چه زمانی مشکلات تامین چرخه فولاد حل می‌شود؟
تامین زنجیره فولاد یکی از بحث‌های مهم و پرتنش مجامع صنعتی در چند سال گذشته بوده است و همیشه در این بحث یک طرف قضیه کارخانه‌های فولاد هستند که از عدم تامین نیاز به مواد اولیه‌شان می‌نالند و در طرف دیگر دعوا، کارخانه‌های سنگ‌آهن که مدعی‌اند، همیشه تامین نیاز داخلی را بر صادرات اولویت داده‌اند.
در کشور ما ایجاد و توسعه زیرساخت‌های صنعت فولاد در دستور کار دولت‌های قبل و پس از انقلاب قرار داشته و امروز ایران با داشتن ذخایر غنی و معادن بزرگ سنگ‌آهن، منابع انرژی مزیت‌دار (گاز و زغال‌سنگ)، دانش و نیروی متخصص و مجرب و صنایع پشتیبانی‌کننده همچون نسوز و فرو آلیاژ، پیشرفت‌های خوبی در این زمینه کسب کرده است.
با وجود هدف‌گذاری تولید 55 میلیون تن فولاد در افق چشم‌انداز 1404، مجوزهای متعددی بدون رعایت مزیت‌های مکانی و الزامات یکپارچگی در زنجیره تا حدود 90 میلیون تن صادر شده است.
برخی از این مجوزها به معادنی داده شد که تامین‌کننده سنگ‌آهن برای فولادسازان بودند و در نتیجه به جای اینکه خوراک کارخانه‌های فولاد را تامین کنند، سنگ‌آهن استخراج شده را خود به فرآوری می‌رساندند.
دخالت دولت مشکل اصلی چرخه فولاد است
در همین رابطه فریدون احمدی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار کرد: مشکل اصلی دخالت بیش از اندازه دولت در چرخه فولاد است که خود این موضوع باعث ایجاد رانت در معادن کشور شده است. وی در ادامه افزود: اگر دولتی‌ها از چرخه فولاد بیرون بیایند، همه‌چیز درست می‌شود، اما مادامی که در اقتصاد رانت باشد، اوضاع نه تنها بهترن شده بلکه وخیم‌تر خواهد شد. نماینده زنجان در خاتمه بیان کرد: زمانی که یک رقابت کاملا با حضور بخش خصوصی اتفاق بیفتد، تمام مولفه‌های بازار در آن رعایت خواهد شد.
عدم توجه به مطالبات سنگ‌آهنی‌ها
علیرضا سیاسی‌راد دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران نظر دیگری دارد و معتقد است، عدم مدیریت صحیح کارخانه‌های فولادسازی برای معادن سنگ‌آهن کشور مشکلات جدی به وجود آورده است.
وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته همیشه این سنگ‌آهنی‌ها بودند که باید تاوان سوءمدیریت مدیران کارخانه‌های فولاد را می‌دادند.
سیاسی‌راد در ادامه افزود: مدیران کارخانه‌های فولادسازی مدام از نداشتن مواد اولیه مورد نیاز شاکی هستند و دلیل آن را صادرات سنگ‌آهن به خارج از کشور می‌دانند. وی در پاسخ به این اعتراضات گفت: کارخانه‌های سنگ‌آهن همیشه سر وقت محصول موردنیاز فولادسازان را به آنها تحویل داده‌اند، اما متاسفانه پول خود را با تاخیرهای زیاد دریافت کرده‌اند. دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران ادامه داد: اگر آمارهای گمرک را بررسی کنید، مشخص می‌شود که صادرات سهم کوچکی در مقابل تامین نیاز داخلی برای کارخانه‌های سنگ‌آهن داشته و از طرفی بخشی از این صادرات مربوط به محصولاتی می‌شود که در داخل مصرف ندارد.
سیاسی‌راد با گلایه از مدیران کارخانه‌های فولاد تاکید کرد: انباشت نیروی کار و عدم مدیریت درست مدیران این کارخانه‌ها موجب بهره‌وری پایین آنها شده است، چرا کارخانه‌های سنگ‌آهن باید تاوان این سوءمدیریت‌ها را بدهند.
وی در پایان افزود: کارخانه‌های سنگ‌آهن خود را موظف به تامین چرخه داخلی فولاد می‌دانند اما باید به خواسته‌های به حق آنها و پرداخت بدهی‌های فولادکاران به سنگ آهنی‌ها هم توجه شود.
