شناسنامه تجارت با قدرت‌های اقتصادی

تعادل    

کارنامه تجارت ایران به 6گروه اقتصادی در 7ماه منتهی به مهر سال 1396 منتشر شد. بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت، صادرات ایران به 6 گروه اقتصادی از جمله «همکاری اسلامی، شورای همکاری خلیج‌فارس، سازمان همکاری اقتصادی، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و اتحادیه اروپا» با افت مواجه شده است. این در حالی است که مطابق آمارها، صادرات ایران به «کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا» رشد را تجربه کرده است. از سوی دیگر، براساس آمار منتشر شده، میزان واردات ایران از 6 گروه اقتصادی با رشد روبه‌رو بوده، اما تنها با گروه اقتصادی «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع» افت را تجربه کرده است. آمارها حاکی از این است که کفه ترازوی تجاری ایران با 6 گروه اقتصادی به نفع آنها سنگینی می‌کند؛ به‌طوری که میزان واردات ایران از 6 گروه اقتصادی به نسبت صادرات به آنها بیشتر گزارش می‌شود. همچنین براساس آمارها، سهم واردات کالاهای واسطه‌یی در کارنامه تجارت ایران در 7ماه منتهی به مهر سال جاری به نسبت کالاهای مصرفی و واسطه‌یی بیشتر گزارش می‌شود.

 کارنامه تجارت در مهرماه

بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت، صادرات کالا با احتساب میعانات گازی کشور در 7ماه منتهی به مهر سال 1396، 68میلیون و 58 هزار تن به ارزش 24میلیارد و 710میلیون دلار بوده است. مطابق آمار میزان صادرات کشور در همین بازه زمانی نسبت به مدت مشابه سال قبل 9,5درصد از لحاظ وزنی و 2,2درصد از نظر ارزشی کاهش را تجربه کرده است.

همچنین مطابق آمارها، پنج قلم عمده صادراتی شامل؛ میعانات گازی به ارزش 4میلیارد و 115 میلیون دلار، پروپان مایع شـده بـه ارزش 809 میلیـون دلار، پلی‌اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از 94درصد جز نوع پودری به ارزش 750میلیون دلار، روغن‌های سـبک و فـرآورده‌های نفتی جز بنزین 725میلیون دلار، متانول 661میلیون دلار گزارش شده است.

از سوی دیگر براساس سازمان توسعه تجارت، 5 بازار نخست صادراتی ایران، چین با 5میلیارد و22میلیون دلار، عراق با 4میلیارد و 13میلیون دلار، امارات متحـده عربـی با 3میلیارد و 341میلیون دلار، کره‌جنوبی با 2میلیارد و444 میلیون دلار و افغانستان با یک‌میلیارد و 584میلیون دلار عنوان شده‌اند. بر اساس آمارها سهم این بازارها از کل صادرات نیز 67 درصد عنوان می‌شود که متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی 363دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل

8 درصد افزایش را تجربه کرده است. مطابق آمار سازمان توسعه تجارت، واردات کشور در 7ماه منتهی به مهر 96 معادل 19میلیون و 932 هزار تن به ارزش 27میلیارد و 817میلیون دلار گزارش شده که تغییرات آن نسبت به مدت مشابه سال قبل 5,5درصد از نظر وزنی و 15درصد از نظر ارزش افزایشی بوده است. آمارها گویای این است که 5 قلم عمده وارداتی به کشور شامل؛ برنج به ارزش یک میلیارد دلار، ذرت دامـی بـه ارزش 882میلیـون دلار، قطعـات خودرو سـواری 738میلیون دلار، وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500سی‌سی تا 2000 سـی‌سـی بـه ارزش 625میلیون دلار، لوبیا سویا به ارزش 536 میلیون دلار بوده است. همچنین مطابق آمارها 5 مبدا وارداتی ایران « چین با ارزش 6میلیارد و 820 میلیون دلار، امارات متحده عربـی 4میلیارد و 678میلیـون دلار، ترکیـه یک‌میلیارد و 933میلیون دلار، کره‌جنوبی یک‌میلیارد و 844 میلیون دلار، آلمان یک‌میلیارد و 540میلیون دلار بوده که سهم این 5 کشور از سبد وارداتی ایران 4.60 درصد گزارش می‌شود.

