عمده قاچاق لوازم خانگی از گمرک وارد کشور می‌شود
صنعت تولید لوازم خانگی یکی از صنایع قدیمی در کشور ماست که همیشه مورد توجه بوده و به عقیده بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعتی، یکی از حوزه‌های بالقوه برای ورود صنعتگران ایرانی به حساب می‌آید. در چند سال اخیر شاهد بودیم که صنعت لوازم خانگی شاهد افت و خیزهای بسیاری بود تا جاییکه برخی از کارخانه‌های تولید لوازم خانگی با سابقه فعالیت بیش از 50 سال، اعلام تعطیلی کردند و بسیاری معتقدند بحران به وجود آمده در این صنعت به دلیل حضور و بروز لوازم خانگی خارجی در ویترین فروشگاه‌های ایرانی است. برای روشن‌تر شدن زوایای بیشتری از این موضوع، پای گفت‌وگو با آرمان خالقی عضو هیات‌مدیره خانه صنعت معدن وتجارت ایران و دبیر انجمن لوازم خانگی نشسته‌ایم.
چه میزان از لوازم خانگی مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود و چه میزان واردات در این حوزه داریم؟
در مود ظرفیت تولید داخلی و میزان واردات لوازم خانگی، آمار دقیقی درکشور وجود ندارد. از جهت ظرفیت تولید داخلی می‌توان گفت؛ ما توانایی تولید انواع لوازم خانگی مورد نیاز داخل، چه کوچک و چه بزرگ را داریم، آنچه مسلم است 25درصد از مارک‌های مختلف لوازم خانگی موجود در بازار به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.
با وجودی که ما همه برندهای مطرح لوازم خانگی خارجی را می‌توانیم به صورت قانونی وارد کنیم، چرا باز قاچاق در این بخش زیاد است؟
چون مردم به این برندهای معروف اطمینان دارند و بازار فروش آنها در داخل تضمین شده است و از آنجاییکه نوع قانونی این برندها در بازار وجود دارد، قاچاقچیان به راحتی می‌توانند این لوازم خانگی را وارد بازار کرده و به فروش برسانند؛ به‌طور حتم تشخیص قاچاق یا غیر قاچاق بودن این دست کالاها برای بازرسان و ماموران تعزیرات و ستاد مبارزه با قاچاق بسیار مشکل است. همچنین کسانی که لوازم خانگی را به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌کنند، از پرداخت تعرفه‌ها فرار کرده و درنتیجه سود کلانی عایدشان می‌شود.
قاچاقچیان چطور این حجم وسیع از لوازم خانگی را به کشور وارد می‌کنند؟
باید توجه داشته باشیم که قاچاق به دو صورت کوله بری و واردات از مبادی رسمی اتفاق می‌افتد، ورود از طریق مبادی رسمی به این شکل است که شخص در گمرک اظهاراتی می‌کند که خلاف واقع بوده و می‌تواند کالای خود را بدون تعرفه یا با تعرفه پایین‌تر به کشور بیاورد. آنچه مسلم است در حوزه لوازم خانگی دور از ذهن است که فکر کنیم عمده قاچاق آن به صورت کوله بری انجام می‌شود و باید بپذیریم که میزان زیادی از قاچاق لوازم خانگی در سطح عبور از گمرکات رسمی کشور است و متاسفانه شاهدیم که این کالاهای قاچاق به راحتی در بازار داخلی تبلیغ شده و برای فروش آن کانال تلگرامی وجود دارد که حتی کالای سفارشی را تا درب منزل هم می‌آورند.
برای قانونمند شدن سرمایه‌گذاری و تولید مشترک شرکت‌های لوازم خانگی خارجی در ایران، اقدامی صورت گرفته است؟
آیین‌نامه‌یی ابلاغی وزارت صنایع به خانه صنعت معدن و تجارت می‌گوید که هیچ برندی نمی‌تواند به داخل وارد شود مگر اینکه به درصدی از تولید مشترک برسد و سهم تولید خود را در داخل کشور سالانه 5درصد افزایش دهد، اما در عمل شاهدیم که این آیین‌نامه اجرا نشده و دلیل اصلی این موضوع عدم ارائه مشوق‌های لازم به شرکت‌های خارجی و داخلی است؛ به‌طور حتم باید مشوق‌هایی همچون مشوق‌های مالیاتی و تعرفه‌یی در این حوزه تصویب شود تا راه را برای تولید مشترک بین برند خارجی و تولیدکننده‌های ایرانی هموار کند.
