تبعیض تعرفه‌ای دولت عراق علیه تجار ایرانی صحت دارد؟

حدود 2 ماه پیش اعلام شد؛ تعرفه صادرات لبنیات ایران به عراق به ۴۰درصد رسیده است. اتفاقی که موجب شد تا کارشناسان کاهش صادرات لبنیات ایران را که ۸۰ درصد از آن به عراق می‌رفت را اعلام کرده و پیش‌بینی کردند که شرایط برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی در ایران رو به وخامت خواهد گذاشت.

البته این اقدام همسایه غربی در سال‌های گذشته، یک بار دیگر هم تکرار شده بود که با ورود وزارت امور خارجه ایران و وساطت مسوولان سیاسی دو کشور موضوع حل شد. اما این‌بار با اتمام جنگ داخلی عراق و شکست داعش بیم آن می‌رفت که دیگر مسوولان سیاسی کشور هم نتوانند موضوع را به نفع صادرکننده‌های ایرانی تمام کنند.

 افزایش نرخ تعرفه لبنیات عراق تبعیض‌آمیز بود

یحیی آل‌اسحاق رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق ‌اظهار کرد: تعرفه صادرات لبنیات به عراق برای ما به ۴۰ درصد رسیده که این رقم درصد بسیار بالایی است.

وی در ادامه افزود: این تعرفه ۴۰ درصدی برای تمامی کشورهایی که به عراق، لبنیات صادر می‌کنند در نظر گرفته می‌شود تا شرایط رقابتی شکل بگیرد، اما به نظر می‌رسد این افزایش نرخ تعرفه به شکل تبعیض‌آمیز، فقط برای ایران لحاظ می‌شود، که این به دور از انصاف است.  رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق ادامه داد: اکنون عراقی‌ها با لبنیاتی که از عربستان، اردن یا ترکیه وارد کشورشان می‌شود، تعرفه‌های دیگری لحاظ می‌کنند اما با محصولی که برای ما است به گونه دیگری برخورد می‌شود.

آل اسحاق تصریح کرد: کارخانه‌های ما با مشکلات زیاد توانسته‌اند بازار عراق را بگیرند و عراقی‌ها نیز از نظر کیفیت و قیمت بسیار راضی هستند. اما اکنون عربستان یک شرکت خود را تجهیز کرده است و کالایش را با قیمت چند برابر ارزان‌تر از قیمت تمام شده عرضه می‌کند و به این شکل سراغ بازار عراقی رفته و در مدت زمان کوتاه‌تر و با قیمت ارزان‌تری محصولش را می‌فروشد.  وی ادامه داد: دولت عربستان به صراحت می‌گوید؛ پولی که به داعش داده تا ایران از عراق بیرون برود، اکنون آن پول را به بخش اقتصاد می‌دهد. امروز عراقی‌ها مرزهایی را که از زمان صدام تاکنون بسته شده بود، باز کرده‌اند و برای ما تعرفه‌های بالایی گذاشته‌اند، در حالی که برای عربستانی‌ها تخفیف لحاظ کردند. ما با ترکیه یا اردن چه تفاوتی داریم. همه مقررات تجاری و اقتصادی باید برای همه کشورها یکسان باشد.

رییس سابق اتاق بازرگانی تهران اذعان کرد: اگر کمکی نمی‌کنند، نباید محدودیت هم برای ما ایجاد کنند. اکنون در مسائل گمرکی، حمل و نقل و استاندارد ما سنگ‌اندازی می‌کنند اما برای کشورهای دیگر این‌گونه نیست. حداقل باید اینگونه باشد که با ما هم مثل دیگر کشورها برخورد شود.

وی اضافه کرد: عراقی‌هایی که بخواهند از ایران کالا بخرند باید با ارز بازار آزاد کار کنند و بانک مرکزی ارز آزاد به آنها می‌دهد اما عراقی‌هایی که بخواهند از عربستان کالا وارد کنند از ارز دولتی استفاده می‌کنند. اگر یک تاجر عراقی از عربستان کالا وارد کند، ارزی که دریافت می‌کند ۱۰درصد ارزان‌تر برایش لحاظ می‌شود تا اینکه بخواهد از ایران کالا وارد کند. البته توجه تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی به کالای با کیفیت، قیمت مناسب و بسته‌بندی مطلوب نیز از اهمیت برخوردار بوده و این امری است که با حمایت بانک مرکزی محقق می‌شود.

 افزایش تعرفه لبنیات تبعیض آمیز

نبوده است

مجتبی خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن وتجارت و رییس سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران اظهار کرد: عراق به تازگی فعالیت‌هایی در حوزه تولید لبنیات آغاز کرده و این افزایش تعرفه در راستای حمایت از تولید داخل خودشان است و ما هم نمی‌توانیم آنها را مجبور کنیم که برای ما استثنا قائل شوند. بنابراین هر فردی که مستنداتی در اختیار دارد که عراق تبعیضی برای عربستان یا ترکیه قائل شده‌ است، به ما مراجعه کند.  وی با اشاره به رخ دادن موضوعی مشابه این مشکل با دولت ترکیه در گذشته، یادآور شد: وزیر صنعت عراق اعلام کرده بود؛ تمامی تعرفه‌های ترجیحی خود را با کشورهای عضو اتحادیه عرب تعلیق و هرگونه شایعه در مورد تبعیض‌آمیز بودن افزایش تعرفه‌های عراق در مورد صادرکنندگان ایران را رد کرده است.

