مجموعه‌های دانشگاهی استان ایجاد شود تا در زمان اجرایی شدن کامل این مصوبه پیگیری منظمی نسبت به آن داشته باشیم و نیمه فروردین سال آینده با شکل مناسبی پیشرفت کار و اجرایی شدن این مصوبه را دنبال کنیم.
