بیم و امیدهای پس از دیکتاتور
گروه جهان
امرسون منانگاگوا، معاون پیشین رابرت موگابه به عنوان رییس‌جمهور جدید زیمبابوه سوگند یاد کرد تا به یک هفته کشمکش سیاسی در این کشور آفریقایی پایان دهد. این مراسم در حضور هزاران نفر از طرفداران و حامیان وی و در میان شادی و سرور مردم برگزار شد. منانگاگوا از سیاستمداران پرنفوذ و یکی از قدرتمندترین چهره‌های امنیتی زیمبابوه است که به «کروکودیل» شهرت دارد.
به گزارش یورونیوز، منانگاگوا در زمان قسم خوردن گفت:«من به عنوان رییس‌جمهور زیمبابوه قسم یاد می‌کنم که به کشورم وفادار بوده و مطیع قانون اساسی باشم. من از مردم کشورم حمایت کرده و از حقوق آنان دفاع خواهم کرد.» وی در سخنان خود پس از سوگند خوردن به مردمش وعده داد تا کار خود را هر چه سریع‌تر آغاز و به وضعیت اقتصادی کشور رسیدگی کند. وی همچنین در سخنانش به موگابه ادای احترام کرد.
نیروهای ارتش زیمبابوه هفته گذشته و پس از اوج‌گیری تنش‌ها میان رابرت موگابه و امرسون منانگاگوا با ورود به کاخ ریاست‌جمهوری کنترل کشور را به دست گرفتند. حزب حاکم زانو پی‌اف(اتحاد ملی آفریقایی- جبهه میهن‌پرستان) پس از ورود ارتش به عرصه سیاسی خواستار استعفای رییس‌جمهور از مقام خود شده بود. موگابه در برابر این خواست مقاومت کرد اما سرانجام سه‌شنبه گذشته پس از ۳۷سال از سمت خود استعفا کرد.
مصونیت قضایی موگابه و خانواده‌اش
گزارش‌ها حاکی است که موگابه از سوی مقام‌های این کشور مصونیت کامل قضایی همچنین تضمین‌هایی در مورد سلامت و امنیت خود و خانواده‌اش دریافت کرده است. رویترز به نقل از منابع نزدیک به این مذاکرات نوشته، موگابه در مذاکرات تاکید کرده که می‌خواهد در زیمبابوه بمیرد و قصدی برای زندگی در تبعید ندارد.
این منبع دولتی گفته است:«لحظه بسیار عاطفی و احساسی بود و او در این خصوص خیلی جدی بود. برای موگابه بسیار مهم بود که امنیت اقامت او در کشور تضمین شود و اینکه اجازه خروج و سفر هر زمان که بخواهد را داشته باشد.»
موگابه هفته گذشته ابتدا در اقدامی که تحلیل‌گران آن را «شبه کودتا» توصیف کردند توسط نیروهای ارتش تحت بازداشت خانگی قرار گرفت. این اقدام ارتش واکنشی بود به برکناری معاون اول ریاست‌جمهوری از سوی رابرت موگابه که گفته می‌شود، قصد داشت به این وسیله راه را برای به قدرت رسیدن گریس موگابه، همسر خود فراهم کند. منبع دولتی گفته رییس‌جمهوری سابق زیمبابوه از خشم افکارعمومی از همسرش همچنین نحوه رفتار همسرش با اعضای حزب حاکم آگاه است و به همین دلیل باید این اطمینان به او داده می‌شد که خانواده به ویژه همسرش از امنیت و سلامت برخوردار خواهد بود.