رییس سازمان توسعه تجارت گفت: صادرکننده‌های ما باید بپذیرند که این رسم بازار تجارت است و هر صادرکننده‌یی که نسبت به این موضوع اعتراض دارد، می‌تواند خود را در صندوق ضمانت صادرات بیمه کند و با این مکانیزم تا حد زیادی از دغدغه صادر‌کنندگان کشور کاسته می‌شود.

 مسوولان باید دنبال امتیاز تجاری

از عراق باشند

محمد رضازاده دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت و رایزن اسبق بازرگانی ایران در کشور عرا ق اظهار کرد: در مصوبه‌یی که وزارت صنایع عراق اعلام کرده؛ به هیچ کشوری اشاره نشده است و باید توجه داشت که تعرفه مناطق عرب نشین و کردنشین عراق با هم تفاوت دارد.

وی در ادامه افزود: در شمال عراق به دلیل عدم تسلط دولت مرکزی این کشور، تعرفه کالاها متفاوت بوده و تعرفه گمرکی در اقلیم کرد این کشور بین صفر تا 5 درصد برای هر کالایی است و از آنجاییکه ترکیه با مناطق عرب نشین مرز مشترکی ندارد، تمام کالاهای خود را از مرز کردستان عراق وارد کرده و تعرفه کمتری می‌پردازد.

رضازاده با تاکید براینکه بر به امضا رسیدن قانون تعرفه آزاد از سال 1981 بین کشورهای عربی، بیان کرد: از ابتدای سال 2017 این توافقنامه توسط دولت عراق به حالت تعلیق درآمد، زیرا این کشور برای کاستی بودجه خود نیاز شدیدی به دریافت تعرفه داشته است.

دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت ادامه داد: ما از همه خواسته‌ایم که اگر مدرک مستندی در مورد تبعیض تعرفه‌یی دولت عراق در قبال ایران دارند به ما ارائه دهند و این موضوع در مذاکرات وزیر صنعت با همتای عراقی خود نیز مطرح شده است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا خبر تبعیض تعرفه‌یی عراق را تایید می‌کنید یا خیر، گفت: عراقی‌ها تا زمان نیاز، برخورد مسالمت‌آمیز دارند اما در صورتیکه نیازشان برطرف شد، به هم پیمانان عربی خود وفادار می‌مانند.  رضازاده تاکید کرد: علاوه بر لبنیات، آبمیوه هم به دلیل افزایش صد در صدی با کاهش صادرات روبرو شده و با وجود اینکه آمارهای دقیق گمرک در این رابطه هنوز اعلام نشده است، حدس می‌زنیم حدود 50 درصد، کاهشِ صادرات به عراق داشته باشیم.

رایزن بازرگانی اسبق ایران در عراق با بیان اینکه قانون عراق ورود کالایی را که مشابه تولید داخلی دارد، ممنوع کرده است، اضافه کرد: زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه دولت عراق قصد دارد واردات 36 قلم کالای دیگر را نیز در جهت حمایت از تولید داخلی، ممنوع کرده یا افزایش تعرفه دهد، به گوش می‌رسد.

وی تصریح کرد: مسوولان ایرانی تا جاییکه در توان دارند احقاق حق کرده و درخواست‌هایی را از دولت عراق داشته‌اند اما همیشه با ممانعت طرف عراقی روبرو شده‌اند. به عنوان مثال سال‌هاست که ما به دنبال تجارت آزاد با عراق بوده‌ایم اما هر بار مسوولان عراقی به شکلی از اجرای آن طفره رفته‌اند.  رضازاده با بیان اینکه بین مسوولانی که به کشور عراق کمک می‌کنند و آنهایی که با این کشور تجارت دارند، تفاوت وجود دارد، گفت: مسوولان ما با این دید که بخواهند از عراق امتیازات تجاری بگیرند، به این کشور ورود نکرده‌اند.

 عدم حمایت عراقی‌ها

از صادرکنندگان ایرانی

آرمان خالقی عضو هیات‌مدیره خانه صنعت معدن و تجارت تهران اظهار کرد: اقدام عراقی‌ها در افزایش تعرفه لبنیات ایرانی قابل توجیه نبوده و فعالان اقتصادی کشور به این موضوع معترض هستند.

خالقی تصریح کرد: صادرات لبنیات ایران به عراق در دو ماهه گذشته بیش از 50 درصد کاهش پیدا کرده است و این امر موجب متضرر شدن تولیدکنندگان فعال در این صنعت می‌شود.