 صادرات به 6 گروه اقتصادی

حال بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت، صادرات کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی در 7 ماه منتهی به مهر سال 96- 1395، حاکی از این است که تجار ایرانی توانسته‌اند به «کشورهای همکاری اسلامی OIC»، 31میلیون و 593هزارتن به ارزش 12 میلیارد و 374میلیون دلار کالا صادر کنند که نسبت به مدت مشابه سال 1395 از نظر وزنی با افت 18 درصدی و از نظر ارزشی با افت 10درصدی مواجه بوده است.

مطابق آمارها میزان صادرات ایران به «شورای همکاری‌های خلیج‌فارس» در همین مدت مذکور،

13 میلیون و 495هزارتن به ارزش 4میلیارد و

54 میلیون دلار گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که 4میلیارد و 493میلیون دلار بوده، از نظر وزنی رشد 9درصدی را تجربه کرده اما از نظر ارزشی با افت 10درصدی مواجه بوده است.

«سازمان همکاری اقتصادی» (ECO) دیگر شریک تجاری ایران به شمار می‌رود که در همین بازه زمانی توانسته است، 8میلیون و 17هزارتن کالا به ارزش

3 میلیارد و 835 میلیون دلار از ایران وارد کند که در مقایسه با مدت مشابه با سال 95 که میزان صادرات ایران به این سازمان 5میلیارد و 160میلیون دلار بوده، از لحاظ وزنی افت 46درصدی و از نظر ارزشی افت 26درصدی را تجربه کرده است.  همچنین براساس آمار سازمان توسعه تجارت، میزان صادرات ایران به «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع» CIS، یک‌میلیون و931 هزارتن به ارزش یک میلیارد و 88میلیون دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ایران توانسته بود یک‌میلیارد و 136 میلیون دلار کالا به این کشورها صادر کند، از لحاظ وزنی با افت 32درصدی و از نظر ارزشی افت 4 درصدی روبه‌رو بوده است.  همچنین مطابق آمارها، «کشورهای عضو همکاری جنوب شرقی آسیا» (ASEAN)، در 7ماه منتهی به مهر سال 96 توانسته‌اند 2میلیون و472هزارتن به ارزش یک‌میلیارد و 23میلیون دلار کالا از ایران وارد کنند که نسبت به مدت مشابه سال 1395 هم از لحاظ وزنی و هم ارزشی رشد را تجربه کرده است.

از دیگر شرکای تجاری ایران در عرصه جهانی، «اتحادیه اروپا» به شمار می‌رود که در همین بازه زمانی توانسته به میزان 763هزارتن به ارزش 754 میلیون دلار کالا از ایران وارد کند. این میزان صادرات به اتحادیه در مقایسه با ظرفیت‌های صادراتی ایران بسیار ناچیز است، به‌طوری که حتی بر اساس آمارها، صادرات ایران به اتحادیه اروپا هم از نظر وزنی و ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روند کاهشی داشته است. از این رو متولیان توسعه تجارت باید کارنامه ضعیف صادراتی ایران به این کشورها و به ویژه کشورهای اتحادیه اروپا را مورد پایش و رصد قرار دهند و نقاط ضعف تجارت با این مناطق را شناسایی کنند و درصدد رفع آن برآیند.

