فرهنگ‌سازی و تنوع ابزار؛ 2 قطب توسعه بورس
گروه بورس
فعالیت در بازار سرمایه ایران برخلاف سایر بازارهای مالی نیاز به مطالعه و شناخت کافی از روند و پارامتر‌های اقتصادی دارد، چرا که بدون شناخت کلیت اقتصاد و مسائل سیاسی و پس از آن صنایع و شرکتهای داخلی امکان سرمایه‌گذاری و داد و ستد سهام در بازار سرمایه کشور وجود نخواهد داشت. بر این اساس در چنین شرایطی لزوم ایجاد فرآیند فرهنگ‌سازی برای تمام افراد در سطح جامعه در راستای هدایت سرمایه‌ها و حتی نقدینگی‌های سرگردان بازار‌ها به سمت بخش واقعی اقتصاد خود را نمایان می‌کند. از همین رو با فرهنگ‌سازی مناسب در سطح کشور و ایجاد ابزارهایی در راستای پوشش ریسک سرمایه‌گذاران در بازار سهام به‌طور قطع می‌توان شاهد رشد و توسعه بازار سرمایه ایران باشیم.
در همین رابطه سعید اسلامی‌بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری عنوان کرد: آنچه همواره در بازار سرمایه کشور جریان دارد، معلول شرایط کلان اقتصادی است، در صورتی که اقتصاد با چالش مواجه باشد یا میزان ریسک افزایش یابد، سرمایه‌گذاران آن را حس می‌کنند. وی در خصوص وضعیت بازار سرمایه گفت: بخشی از عملکرد اصلی بازار سرمایه مربوط به شرایط کلی اقتصادی است و برای رشد بورس باید منتظر تحولات در بخش اقتصاد کلان بود. به عنوان مثال اگر سال آینده رشد اقتصادی کشور و تولید افزایش یابد، ریسک‌های بین‌المللی کاهش داشته باشد و مشکلات شبکه بانکی کم شود به‌طور خودکار بازار سرمایه شاهد رونق خواهد بود. وی با بیان اینکه برای توسعه بازار سرمایه باید مدیران و فعالان با برنامه‌ریزی مناسب، شفافیت و نقدشوندگی را افزایش دهند، افزود: سازمان بورس با طرح راهکارها و صدور بخشنامه در حال حل این مشکل است.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در خصوص نقدشوندگی و حجم معاملات گفت: یکی از مسائل بازار سرمایه تنوع ابزارهای مالی است. با وجود اینکه نسبت به سال‌های گذشته ابزارهای خوبی به بازار معرفی شدند اما با توجه به حجم بازار سرمایه در مقایسه با بازارهای مشابه در دنیا همچنان نیاز به ابزارهای مالی بیشتر و متنوع‌تر احساس می‌شود. سعید اسلامی ادامه داد: علاوه بر این، نیاز است ابزارهایی در بازار تعریف شوند که در زمان رکود یا رونق به روند معاملات کمک کند. وی با تاکید بر اینکه توسعه ابزارهای مالی به نقدشوندگی جریان بازار کمک می‌کند، اضافه کرد: توسعه ابزار‌ها باعث جذب سلیقه‌های مختلف و سرمایه‌گذاران با درجه ریسک‌پذیری متنوع می‌شود و در نتیجه درجه نفوذ بازار را افزایش می‌دهد. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری یکی دیگر از راه‌های توسعه بازار سرمایه را فرهنگ‌سازی دانست و گفت: کانون نهادهای سرمایه‌گذاری و هر نهاد خودانتظام یک وظیفه اساسنامه‌یی فرهنگ‌سازی در حوزه بازار سرمایه دارد، اما اجرای این وظیفه به ظرفیت اقتصاد کشور باز می‌گردد. طی سال‌های گذشته میلیاردها تومان از بودجه شرکتهای بانکی که عمدتا در آن سال‌ها به عنوان شرکت دولتی محسوب می‌شدند در رسانه ملی صرف تبلیغ شد.
