روسیه بازیگری تعیین‌کننده در معادلات منطقه‌ای
در شرایطی که تصمیم دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهونیستی مردم منطقه خاورمیانه و جهان را به خشم آورد، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه در راستای گسترش نفوذ روسیه در منطقه از 3 کشور سوریه، مصر و ترکیه دیدار کرد. «ولادیمیر پوتین» رییس‌جمهوری روسیه اواسط هفته گذشته به سوریه، مصر و ترکیه سفر کرد.
پوتین در سفر به سوریه در دیدار با «بشار اسد» رییس‌جمهوری سوریه در پایگاه هوایی حمیمیم، خروج بخش عمده‌یی از نیروهای نظامی روسیه را از این کشور اعلام کرد. در سفر به مصر در حضور پوتین و «عبدالفتاح السیسی» همتای مصری او قرارداد احداث نیروگاه هسته‌یی امضا شد. پوتین پس از سفر به سوریه و مصر در آنکار هم با «رجب طیب اردوغان» رییس‌جمهوری ترکیه دیدار و مذاکره کرد.
این گزارش دربردارنده مهم‌ترین محور تحلیل‌هایی است که در رسانه‌های عربی درباره سفر رییس‌جمهوری روسیه به سوریه، مصر و ترکیه منتشر شده است.
نفوذ روز افزون روسیه در منطقه خاورمیانه
روزنامه‌های «المصری الیوم» و «صدی البلد» مصر، «العربی الجدید» و «رای الیوم» چاپ لندن و «الوطن» عمان و شبکه خبری «الجزیره» با پوشش اخبار سفر رییس‌جمهوری روسیه به سوریه، مصر و ترکیه، قدرت‌یابی روسیه در منطقه خاورمیانه را مورد توجه قرار دادند.
به نوشته روزنامه صدی البلد، سفر پوتین به سوریه، مصر و ترکیه نامتعارف بود. او طی کمتر از 24ساعت به 3 کشور سفر کرد. با وجود اینکه نخستین هدف او از سفر کشورها تحکیم روابط بود اما بحران فلسطین - به دلیل تصمیم ترامپ- سبب شد این موضوع در گفت‌وگوهای پوتین با رهبران 3 کشور مطرح شود.
در این سفر تصمیم‌های مهمی گرفته شد. پوتین در سوریه با اسد دیدار کرد. پوتین در پایگاه هوایی حمیمیم از وزیر دفاع و رییس ستاد مشترک روسیه خواست بخشی از نیروهای روسیه را به مرکز حضور دایمی خود عقب‌نشینی دهند. او همچنین در این پایگاه از نظامیان روسیه تشکر کرد و گفت آنان درحالی که پرچم پیروزی را بر افراشته‌اند به میهن خود بازمی‌گردند.
در مصر به عنوان دومین ایستگاه سفر، رییس‌جمهوری روسیه با السیسی دیدار کرد. آنان در این سفر توسعه روابط دوجانبه و تقویت همکاری میان دو کشور را بررسی کردند. همچنین روسیه و مصر در این دیدار توافق اجرای برنامه هسته‌یی مصر را امضا کردند. در ترکیه هم به عنوان آخرین ایستگاه سفر پوتین اردوغان گفت، همکاری میان روسیه و ترکیه هر روز تقویت می‌شود و این دو کشور برای اجرای طرح‌های مشترک انرژی همکاری می‌کنند.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی با عنوان «خاورمیانه جدید روسیه» نوشت: روس‌ها با هوشیاری در منطقه بازی می‌کنند. آنها توانستند از اختلاف‌ها درباره سوریه به سود خود استفاده کنند. آنها از جنگ علیه تروریسم برای گسترش حضور نظامی خود استفاده کرده‌اند و به طور عملی از برگ برنده کردها هم استفاده کردند.
