رشد سالانه 20درصدی روابط ایران و آلمان پس از برجام
سفیر آلمان در ایران برجام را «امری کلیدی در معماری جهانی عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌یی» می‌داند و می‌گوید توافق هسته‌یی ایران و شش قدرت جهانی موجب شده حجم روابط تهران - برلین هر سال 20درصد رشد داشته باشد.
روابط ایران با اتحادیه اروپا به ویژه آلمان بعد از توافق هسته‌یی در مسیر رو به رشدی قرار گرفته است. «میکاییل کلور- برشتولد» سفیر آلمان در تهران می‌گوید «ما همچنان توسعه روابط اقتصادی را پیگیری می‌کنیم». او پیش‌بینی کرد که با رشد 20 درصدی سالانه روابط دو کشور، حجم مبادلات تجاری ایران و آلمان امسال از مرز 3میلیارد دلار عبور کند. برشتولد برجام را یک امر کلیدی در معماری جهانی عدم گسترش سلاح‌های هسته‌یی و دارای اهمیت خاص برای امنیت منطقه عنوان می‌کند که حاصل 12 سال مذاکره است. وی با اشاره به تلاش‌های رهبران اروپایی برای حفظ برجام در عین حال در خصوص اعمال تحریم‌های فرامرزی امریکا علیه کشورهای دیگر می‌گوید آلمان و اروپا از ایالات متحده امریکا انتظار دارند که یک جانبه اقدام نکند، بلکه منافع و همچنین تاثیرات تصمیمات بر مابقی جهان را نیز درنظر گیرد. قدرت‌یابی راست‌گرایان و ملی‌گرایان در غرب، روابط اروپا و امریکای ترامپ، چشم‌انداز روابط ایران و آلمان بعد از توافق هسته‌یی از جمله سوالاتی است که ایرنا با سفیر آلمان در تهران در میان گذاشته است:
طی یکی، دو سال اخیر در برخی کشورهای اروپایی و البته امریکا جریانات راستگرا و ملی گرا آرای قابل اعتنایی کسب کردند چه اتفاقاتی افتاد که چنین گرایشاتی در جامعه اروپا و امریکا با اقبال مردمی مواجه شد؟
منظور شما مخالفان مدرنیته جهانی است - متاسفانه این آدم‌ها در همه جای جهان، در ایالات متحده، اروپا و دیگر نقاط جهان وجود دارند. به جای جهانگرایی، فریاد انزواطلبی‌شان در دنیا شنیده می‌شود. به جای پذیرش مسوولیت‌های مشترک، شاهد خودخواهی‌های ملی هستیم. به جای تجارت منصفانه جهانی، بسیاری به دنبال معاملات ملی خود هستند. به جای تقویت حقوق بین‌الملل، قوانین آن کس که قوی‌تر است باید در جریان باشد. همه اینها موجبات نگرانی ما را فراهم می‌کنند و تحولاتی ارتجاع‌گرایانه هستند که بشریت به آنها احتیاجی ندارد. اینکه به رأی‌دهندگان بگوییم به کمک دیوار ناسیونالیسم می‌توانیم آنها را از تلاش‌های دنیای مدرن و به هم پیوسته محافظت کنیم، غیرمسوولانه است. دنیا نیازی به دیوارهای جدید ندارد! دنیا به ضد مدرنیته نیاز ندارد! جهان نیازی به محدودیت ذهنی، دگماتیسم و آشتی‌ناپذیری ندارد. دنیا نیازمند امنیت، عدالت، همبستگی و مشارکت عادلانه است. خواهان جهان‌دیدگی، کنجکاوی و خواهان تنوع. خواهان حکومت‌هایی که در سطح بین‌الملل قانون مدار باشند و عملکرد اقتصادی خوبی داشته باشند.
در انتخابات پارلمانی در آلمان شاهد به قدرت رسیدن خانم مرکل برای چهارمین بار بودیم ارزیابی شما از این اتفاق چیست. آیا جامعه سیاسی آلمان راه و مسیر جدایی در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی طی می‌کند؟
به عنوان یک دیپلمات، اجازه تجزیه و تحلیل انتخابات پارلمانی آلمان را ندارم. اما اگر درباره نقش آلمان در اروپا بپرسید، آلمان یکی از اعضای بنیانگذار اتحادیه اروپاست و در آینده هم برای اتحاد و همبستگی اعضای این اتحادیه تلاش خواهد کرد.
