رستگاری سیاسی مرکل
گروه جهان
یک روز پس از اعلام آمادگی حزب سوسیال دموکرات برای مذاکره با آنگلا مرکل به‌منظور تشکیل دولت ائتلافی، صدراعظم آلمان به صراحت اعلام کرد که برای برگزاری انتخابات جدید هیچ تمایلی ندارد و تلاش می‌کند تا هر چه سریع‌تر دولت جدید را تشکیل دهد. به نظر می‌رسد که بن‌بست سیاسی آلمان پس از حدود دو ماه راه برون‌رفتی یافته باشد.
به گزارش رویترز، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، شنبه در جمع نمایندگان دموکرات مسیحی در پارلمان با اعلام اینکه «اروپا نیازمند یک آلمان قدرتمند است» گفته درنظر دارد دولت را هرچه سریع‌تر تشکیل دهد. مرکل تایید کرده که قرار است در کوتاه‌ترین زمان ممکن مذاکرات با حزب سوسیال دموکرات (SPD) را برای دولت ائتلافی آغاز کند. مرکل با این حال گفته هرگونه مذاکره باید براساس احترام متقابل باشد.
خبرگزاری فرانسه پیش‌تر نوشته بود که رهبران حزب سوسیال دموکرات آلمان پس از هشت ساعت رایزنی آمادگی خود را برای مذاکره بر سر تشکیل یک دولت ائتلافی با حزب دموکرات مسیحی به رهبری مرکل اعلام کرده‌اند. اگر مذاکرات دو حزب قدرتمند سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی به نتیجه برسد، دولت «ائتلاف بزرگ» در آلمان تشکیل می‌شود. مقامات بلندپایه اتحادیه اروپا تشکیل چنین دولتی را برای قابل اتکا بودن آلمان و ثبات اتحادیه بسیار مفید دانسته‌اند.
حزب سوسیال دموکرات آلمان که در حال حاضر در ائتلاف دولت حضور دارد، یک روز پس از کاهش حدود 6درصد از هواداران خود در انتخابات
٢۴ سپتامبر امسال اعلام کرد که حاضر به شرکت در ائتلاف دولتی نیست. مارتین شولتس رهبر این حزب تا چهارشنبه هفته گذشته نیز بر این موضع پای می‌فشرد. او تاکید داشت که به جای شرکت در دولت ائتلافی، به عنوان دومین قدرت در مجلس فدرال، نقش رهبری اپوزیسیون را به عهده بگیرد تا حزب پوپولیستی راست‌گرا و نوبنیاد «آلترناتیوی برای آلمان» به این جایگاه تکیه نزند.
فشار رییس‌جمهور و رهبران اتحادیه اروپا
پس از شکست مذاکرات معروف به «ائتلاف جاماییکا»، حزب سوسیال دموکرات برای عقب‌نشینی از این موضع و مذاکره با مرکل به‌شدت زیر فشار قرار گرفت و بسیاری از رهبران حزب از شولتس خواستند برای پایان دادن به بحران سیاسی کشور سر میز مذاکره بنشیند.
آمادگی سوسیال دموکرات‌ها برای گفت‌وگو با مرکل پس از دیدار شولتس رهبر این حزب با فرانک والتر اشتاینمایر رییس‌جمهور آلمان اعلام شد. از آنجا که اشتاینمایر پیش از برگزیده شدن به مقام ریاست‌جمهوری از رهبران اصلی حزب سوسیال دموکرات بوده، در محافل سیاسی آلمان گمانه‌زنی می‌شود که این رایزنی در تغییر تصمیم شولتس بی‌تاثیر نبوده است. در جریان چهار هفته مذاکره برای تشکیل «ائتلاف جاماییکا» سه حزب «اتحاد دموکرات مسیحی»، سبزها و دموکرات آزاد شرکت داشتند. از آنجا که رنگ سمبولیک این سه حزب مثل رنگ‌های روی پرچم کشور جامکاییکا سیاه و زرد و سبز است، از آنها به عنوان ائتلاف جاماییکا نام برده می‌شود.
