طرح تربیت بهیار چالش جدید جامعه پرستاری

دوره یک ساله بهیاری در سال 94 برای تامین نیروی انسانی مهارتی غیردانشگاهی در گروه پرستاری و با هدف جبران کمبود نیرو در راستای اجرای طرح تحول سلامت راه‌اندازی شد که بر همین اساس جهاد دانشگاهی، سازمان بسیج جامعه پزشکی و شرکت تعاونی کارکنان نظام سلامت کشور ماموریت یافتند به شکل یکپارچه و هماهنگ دوره‌های خود را برای تربیت و آموزش 10هزار نفر برگزار کنند.

اما برگزاری این دوره‌ها و جذب بهیاران، وضعیت اشتغال پرستاران را با مشکل رو به رو کرده است؛ پرستارانی که با مشکل اشتغال و البته پایین بودن حقوق رو به رو هستند حالا با مشکل دیگری به نام بهیاران مواجهند.

این طرح موجی از نگرانی میان پرستاران ایجاد کرد و همچنان این اعتراض‌های صنفی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ادامه دارد زیرا معتقد هستند که اجرای این طرح منجر به به کارگیری نیروی غیرمتخصص و به خطر انداختن جان بیماران و اختلال در نظام سلامت کشور خواهد شد.

حال در شرایط کنونی بعد از گذشته حدود 3سال از اجرای طرح، بهیاران آموزش دیده برای ادامه فعالیت در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با مخالفت دستگاه‌های مربوطه مواجه شده‌اند. مسوولان علت این مخالفت را خلأ قانونی در جذب کمک پرستاران اعلام کرده‌اند از این رو این رویکرد و سیاست‌ها موجب شده که جمعیتی بالغ بر 10هزار نفر از کمک‌پرستاران و بهیاران در سردرگمی و بلاتکلیفی قرار بگیرند.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری طی روزهای اخیر با بیان اینکه این طرح از اساس با قوانین، ضوابط و دستورالعمل‌های جاری مغایر است، گفت: طبق دستورالعمل‌ها تربیت بهیار یک راه بیشتر ندارد؛ آن هم به این شکل است که وزارت آموزش ‌و‌ پرورش مجوزی به وزارت بهداشت می‌دهد و وزارت بهداشت در مناطقی که نیاز به بهیار دارد، هنرستان‌هایی ایجاد می‌کند که اداره آن با وزارت بهداشت است و ضوابط آن را وزارت آموزش‌ و ‌پرورش و وزارت بهداشت تدوین می‌کنند.

برخی نمایندگان مجلس اما این طرح را قانونی دانسته و معتقد هستند نیروی‌های انسانی که مشمول طرح تربیت بهیار هستند در کنار پرستاران ارائه خدمت کرده و کار پرستاران را انجام نمی‌دهند بنابراین، این نیروها برای کمک به پرستاران آموزش داده شده و تداخلی در شرح وظایف پرستاران ایجاد نمی‌کنند.

محمدنعیم امینی‌فرد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره برخی انتقادات نسبت به طرح تربیت بهیار یک ساله(کمک پرستار) با بیان اینکه این طرح به نوعی حرفه‌آموزی است و وزارت بهداشت تعهدی نسبت به جذب این افراد ندارد، گفت: در برخی موارد که نیروی کارآمد و آکادمیک وجود نداشته باشد، امکان به کارگیری و استفاده از این نیروها تحت عنوان قراردادهای کار مدت معین وجود دارد. او به خانه ملت گفت: البته در این ارتباط باید نظر انجمن نظام پرستاری همچنین انجمن علمی پرستاری را نیز جویا شد و اعلام کنند آیا مواد آموزشی آنها برابر با ماموریت‌های محوله است یا خیر.

او ادامه داد: شاید به طور موقت بتوان برای برخی مناطق که با کمبود نیرو مواجه هستند از این نیروها استفاده کرد اما راهکار اصلی تامین و رفع کمبود نیروی پرستاری، تربیت نیروهای متخصص و آموزش آکادمیک پرستاری است.

امینی‌فرد در مورد برخی اظهارات مبنی بر اینکه هدف وزارت بهداشت از اجرای طرح تربیت بهیار انگیزه‌های مالی است، تصریح کرد: به واسطه تعهدی که وزارت بهداشت برای تربیت نیروهای صلاحیت‌دار دارد این موضوع با ماموریت‌های محوله وزارت بهداشت به عنوان متولی حوزه سلامت به طور کامل در تضاد است؛ البته این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. نماینده ایرانشهر در مجلس دهم با بیان اینکه نمی‌توان طرح تربیت بهیار را غیرقانونی دانست، افزود: وزارت بهداشت برابر وظایف و اختیاراتی که دارد، می‌تواند چنین دوره‌هایی را تعریف کند و غیرقانونی بودن در مورد این موضوع صدق نمی‌کند. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزود: اگر وزارت بهداشت مجوزی برای طی این دوره‌ها صادر کرده باشد در مورد قانونی بودن آن نمی‌توان نقدی وارد کرد اما نظام پرستاری و انجمن علمی پرستاری باید در این رابطه اعلام موضع کنند.

همایون هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز با بیان اینکه نیروی انسانی که مشمول طرح تربیت بهیار هستند در کنار پرستاران ارائه خدمت کرده و کار پرستاران را انجام نمی‌دهند، معتقد است: این نیروها برای کمک به پرستاران آموزش داده شده و تداخلی در شرح وظایف پرستاران ایجاد نمی‌کنند. اما به عقیده شریفی‌مقدم، قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری، طرح بهیار یک ساله از ابتدا خلاف مقررات جاری بود؛ این طرح تنها یک دستورالعمل دارد که به صورت مشترک بین معاونت پرستاری و دانشکده پرستاری شهید ‌بهشتی تنظیم شده که وجهه قانونی ندارد.

طبق اظهارات شریفی‌مقدم علت نامگذاری طرح بهیاری یک ساله کسب درآمد بیشتر است وگرنه می‌توانستند این طرح را کمک بهیاری بنامند؛ در واقع این امر خلاف را معاونت آموزشی وزارت بهداشت نیز تایید کرده است. همه افرادی که در این طرح ثبت‌نام کردند تحت عنوان آموزش بهیاری متقاضی شدند و متاسفانه آموزش این متقاضیان توسط اشخاص و آموزشکده‌هایی که صلاحیت آموزش نداشتند، انجام شد.