خیزش خیّران
ریحانه جاویدی|
2روز از زلزله 7.3 ریشتری کرمانشاه گذشت، اگرچه با تاخیر دوساعته از زمان وقوع این زلزله، ستاد بحران تشکیل شد و از همان ساعات ابتدایی، مسوولان امدادرسانی، بر ارائه خدمات امدادی، چادر، مواد غذایی، وسایل گرمایشی و امکانات بهداشتی و درمانی به مردم این منطقه به ویژه شهرستان سرپل ذهاب، تاکید می‌کنند اما مردم زلزله زده حرف دیگری می‌زنند. هنوز در کوچه‌های تخریب شده این مناطق آواز درد می‌پیچد، سنگ و خون بر جا مانده است و تن‌هایی زیر آوار له می‌شوند. مادران داغدیده زخم به صورتشان می‌کشند و خاک مرگ بر همه شهرهای کرمانشاه ریخته شده است. اگرچه خبرها حکایت از آن دارد که پایان عملیات آواربرداری در شهرها نزدیک می‌شود، اما مردم می‌گویند هنوز هم عزیزانشان زیر خاک مانده‌اند.
مظلومیت «زرده»
روستاها هنوز رنگ امداد به خود ندیدند و مردم گرسنه و تشنه، در دمای زیر صفر به سر می‌برند. مردم روستاهای ده جامی، گهواره، بیونیج، آیینه همه چشم انتظار امدادرسانی هستند. «زرده» هم یکی از این روستاهاست در توابع شهرستان دالاهو، انتهای جاده‌یی بن بست در 10 کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب که این روزها نامش سر زبان همه می‌چرخد، به « زرده» می‌رسد، روستایی که درد، اشک و ماتم با نامش گره خورده است، هنوز زخم بمباران شیمیایی 31 تیر1367 بر تن مردمش تازه است اما باید با غم زلزله هم سر کنند. با گذشت دو روز از زلزله، اهالی زرده هنوز هیچ کمکی دریافت نکرده‌اند، مردمی که بیشترشان جانباز شیمایی هستند و اغلب با سرطان هم می‌جنگند، بدون دارو و تجهیزات پزشکی، در سرمای زاگرس، روز را به شب و شب را به روز وصل می‌کنند تا شاید نوبت امداد رسانی به روستای آنها هم برسد. شیرمحمد کرمی، فعال مدنی و عضو شورای روستا به تعادل می‌گوید: «روستایمان 1300 نفر جمعیت داشت اما نمی‌دانم چند نفر زنده مانده‌اند. هنوز یک نفر هم برای کمک به ما وارد روستا نشده است، نه آب داریم، نه غذا، نه وسیله‌یی که خودمان را گرم کنیم. مردم زیر آوار جان می‌دهند اما خبری از نیروی امداد نیست. روستای ما بن بست است، کسی نه صدای ما را می‌شنود، نه ما را می‌بیند. هر بار کمک‌های امداد تا نزدیکی روستا می‌رسد اما هجوم مردم روستاهای دیگر اجازه نمی‌دهد چیزی به زرده برسد.»
شیرمحمد دست تنها تمام این دو روز مردم روستا را آرام کرده، توانش به انتها می‌رسد، بغضش می‌ترکد و با هق هق ادامه دهد: «همه به فکر امدادرسانی به سرپل هستند، ولی کسی دالاهو را یاد نمی‌کند، به مسوولان بگویید، مگر دالاهو شهر نیست؟ روستاهایمان خاک شدند، زنان و کودکانمان زیر آوار مانده‌اند و سرما استخوانمان را می‌سوزاند. بدون امکانات سرگردان مانده‌ایم، گرسنه و تشنه. کجاست این همه تجهیزات که برای زلزله زده‌های کرمانشاه فرستادند؟ چرا هیچ کدامش نصیب زرده ای‌ها نمی‌شود؟»
کمبود بودجه هلال‌احمر خود را نمایان کرد
طبق اعلام مرتضی سلیمی، رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، تقریبا 99درصد عملیات امداد و نجات انجام شده و در تمام روستاها ارزیابی اولیه صورت گرفته است. اگرچه تاکنون تمام نهادهای امدادرسانی برای کمک به مردم زلزله زده به این منطقه اعزام شده‌اند، اما مردم و مسوولان استانی از روند ارائه خدمات ناراضی هستند. گلایه مردم زلزله زده این منطقه از کمبود چادر و بی‌نظمی در توزیع خدمات، به گوش همه رسیده است. نازار بارانی، شهردار شهرستان ازگله هم از وضعیت موجود گلایه دارد، او می‌گوید: «متاسفانه از شهر ازگله اطلاع‌رسانی خوب نشده این در حالی است که کانون زلزله در شهر ازگله بوده و خسارات زیادی وارد شده و متاسفانه ما هم فوتی داریم و روند کمک‌رسانی ضعیف است. دیروز وزیر کشور، وزیر بهداشت و استاندار کرمانشاه به این شهر آمدند و قول مساعد برای کمک‌رسانی دادند اما متاسفانه ما چادر نداریم و نیاز ضروری به چادر داریم و مردم خانه‌هایشان دچار مشکل است به گونه‌یی که 80 درصد خانه‌ها در این شهر تخریب شده است.»