در پایان این مذاکرات فشرده و طولانی، رهبر حزب دموکرات آزاد انصراف حزب خود را از ادامه مذاکره اعلام کرد و به این ترتیب آلمان بر سر تشکیل دولت جدید با بحران شدیدی روبه‌رو شد. اکنون اگر مذاکرات دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی نیز به تشکیل دولت منتهی نشود، برای آلمان دو راه دیگر باقی می‌ماند: تشکیل دولت اقلیت با ائتلاف دموکرات مسیحی‌ها و سبزها یا تجدید انتخابات پارلمانی.
درباره تجدید انتخابات، باید فرانک والتر اشتاینمایر رییس‌جمهور آلمان، تصمیم بگیرد. اما او اعلام کرده از طریق مذاکره با رهبران احزاب، حتی‌المقدر مانع از این اتفاق خواهد شد.
در محافل سیاسی آلمان بیم آن می‌رود که در صورت تجدید انتخابات، حزب راست‌گرا و بیگانه‌ستیز آلترناتیوی برای آلمان به قدرت بیشتری دست یابد. این حزب در انتخابات سپتامبر امسال برای نخستین‌بار با کسب آرای حدود ١٣درصد مردم به مجلس فدرال آلمان راه یافت و با ٩۶ کرسی صاحب سومین فراکسیون پارلمانی شد. اما همه احزاب دیگر اعلام کردند که با آن همکاری نمی‌کنند. حزب آلترناتیو پیش از انتخابات سراسری به
١٣ مجلس ایالتی آلمان نیز راه یافته بود.
رهایی از بن‌بست سیاسی
خبرگزاری بلومبرگ نوشته: «مرکل پس از اعلام آمادگی حزب سوسیال دموکرات برای مذاکره درباره تشکیل دولت ائتلافی و عقب‌نشینی دشمنانش بار دیگر به صحنه بین‌المللی بازگشت. مرکل یک هفته پس از شکست مذاکرات دولت ائتلافی به همتایان اروپایی خود گفته که آلمان بار دیگر به مسیر روبه جلو بازگشته است. اسکار نیدرمایر استاد علوم سیاسی دانشگاه برلین معتقد است که شکست مذاکرات به موقعیت مرکل آسیب زده اما این آغاز پایان عصر مرکل نیست. در حال حاضر هیچ کس در حزب حاکم آلمان جسارت این را ندارد که تهدیدی برای صدراعظمی مرکل باشد.»
نشریه دیلی‌تلگراف نیز شنبه در گزارشی با عنوان «رهایی مرکل با اعلام آمادگی شولتس برای مذاکرات ائتلاف» نوشته: «به نظر می‌رسد که مرکل جمعه با اعلام آمادگی شولتس برای مذاکره برای تشکیل دولت ائتلافی یکی از بزرگ‌ترین رستگاری‌های سیاسی خود را تجربه کرد؛ آن هم در شرایطی که کشورش در آستانه برگزاری مجدد انتخابات بود.
گرچه گفته می‌شود که شولتس به درخواست اشتاینمایر مذاکرات با مرکل را پذیرفته اما او با شورش درون‌حزبی و احتمال از دست دادن رهبری حزب به‌دلیل رد مذاکرات با مرکل نیز روبه‌رو بود. این شکاف درون‌حزبی زمانی روشن شد که شولتس پس از هشت ساعت مذاکرات نفس‌گیر درون حزبی آمادگی خود را برای مذاکره با مرکل اعلام کرد. حالا با این اعلام آمادگی، مرکل جای بیشتری برای مانور دادن دارد. گرچه به نظر نمی‌رسد که مذاکرات جدید تا سال جدید میلادی به سرانجام رسد اما می‌تواند تنش سیاسی موجود در برلین را آرام کند.»