به نظر شما راهکار موفقیت تولیدکنندگان لوازم خانگی در بازار داخلی و خارجی کدام است؟
در بخش تولید لوازم خانگی مانند تولید خودرو، قطعات مختلف یک وسیله توسط کارخانه‌ها و کارگاه‌های مختلف قطعه‌سازی تامین می‌شود و یک شرکت مادر در نهایت همه قطعات را جمع کرده و مونتاژ می‌کند.
بنابراین اگر شرکتی می‌خواهد در حوزه تولید لوازم خانگی سودده باشد، باید تیراژ تولیدات خود را بالا ببرد، همچون اتفاقی که در شرکت‌ها و برندهای موفق تولید لوازم خانگی در جهان افتاده است.
آیا شما با تشکیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک و تجمیع شرکت‌های کوچک موافقید؟
بله، به نظر من تشکیل یک یا دو برند قوی و مطرح به جای 50 برند می‌تواند موجب سودده شدن کارخانه‌های لوازم خانگی در ایران شود و این اتفاق نمی‌افتد مگر تحت یک سری مشوق‌های دولتی که کارخانه‌های کوچک را به پیوستن به زنجیره تولید لوازم خانگی در کشور ترغیب کرده و در نهایت هم بازار داخلی را از دست لوازم خارجی درآورده و هم موجب رونق صادرات می‌شود.
به‌نظر شما مردم حاضرند به جای لوازم خانگی خارجی، برندهای ایرانی را بخرند؟
به‌طور قطع جامعه ما در این حوزه دچار ضعف فرهنگی است و در کنار توجه به افزایش کیفیت تولیدات داخلی، باید به سمت فرهنگ‌سازی در این حوزه برویم و اگر روزی برسد که یک کالای ایرانی و خارجی با کیفیت، گارانتی و قیمت یکسان ارائه شود تا خریدار کالای ایرانی را انتخاب کند، می‌توانیم ادعا کنیم که در زمینه فرهنگ‌سازی، موفق بوده‌ایم.
دولت چه اقداماتی در جهت تقویت تولید در حوزه لوازم خانگی صورت داده است؟
در وزارت صنعت معدن و تجارت، یک سند راهبردی لوازم خانگی نوشته شده و پیش نویس آن آماده بوده اما هنوز نهایی نشده است، در این سند به موضوعاتی از قبیل مزیت تولید لوازم خانگی در رشته‌های مختلف، مناطق مختلف کشور اشاره شده و همچنین برای کمیت تولید نیز هدف‌گذاری‌هایی در نظر گرفته شده است.
توجه به مناطق تاسیس کارخانه لوازم خانگی از چه جهت حایز اهمیت است؟
تولید در برخی مناطق مقرون به صرفه بوده و حمل ونقل و دسترسی به بازار نیز آسان‌تر است. البته نباید تمرکز تولید یک صنعت در منطقه و ناحیه بخصوصی موجب مغفول ماندن آن در نقاط دیگر کشور بشود. متاسفانه در سال‌های گذشته شاهد بودیم که برخی نماینده‌های مجلس یا مسوولان، پادرمیانی کرده و کارخانه‌یی را در استان یا شهرستان خود احداث کردند که گذشت زمان نشان داد که بی‌توجهی به پتانسیل منطقه، موجب عدم موفقیت این واحدهای تولیدی می‌شود.
در پایان چه صحبتی در جهت جمع‌بندی موارد ذکر شده در حوزه تولید لوازم خانگی دارید؟
با اینکه هنوز مصرف لوازم خانگی ایرانی در داخل کشور نهادینه نشده است، ما توانستیم برخی از محصولاتمان را به خارج از کشور و حتی اروپا صادر کنیم و این نشان می‌دهد که پتانسیل صنایع ایران در این حوزه بسیار بالاست و اگر توجه و برنامه‌ریزی لازم در بخش تولید لوازم خانگی صورت گیرد، در آینده شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه خواهیم بود.