او افزود: «نیاز شدید به چادر داریم و خواهش می‌کنم نهادهای دولتی و هر کسی می‌تواند کمک کند چادر، خشکبار، نان، خرما، شیر و لوازم بهداشتی نیاز داریم. گازوئیل در این شهر تمام شده و بنزین نیز در دسترس نداریم، البته سپاه و بسیج زحمات زیادی کشیده‌اند و فرماندار و بخشدار نیز در این راستا زحمت کشیدند ولی ما نیاز شدید به چادر داریم.»
بارانی بیان کرد: «دو شب است زن و بچه مردم بیرون می‌خوابند و با توجه به ضرر و زیانی که به ساختمان‌های شهر وارد شده و در حال آواربرداری است ما وسایل کم داریم و ماشین‌آلات خیلی کم است نیروهای متخصص نداریم و امکاناتمان ضعیف است. در حال حاضر کارها خوب پیش نمی‌رود و انتظار کمک داریم و انتظار داریم کالاهای ضروری هر چه زودتر به دست ما برسد.»
نارضایتی‌ها در حالی است که عمده بار کمک رسانی به عهده جمعیت هلال‌احمر کشور است، جمعیتی که داوطلبانه به مردم کمک می‌کنند و در سال‌های اخیر همواره با مساله کمبود بودجه دست و پنجه نرم کرده است به‌طوری که 21 دی سال گذشته مسوولان جمعیت هلال‌احمر کشور به لایحه بودجه سال 96 در جمعیت هلال‌احمر اعتراض نشان دادند و روح‌الله فروزش مدیرکل امور مجلس جمعیت هلال‌احمر درباره وضعیت بودجه این نهاد امدادرسانی گفت: «این جمعیت در سال 95 از محل اعتبارات ماده 10 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده 12 قانون مدیریت بحران 100میلیارد تومان دریافت کرده و در سال 94 نیز از این محل هیچ دریافتی نداشته است. یعنی از مجموع 700 میلیارد تومانی که مجلس در سال 94 برای جمعیت پیش‌بینی کرده بود هیچ اعتباری اختصاص نیافت. طبق بند 2 ماده 18 قانون اساسنامه جمعیت هلال‌احمر از حق ثبت سفارشات باید 55 درصد آن به جمعیت اختصاص پیدا کند ولی متاسفانه در لایحه بودجه سال 96 با وجود اینکه معاونت امور عمومی سازمان برنامه و بودجه کشور مکاتبه مکتوب دارد که باید سهم هلال‌احمر از این محل پرداخت شود ولی هیچ مبلغی را در لایحه لحاظ نکرده‌اند.»
آن زمان فروزش درباره کمبود امکانات جمعیت هلال احمر هم هشدار داده و بیان کرده بود: «ما در حال حاضر برای تکمیل 22 قلم کالای امدادی در انبارها، به میزان 10 درصد جمعیت در تهران و 2 درصد جمعیت در سایر مناطق کشور به حدود 2 هزارو 300 میلیارد تومان نیاز داریم که فاصله وضعیتی که اکنون در آن قرار داریم با وضع مطلوب بسیار زیاد است. همچنین در زمینه افزایش پایگاه‌های امداد و نجات و توسعه ناوگان هوایی برای 10 استان نیازمند بالگرد هستیم که برای تحقق آن به منابع کلانی نیاز داریم که اگر اعتبارات وصول نشود با مشکل روبرو خواهیم شد.»