 واردات از 6 گروه اقتصادی

از سوی دیگر براساس آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت، میزان واردات ایران در 7 ماه منتهی به مهر سال 1396 از گروه «همکاری‌های اقتصادی» OIC از نظر وزنی 4میلیون تن به ارزش 7میلیارد و 26میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال 1395 از نظر وزنی با افت 5درصدی مواجه بوده، اما از نظر ارزشی رشد 20درصدی را تجربه کرده است، چراکه میزان واردات ایران از این گروه اقتصادی در سال گذشته از نظر ارزشی 5 میلیارد و 871 میلیون دلار گزارش شده است.  «اتحادیه اروپا» که دیگر شریک تجاری ایران به شمار می‌رود که تجار ایرانی در همین بازه زمانی توانسته‌اند 4میلیون و12هزارتن کالا به ارزش 5میلیارد و 655 میلیون دلار کالا از این اتحادیه وارد کنند که نسبت به مدت مشابه سال 1395 که ارزش واردات ایران 4 میلیارد و 186میلیون دلار بوده، هم به لحاظ وزنی و هم ارزشی رشد را تجربه کرده است.

از طرفی مطابق آمارها، میزان واردات ایران از «کشورهای عضو همکاری خلیج‌فارس» در 7ماه منتهی به مهر سال جاری به لحاظ وزنی 2 میلیون و 57 هزارتن و از نظر ارزشی 4میلیارد و463 میلیون دلار گزارش می‌شود. این در شرایطی است که میزان واردات ایران از کشورهای عضو همکاری خلیج‌فارس در سال گذشته از نظر ارزشی برابر با 3میلیارد و 677میلیون دلار بوده که در سال جاری از لحاظ وزنی با افت 11درصدی و اما از نظر ارزشی با رشد 21 درصدی مواجه بوده است.

همچنین براساس آمار سازمان توسعه تجارت، حجم واردات ایران از «سازمان همکاری اقتصادی» در مدت یاد شده به لحاظ وزنی یک‌میلیون و 749 هزارتن به ارزش 2میلیارد و 300میلیون دلار گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال 1395 که تجار ایرانی از این گروه اقتصادی یک‌میلیارد و 823میلیون دلار کالا وارد کرده‌اند، هم از نظر ارزشی و هم وزنی رشد داشته است.

از سوی دیگر «کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا» نیز در همین مدت توانسته‌اند، یک‌میلیون و 618هزارتن کالا به ارزش یک‌میلیارد و 137میلیون دلار کالا به ایران صادر کنند که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی و وزنی با رشد مواجه شده است.

دیگر شریک تجاری ایران، «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع» CIS محسوب می‌شود که در 7 ماه منتهی به مهر سال 1396 توانسته‌اند یک میلیون و346هزارتن کالا به ارزش 708میلیون دلار به ایران صادر کنند. این در حالی است که در سال گذشته میزان واردات ایران از این کشورها، یک‌میلیارد و 425میلیون دلار بوده که در 7ماه منتهی به مهر سال جاری از نظر وزنی و ارزشی افت را تجربه کرده است.

 مثلث وارداتی ایران

از سوی دیگر مطابق آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت، میزان واردات «کالاهای واسطه‌یی» در 7ماه منتهی به مهر سال جاری از نظر وزنی 16میلیون و 121هزارتن به ارزش 16میلیارد و 798میلیون دلار گزارش شده که سهم ارزشی آن در کارنامه تجارت ایران 60.2درصد گزارش شده است. همچنین آمارها حاکی از این است که میزان واردات «کالاهای سرمایه‌یی» در همین بازه زمانی از نظر وزنی 435هزارتن به ارزش 4میلیارد و 241میلیون دلار گزارش شده که سهم آن از کارنامه وارداتی کشور بیش از 15درصد ذکر شده است. همچنین بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت، میزان واردات کالاهای مصرفی در مدت یاد شده، 2میلیون و 237 هزارتن به ارزش 5میلیارد و 836 میلیون دلار گزارش شده است که سهمی حدود 22درصد از کل واردات ایران در 7ماه منتهی به مهر سال جاری را به خود اختصاص می‌دهد.