ضرردهی کارخانه‌های سنگ‌آهن، درست نیست
منصور یزدی‌زاده مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران با اشاره به وجود معادن غنی سنگ‌آهن در ایران اظهار کرد: مشکل اصلی تامین چرخه فولاد از زمانی آغاز شد که کارخانه‌های سنگ‌آهن به جای آنکه تولیدات خود را از لحاظ کمی و کیفی توسعه دهند، خود را درگیر احداث واحدهای پایین‌دستی همچون تولید گندله‌سازی کردند.
وی در ادامه افزود: این موضوع علاوه بر رشد عمودی کارخانجات سنگ آهن، موجب شد تا آنها نتوانند نیاز کارخانه‌های رو به گسترش فولادسازی در کشور را تامین کنند.
یزدی‌زاده بیان کرد: هدف اصلی کارخانه‌های سنگ آهن، تامین نیاز فولادسازان بود نه اینکه تبدیل به رقیب اصلی کارخانه‌های فولاد بشوند.
وی با اشاره به تشکیل ستاد فولاد، گفت: در پالایش طرح چشم‌انداز فولاد 1404، توجه ویژه‌یی به بحث بالانس زنجیره فولاد شده است، به‌طوری که تا چند سال آینده، کارخانه‌های فولاد مشکلی برای تامین سنگ آهن مورد نیاز خود نداشته باشند.
این مقام مسوول در خصوص علت صادرات سنگ‌آهن به صورت خام تصریح کرد: صادرات سنگ‌آهن اکنون یکی از دغدغه‌های اصلی مسوولان است، زیرا تا زمانی که امکان تولید کنستانتره در کشور وجود ندارد، مجبور به خام‌فروشی هستیم.
یزدی‌زاده با مثبت ارزیابی کردن تشکیل ستاد فولاد یادآور شد: در طرح جامع فولاد، با نظارت سازمان ایمیدرو و همکاری انجمن‌های بخش خصوصی به دنبال کاهش خام‌فروشی و افزایش ارز آوری از طریق فرآوری بیشتر روی محصول سنگ‌آهن هستیم.
مدیرعامل شرکت فولاد ایران در پایان در خصوص ادعای مدیران معادن سنگ‌آهن در مورد ضرردهی به دلیل فروش به کارخانه‌های فولاد داخلی گفت: سنگ‌آهن در بورس حضور دارد و سود آنها از طریق فروش داخلی بسیار بالا بوده، بنابراین بحث ضرردهی سنگ‌آهنی‌ها مطرود است.
اقتصاد رقابتی و بازار آزاد مولفه پویایی حوزه فولاد
بهادر احرامیان عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: در راستای تعامل بیشتر با تشکل‌های بخش خصوصی و نظرخواهی از آنها، وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم گرفته ستاد فولاد را تشکیل دهد و تصمیمات مربوط به ذی‌نفعان این حوزه در این ستاد گرفته شود.
وی در ادامه افزود: اکنون سیاست‌هایی بربازار حاکم است که در بخش سنگ‌آهن عوارض تعیین می‌کند و تولیدکنندگان سنگ‌آهن مجبورند در فضای غیررقابتی و در داخل، محصولات خود را به فروش برسانند.
احرامیان تصریح کرد: ما طرفدار اقتصاد رقابتی و بازار آزاد هستیم و اصولا آزادسازی قیمت‌ها به پویا شدن بازار کمک خواهد کرد.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اضافه کرد: آزادسازی قیمت‌ها در بازار سنگ آهن نیازمند فراهم شدن الزاماتی است، بنابراین دولت باید نیروهای انسانی را که به کارخانه‌های فولاد تحمیل کرده، کاهش دهد و تجدید ساختار جدی در این حوزه اتفاق بیفتد.
وی تاکید کرد: کاهش هزینه‌هایی که دولت بر کارخانه‌های فولاد تحمیل کرده باعث می‌شود باری که بر دوش کارخانه‌های فولاد افتاده، کم شده و شاهد افزایش بهره‌وری باشیم.
احرامیان در خاتم با تاکید براینکه یکی از وظایف ستاد فولاد کاهش این هزینه‌های اضافی است، یادآور شد: وزیرصنعت عزم جدی دارد که یک بار برای همیشه مشکلات زنجیره فولاد کشور حل شود.