چه خواهد شد؟
از آنجا که رییس‌جمهوری جدید زیمبابوه از میان دولتمردان حکومت پیشین انتخاب شده، کارشناسان بسیاری آینده را نامعلوم توصیف می‌کنند. دویچهوله در این باره نوشته: مردم زیمبابوه پایان حاکمیت موگابه را با خوشی تجلیل کردند که این را می‌توان با سقوط دیوار برلین در آلمان یا بهار عربی مقایسه کرد؛ آنها پس از ده‌ها سال حاکمیت مشت آهنین، ویرانی و افول کشور مرفه‌شان را شاهد بودند. حال مردم درباره آینده تازه‌یی سخن می‌گویند. با این همه مردی که قرار است، دولت آینده را در دست داشته باشد مدت طولانی آدم قدرتمند موگابه بود و به دست داشتن در سرکوب خشن مخالفان شهرت دارد. او به دلیل سهمش در نسل‌کشی مردم «ندیبیلی» در اوایل سال‌های۱۹۸۰ همچنین سرکوب خشونت‌بار اخیر مخالفان در ۲۰۰۸ مشهور است به طوری که به دلیل بی‌رحمی و مکاری‌اش او را با نام مستعار «کروکودیل» می‌خوانند.
اگرچه در روز‌های اخیر او از «حرکت رو به جلو» به عنوان یک کشور متحد سخن گفته اما معلوم نیست این اظهارات توسط حزب مخالف «جنبش برای تغییر دموکراتیک» به رهبری مورگان چانگیرای چگونه تفسیر شد. تندای بیتی، وزیر مالی سابق زیمبابوه و عضو حزب مخالف «جنبش برای تغییر دموکراتیک» درباره نگرانی‌هایش به دویچهوله گفته است:«این قساوت‌ها را موگابه به تنهایی انجام نداده است. هنوز ماشینی که موگابه به آن اتکا داشت، وجود دارد. به همین دلیل حالا پرسش اساسی این است که از اینجا به کجا می‌رویم؟»
جیمز هامیل، کارشناس زیمبابوه در دانشگاه لیسیتر نیز درباره تغییر واقعی در این کشور ابراز تردید کرده و می‌گوید:«فکر می‌کنم بیشتر مردم درباره منانگاگوا از روی سوابقش قضاوت می‌کنند تا این سخنرانی‌های مهیج اخیر. سوابق منانگاگوا ترغیب‌کننده نیست. او در طول 37سال سوء اداره و حکومتداری بی‌کفایت در هر گام با موگابه بوده است.»
هامیل معتقد است که هر گونه تظاهر به واگذاری نقشی برای مخالفان سیاسی صرفا نوعی مانور سیاسی است که مبتنی بر شیوه قبلی حزب زانو پی‌اف است. او می‌گوید:«این اقدام بیشتر برای حفظ قدرت است. ترفند منانگاگوا این است که در ظاهر هم شده نشان دهد، می‌خواهد احزاب دیگر را در قدرت مشارکت دهد اما هیچ قدرتی که بتواند اختیارات او را محدود کند به احزاب و جریان‌های سیاسی دیگر واگذار نخواهد کرد. یک نکته دیگر را هم نباید فراموش کرد ارتش چند دهه است که به مثابه بازوی حزب حاکم زانو پی‌اف عمل کرده است بنابراین ارتش بی‌طرف نبوده و قرار نیست حافظ قانون اساسی باشد. ارتش با حزب زانو پی‌اف در هم تنیده شده‌اند که این اتفاق برای حرکت به سوی دموکراسی واقعی خوش‌یمن نیست».
هامیل با این حال چندان هم ناامید نیست. این کارشناس دانشگاه لیسیتر با اشاره به نقش تاثیرگذار جامعه جهانی بر آینده زیمبابوه می‌گوید:«منانگاگوا و حکومتی که او ریاستش را برعهده دارد در یک بحران عمیق مالی قرار دارد. هر گاه جامعه بین‌المللی روی اصلاحات ساختاری گسترده مانند کمیسیون مستقل انتخابات، حق تبلیغات آزاد انتخاباتی، دسترسی برابر احزاب به رسانه‌ها، دستگاه قضایی و نیروهای امنیتی بی‌طرف تاکید کند، می‌تواند یک تغییر واقعی در زیمبابوه به وجود آید.»