به گفته دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری اگر دولت تمایل دارد، سهم تامین مالی بخش تولیدی کشور از طریق بازار سرمایه را افزایش دهد، موظف است حداقل بخشی از آنچه طی 4 دهه گذشته از بودجه بانک‌ها به عنوان شرکتهای دولتی صرف تبلیغ و هدایت منابع به سمت بانک‌ها شده را صرف تبلیغ و فرهنگ‌سازی برای بازار سرمایه کند. وی ادامه داد: در 3 الی 4 سال اخیر یکی از مشکلات بازار سرمایه و اقتصاد کشور نرخ‌های بهره بالا و غیر واقعی بود. نرخ بهره بانکی به دلیل عدم نظارت کافی بانک مرکزی و مشکلاتی از این نوع بسیار بالا و غیر واقعی بود. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری اضافه کرد: با توجه به تبلیغات دولتی و وجود بانک‌های خصوصی به عنوان بخش بدون ریسک بازار پول ایران و حوزه سرمایه‌گذاری، تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های واقعی کاهش یافت. افراد تمایلی به احداث یک کارخانه نداشتند و ترجیح می‌دادند سرمایه خود را به بانک منتقل و نرخ‌های بالای سود را بدون نظارت بانک مرکزی دریافت کنند. اسلامی در گفت‌وگو با سنا ادامه داد: موضوع بازار سرمایه محدود به رسانه‌های تخصصی است. به این ترتیب که در رسانه‌های عمومی مثل بیلبوردهای تبلیغاتی، سمینارهای عمومی و صدا و سیما اثری از تبلیغات برای بازار سرمایه کشور وجود ندارد و تنها اخبار محدود و خاص در رسانه‌های عمومی کشور منعکس می‌شود.
وی ادامه داد: البته در آن شرایط حتی تبلیغات بازار سرمایه هم اثرگذار نبود و سرمایه‌گذاران بانک‌ها را با سود بالا به هر بازاری از جمله بازار سرمایه ترجیح می‌دانند. اسلامی با تاکید بر اینکه زمانی که یک بخش از اقتصاد در یک تعادل نابهنجار قرار می‌گیرد توسعه بخش‌های دیگر هم با چالش جدی مواجه می‌شود، گفت: یکی از وظایف دولت‌ها این است که مردم را برای تصمیم‌های اقتصادی درست هدایت کنند. این بخش با اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری یکی از اقدامات کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در مسیر فرهنگ‌سازی را مسابقه تحلیل برتر دانست و گفت: در کانون تلاش شده چند برنامه برای فرهنگ‌سازی اجرایی شود. این برنامه‌ها برای فرهنگ‌سازی مدیران، عمق بخشی بازار سرمایه و آشنایی عموم جامعه پیش‌بینی شده است. وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های پیش‌بینی شده در مسیر فرهنگ‌سازی تحلیل برتر بود، گفت: تا 30 آبان تحلیل‌ها دریافت و تا پایان آذرماه بررسی می‌شود، البته تعداد آنها زیاد نیست ولی همین تعداد هم امیدوار‌کننده است. تحلیل برتر با هدف فرهنگ‌سازی و ارتقای سطح دانش و تحلیل متخصصان برگزار شد و البته مخاطب آن عموم جامعه نبود. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در پایان تصریح کرد: همه نهادهای دولتی و خصوصی مسوولیت اجتماعی دارند. ما نیز در تلاش هستیم تا ارتباط خود را با کانون‌های مردم‌نهاد بیشتر کنیم، در این راستا از محک و کهریزک بازدید شد. وی با تاکید بر اینکه توسعه مسوولیت‌های اجتماعی توسط نهادها اعتماد در جامعه ایجاد می‌کند، گفت: این احساس که در بازار سرمایه گروهی از افراد هستند که فقط به پول فکر می‌کنند، حس خوبی نیست و ما وظیفه داریم برای توسعه بازار سرمایه این نگاه را تغییر دهیم و برای این موضوع نیاز به همراهی و همکاری رسانه‌ها داریم.