طی سال‌های اخیر به ویژه با رای مردم انگلیس به جدایی از اتحادیه اروپایی و مشکلاتی که در شرق اروپا همچون یونان رخ داد و حضور گسترده مهاجرین، شاهد بروز چالش‌هایی پیش روی این اتحادیه بودیم. چشم‌انداز شما برای اتحادیه اروپا چیست؟ آیا این اتحادیه کماکان در مسیر رو به رشد خود طی مسیر خواهد کرد؟
از بعد کاری اطمینان دارم که اتحادیه اروپا بر چالش‌های بسیاری که پیش‌رو دارد، غلبه خواهد کرد. ما بر حسب تجربه دریافته‌ایم که بحران‌ها ما را قوی و قوی‌تر می‌کنند.
با توجه به موضع‌گیری‌های ترامپ در قبال اتحادیه اروپا و استقبال وی از برگزیت، ارزیابی شما از رابطه اتحادیه اروپا با امریکای ترامپ چیست. آیا دو طرف در مسیر همگرایی هستند یا واگرایی و فاصله گرفتن از هم؟
اروپا و امریکا در گفت‌وگوی مستمر با یکدیگرهستند، که بسیار مهم است. و اروپایی‌ها با یک صدا صحبت می‌کنند که این نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. سران دولت و دولتمردان سه کشور اروپایی E3 (فرانسه، انگلستان و آلمان) در خصوص تصمیم رییس‌جمهور امریکا ترامپ، مبنی بر عدم تایید پایبندی ایران به برجام، به صورت مشترک اعلامیه صریح و شفافی صادر نمودند.
آنها دولت امریکا و کنگره امریکا را تشویق کرده‌اند که پیش از برداشتن قدم‌هایی که می‌تواند باعث تضعیف برجام شود، پیامدهای تصمیم‌گیری‌ها را در ارتباط با امنیت امریکا و متحدانش بررسی کنند. وزیران خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا نیز به اتفاق آرا در بیانیه‌یی از ایالات متحده خواسته‌اند تا به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بماند و پیش از هر اقدامی پیامدهای امنیتی آن را برای امریکا، شرکای خود و منطقه مورد بررسی قرار دهد.
فدریکا موگرینی، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ماه نوامبر به واشنگتن سفر کرد تا در این خصوص مذاکراتی را با طرف امریکایی پیش ببرد. این سفر برای پیشبرد مذاکرات اروپایی‌ها با طرف امریکایی بسیار حائز اهمیت بود. گفت‌وگوهای او با آقای ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سمرقند نیز نشان داد که ما اروپایی‌ها کانال‌های گفت‌وگو را با همه باز نگه داشته‌ایم. بهتر است با هم حرف بزنیم، تا درباره هم.
ترامپ طی ماه‌های اخیر مدام از توافق هسته‌یی بدگویی کرده و با بیان اینکه ایران به روح توافق هسته‌یی پایبند نبوده تهدید به اعلام عدم پایبندی ایران به این توافق کرده است. در عین حال به ویژه در هفته‌های اخیر شاهد تلاش‌های گسترده اروپا برای حفظ این توافق هستیم. اهمیت برجام برای اروپا در چیست و این توافق تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟
اروپایی‌ها در شورای امور خارجی اخیر تاکید کردند که برجام نتیجه 12سال دیپلماسی تحت حمایت اتحادیه اروپاست که در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا تصویب شده است. این یک امر کلیدی در معماری جهانی عدم گسترش سلاح‌های هسته‌یی و دارای اهمیت خاص برای امنیت منطقه است. وزیران خارجه نیز تصریح کرده‌اند که لغو تحریم‌های هسته‌یی تاثیر مثبتی بر روابط تجاری و اقتصادی با ایران دارد – و البته در جهت رفاه مردم ایران. در این راستا همکاری تقویت یافته و فرصتی برای گفت‌وگوی مستمر با ایران ایجاد خواهد شد.
