خشکسالی هیدرولوژیک در کمین 15 استان نزدیک تهران
تعادل
ویژگی‌های خشکسالی هیدرولوژیکی در استان تهران در جلسه‌یی بررسی شد. به گزارش روابط‌عمومی شرکت آب منطقه‌یی تهران، «علیرضا ایزدی» کارشناس برنامه‌ریزی دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌های شرکت در این جلسه با بیان اینکه خشکسالی تداوم روزهای خشک است، انواع خشکسالی‌ها را چهار مورد (هواشناسی، هیدرولوژیکی، کشاورزی، اقتصادی و اجتماعی) عنوان کرد و گفت: خشکسالی هیدرولوژیکی تاثیر نقصان بارش‌ها بر منابع آب بوده که برای ارزیابی شدت خشکسالی از شاخص‌های مربوطه استفاده می‌کنند. (مانند: شاخص بارش استاندارد spi و شاخص ذخیره آب‌های سطحی swsi وشاخص هیدرولوژیکی k) او در ادامه این جلسه عنوان کرده است: «بر اساس پیش‌بینی ipcc از تاثیر کلان پدیده تغییر اقلیم بر قاره آسیا و نظر کارشناسان هواشناسی، خشکسالی شدید برای 15 استان اطراف تهران برای سال آینده و احتمال وقوع دمای بیش از نرمال (5/0 تا5/1 درجه) پیش‌بینی می‌شود. چنانچه افزایش co2 و پیامد آن باعث افزایش دمای استان شده است و این موضوع وقوع تغییر اقلیم در حوضه‌های شرب تهران را در آینده رقم خواهد زد؛ لذا در آینده‌یی نه چندان دور با تغییرات عمده‌یی در وضعیت آب وهوا، همچنین تغییر در املاح آب‌ها، کاهش باروری محصولات کشاورزی و نابودی پوشش گیاهی مواجه خواهیم شد.»
وی چرخه غیرمنطقی برخورد با خشکسالی را شروع خشکسالی، هشیاری، نگرانی و اضطراب، افزایش بارش، بی‌تفاوتی و غفلت و شروع خشکسالی مجدد دانست و گفت: بر این اساس باید از رویکرد مدیریت جامع خشکسالی استفاده کنیم؛ یعنی همزمان مدیریت ریسک و مدیریت بحران مورد استفاده قرار گرفته و در زمان ترسالی اقدامات پیشگیرانه و توانمندسازی نیز انجام شود. ایزدی ادامه داد: روش‌هایی همچون تعیین زمان اضطرار خشکسالی هیدرولوژی درمنطقه با استفاده از شاخص k و swsi، تعیین روابط بهره‌برداری نهادهای محلی و استانی در انجام فعالیت‌های مربوط به شرایط خشکسالی، ایجاد امکان اطلاع‌رسانی، هشدار و تخلیه در هنگام وجود احتمال بروز شرایط اضطراری و خشکسالی و بهینه کردن جمع‌آوری، توزیع و ذخیره آب در استان در زمان وقوع خشکسالی به مدیریت این امر کمک می‌کند.
کارشناس برنامه‌ریزی دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌های شرکت آب منطقه‌یی تهران در خصوص ویژگی‌های وقوع خشکسالی در استان تهران تصریح کرد: کم بارشی، تغییرات شدید بارندگی در طول زمان و مکان، تعداد روزهای بارانی کم، تغییرات زیاد در دوره‌های خشکی از سالی به سال دیگر، وقوع خشکسالی‌ها با تناوب‌های مختلف، آسیب‌پذیری و شکنندگی کشاورزی بالا و تغییرات زیاد در شدت مدت و فراوانی رگبارها از جمله این ویژگی‌ها به شمار می‌رود.
ایزدی همچنین افزود: ایزدی با بیان اینکه در سال‌های 48 و 68 و 83 و 86 و 92 خشکسالی‌های هواشناسی وهیدرولوژیکی در استان صورت گرفته، تصریح کرد: در سال‌های 1375 تا 1380 طولانی‌ترین خشکسالی و 79 شدیدترین خشکسالی هیدرولوژیکی در استان تهران بوده است.
وی اضافه کرد: می‌توانیم با طبقه‌بندی شدت خشکسالی و مطالعات هیدرولوژی شرایط خشکسالی جاری و آینده را پایش کنیم. بخش کشاورزی با اختصاص بیشترین آب مصرفی در استان آسیب شدیدی را به منابع آبی وارد می‌کند. پس باید بهره‌وری بالای آب در محصول تولیدی در سطح استان با الگوهای کشت مناسب صورت گیرد و مقایسه بهره‌وری آب بر اساس تبخیر و تعرق واقعی در تهیه الگوی کشت منطقه‌یی مورد استفاده قرار گیرد تا گیاهان با بازده پایین از الگوهای کشت حذف شوند.
وی افزود: با عنایت به کوهستانی بودن حوضه‌های آبریز استان با کاربرد سنجش از دور در هیدرولوژی و کاربرد سنجنده MODIS در مطالعه برف و تشخیص برف کهنه از برف تازه و الگوریتم پوشش برف می‌توان نسبت به شبیه‌سازی تغییر اقلیم برای آینده اقدام کرد.
ایزدی در پایان این مصاحبه خاطرنشان کرد: دانشمندان هواشناسی براساس آمار 30 ساله به این نتیجه رسیدند که خشکسالی هیدرولوژیکی بیشتر از یک‌سال است و همچنین خشکسالی هیدرولوژیکی در ادامه یک خشکسالی هواشناسی رخ می‌دهد و همبستگی بسیار بالایی با خشکسالی هواشناسی سال جاری دارد و ضروری است برای حوضه آبریز استان سرانه مصرف تعیین و پس از آن شاخص خشکسالی هیدرولوژیکی محاسبه شود.