بنابراین جای تعجب ندارد که اگرچه از جمعیت هلال ا حمر در سایر استان‌های کشور تاکنون کمک‌هایی به کرمانشاه ارسال شده اما جوابگوی حجم خسارت و مردم آسیب دیده این منطقه نیست چرا که وقتی پیش از وقوع بحران به آن اندیشیده نشود، مدیریت آن بعد از وقوع با مشکلات فراوانی همراه است.
مردم منتظر دولت نماندند
با این حال گشتی در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد، همه ایران برای غم مردم کرمانشاه به پا خواسته‌اند و تجربه‌های حوادث پیش از این مردم را به مدیران بحرانی تبدیل کرده که منتظر دولت نمی‌مانند. تاکنون جمعیت‌های خیریه، خیرین و هرکسی که توان کمک به مردم زلزله زده کرمانشاه را داشته است، اقدام به جمع‌آوری اقلام مورد نیاز زلزله‌زدگان کرده است. «تیپاکس»، یکی از شرکت‌های ارسال کالا و مرسولات، در راستای کمک به ارسال مواد غذایی و کمک رسانی مردم به مناطق زلزله زده اقدام به ارائه خدمات ارسال رایگان کرد. که با مراجعه به وبسایت این شرکت خدمات رسانی اطلاعات لازم ارائه خواهد شد. از طرف دیگر جمعیت امام علی هم یکی از موسسات خیریه بود که از ابتدای وقوع زلزله برای کمک رسانی به مردم کرمانشاه در صحنه حاضر شد. این موسسه کمک‌های مردم را نه تنها از سراسر ایران بلکه از ایرانیان مقیم اروپا و امریکا هم جمع‌آوری کرده و به دست زلزله‌زدگان کرمانشاه می‌رساند که با مراجعه به سایت و صفحات اجتماعی این جمعیت در اینستاگرام و تلگرام اطلاعات لازم دراختیار مخاطبان قرار می‌گیرد. از طرف دیگر برخی پزشکان هم اعلام آمادگی کرده‌اند تا برای ارائه خدمات درمانی رایگان در مناطق زلزله زده حاضر شوند. این میان اهالی رسانه هم یکی از گروه‌هایی بودند که نه تنها خودشان کمک‌های نقدی و غیرنقدی برای کمک جمع‌آوری کرده و برای اطلاع‌رسانی درباره وضعیت مردم در این مناطق حاضر شدند، بلکه از مراجعی بودند که مردم به آنها اعتماد کرده و کمک‌های خود را به آنها سپردند تا به دست مردم کرمانشاه برسد. از طرف دیگر در میدان‌های ولی عصر، هفت تیر، ونک، تجریش و صادقیه تهران امکان جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای زلزله‌زدگان فراهم شده است.
مدعی‌العموم به پرونده مسکن مهر ورود کند
هنوز هم بحث تخریب مسکن مهر و بیمارستان سرپل ذهاب، داغ است. بیمارستانی که باید در چنین شرایطی محلی برای درمان آسیب دیدگان می‌شد، در فهرست نخستین بناهایی است که بر سر مردم و پرسنل تخریب شد. بیشترین آمار کشته‌شدگان هم به گفته مسوولان مربوط به دو مجموعه مسکن مهر بود که نه تنها واکنش‌های مردم را به همراه داشت، بلکه مسوولان هم نسبت به آن سکوت نکردند. محمد محمودی شاه نشین، نماینده مردم شهریار، قدس، ملارد در مجلس شورای اسلامی، در واکنش به این اتفاق گفت: «به صورت جدی نیاز است دستگاه قضایی و مدعی العموم به این موضوع ورود و با افرادی که دقت لازم را در طراحی، جانمایی، ساخت و ساز و کیفیت مصالح نداشتند به صورت جدی و قاطع برخورد کنند.» با این حال گشتی در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد، همه ایران برای غم مردم کرمانشاه به پا خاسته‌اند و تجربه‌های حوادث پیش از این مردم را به مدیران بحرانی تبدیل کرده که منتظر دولت نمی‌مانند. تاکنون جمعیت‌های خیریه، خیرین و هرکسی که توان کمک به مردم زلزله زده کرمانشاه را داشته است، اقدام به جمع‌آوری اقلام مورد نیاز زلزله‌زدگان کرده است.