امریکا از زمان راهیابی ترامپ به کاخ سفید از پیمان‌ها و توافقات بین‌المللی خارج شده است. اکنون هم تهدید به خروج از توافق هسته‌یی کرده است. چنین تلاش‌هایی چه پیامدهایی در عرصه نظم و امنیت بین‌المللی خواهد داشت. با این وضعیت آیا چشم‌اندازی برای حل و فصل بحران‌هایی همچون بحران شبه جزیره کره وجود دارد؟
اعتماد و پایبندی به قراردادها برای دیپلماسی موفق، ضروری است. این امر بطور یکسان شامل همه اعضای جامعه بین‌المللی می‌شود. ما می‌دانیم که ایران – به حق - مقایسه با کره شمالی را رد می‌کند. اما این نیز درست است که برجام می‌تواند الگویی باشد برای چگونگی رسیدگی و حل مشترک مناقشات طولانی مدت و تقریبا غیر قابل حل در زمینه مسائل هسته‌یی باشد.
تصور شما از برجام بدون امریکا چیست؟ آیا امکان ادامه حیات این توافق بدون امریکا وجود دارد؟ آلمان چه راهکاری در قبال حفظ این توافق دارد؟
حال باید با تمام توان تلاش نماییم کنگره ایالات متحده را نسبت به مزایای توافق هسته‌یی متقاعد کنیم. البته در دیپلماسی همواره می‌بایست با همه گفت‌وگو کرد و به حرف‌های همه گوش سپرد. همگی ما امیدواریم که با همکاری یکدیگر راه‌حل‌هایی بیابیم برای گفت‌وگو با تمام ذینفعان در خصوص مسائلی که همگی نسبت به آنها نگرانی داریم.
در ماه‌های اخیرشاهد اعمال دور تازه‌یی از تحریم‌های فرامرزی از سوی امریکا علیه ایران و روسیه بوده‌ایم. اگر چنین تلاش‌ها و اقدامات یکجانبه تبدیل به « رویه‌های جاری » در مناسبات اقتصادی بین‌المللی شود، ممکن است بر فعالیت‌های شرکت‌ها و فعالان اقتصادی اروپایی هم تاثیرات منفی داشته باشد. آلمان و اروپا چه رویکردی در قبال این اقدامات دارند؟
آلمان و اروپا از ایالات متحده امریکا انتظار دارند که یک جانبه اقدام نکند، بلکه منافع و همچنین تاثیرات تصمیمات بر مابقی جهان را نیز درنظر گیرد.
با عنایت به تجارب تاریخی؛ ایران چه جایگاهی در روابط خارجی آلمان دارد؟ ضمن بیان ارزیابی جنابعالی از مناسبات سیاسی و حجم مبادلات اقتصادی آیا دو طرف توانسته‌اند به سطح روابط قبل از توافق هسته ای (برجام) برگردند؟
ایران پس از انعقاد برجام توانسته است صادرات نفت خود را به سطح پیش از تحریم‌ها افزایش دهد، این دستاورد بسیار مهمی است. ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین ایران و اروپا و به خصوص آلمان شدت یافته و تقویت شده‌اند. حجم تجارت خارجی بین ایران و آلمان امسال احتمالا به بیش از 3 میلیارد یورو خواهد رسید، نرخ رشد سالانه از زمان انعقاد برجام بیش از 20درصد است. اینها اخبار بسیار خوبی هستند و ما همچنان توسعه روابط اقتصادی را پیگیری می‌کنیم.
یکی از چالش‌هایی که در یکی، دو سال اخیر در زمینه مناسبات اقتصادی ایران وجود داشته، مساله محدودیت‌های بانکی است. در این مورد نظرتان را بفرمایید. اکنون چه گشایش‌هایی در زمینه بانکی و بیمه برای مراودات اقتصادی با ایران ایجاد شده است؟
در حال حاضر نیز برخی بانک‌های ایرانی در آلمان فعال هستند و فعالیت‌های میلیونی دارند، از جمله بانک تجارتی ایران و اروپا در هامبورگ. همچنین برخی موسسات مالی با تمرکز منطقه‌یی، مانند فولکس‌بانک‌ها و اشپارکاسه‌های آلمان نیز فعالیت‌های موفقیت‌آمیزی با ایران دارند. البته موضع ایالات متحده امریکا در این بخش بیشتر قابل لمس است، بسیاری از بانک‌های دارای فعالیت با ایالات متحده هنوز از ریسک فعالیت با ایران بیم دارند. اما فقط نباید شکوه کنیم. تنها گفت‌وگو می‌تواند راهگشا باشد.