پوتین برای تشکیل خاورمیانه جدید تلاش می‌کند. روسیه منافع طرف‌های مختلف را مدیریت می‌کند. آنها بر خلاف رفتارهای امریکا در منطقه عمل می‌کنند. آنها تا زمانی که کلید تنش‌ها را در اختیار دارند در برقراری روابط دوستانه با دشمنان هم هیچ مشکلی ندارند. هیچ پرونده‌یی در منطقه پیدا نمی‌شود که روسیه در آن نقش اساسی نداشته باشد. هیچ کنشگر منطقه‌یی در خاورمیانه نمی‌تواند بدون موافقت و رضایت مسکو رفتار کند. در فضای کنونی نقش امریکا درحال کم رنگ شدن است. تنها هم و غم ترامپ رقابت با روسیه است او هنوز هم با سازوکارهای قدیمی پیش می‌رود و با این روش واشنگتن نمی‌تواند جای پایی در منطقه داشته باشد. این موضوع در سفر پوتین به منطقه آشکار بود.
روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» نوشت: سفر دوره‌یی کوتاه‌مدت پوتین به منطقه خاورمیانه که 3 ایستگاه اصلی یعنی سوریه، مصر و ترکیه را شامل شد، بیانگر نفوذ روزافزون و گسترده روسیه است که با شتاب سرسام‌آوری درحال گسترش است. طبیعی بود که رییس‌جمهوری روسیه این سفر دوره‌یی خود را با بازدید از پایگاه هوایی نظامی حمیمیم آغاز کند. این پایگاه نقش بزرگی در تعیین سرنوشت بحران سوریه به سود ارتش عربی سوریه و شکست همه طرح‌ها برای براندازی نظام سوریه بازی کرد.
به نوشته روزنامه رای الیوم، پیروزی پوتین در سوریه دروازه‌های خاورمیانه را به طور کامل به روی او باز کرد. او توانست از این راه پیامی قوی به دولت‌ها و ملت‌های خاورمیانه ارسال کند. محتوای پیام این است که جادوی سیاست روسیه بر پایه دیپلماسی با چاشنی قدرت نظامی، نظریه جهانی جدیدی را شکل می‌دهد که موفقیت، دستاوردها، همپیمانان و پیروزی‌ها را با هم به دست می‌آورد.
روزنامه الوطن عمان در گزارشی به قلم «زهیر ماجد» نوشت: دوران روسیه یکی از شاخص‌های کنونی در سیاست بین‌الملل است. روسیه در سوریه همان اقدامی را انجام داد که در داخل کشور انجام می‌دهد. نقش روسیه در سوریه سبب شد، تروریسم ریشه‌کن شود. روسیه تنها شعار نداد که امنیت سوریه امنیت روسیه است بلکه در عرصه عمل و در برابر دیگران هم این موضوع را ثابت کرد. درست است که پایگاه حمیمیم در سوریه واقع شده اما این پایگاه آغوش گرمی برای روسیه در سراسر سوریه است. روسیه در شرایط کنونی تاریخ جدید را مشخص می‌کند. دوران امریکا که در آن آشوب به پا می‌شد و مردم دچار مصیبت و درد می‌شدند به سر آمده است.
به نوشته روزنامه المصری الیوم «جمال عبدالجواد» مدیر مرکز پژوهش‌های سیاسی و راهبردی «الاهرام» گفت، سفر یک روزه پوتین به 3 کشور سوریه، مصر و ترکیه نشان می‌دهد، مسکو در منطقه خاورمیانه حضور قدرتمندی دارد. به ویژه این در شرایطی است که به دلیل تصمیم ترامپ درباره قدس نارضایتی‌ها در منطقه از امریکا افزایش یافته است.
به نوشته شبکه خبری الجزیره، سفر پوتین به خاورمیانه رویکرد جدیدی در روابط بین‌المللی این کشور درباره پرونده‌های منطقه به وجود آورد. این سفر بار دیگر نشان داد، روسیه در منطقه از نفوذ بالایی برخوردار است و از حضور خود در میدان‌های نبرد سوریه و مدیریت سیاسی و نظامی بحران‌های پیچیده استفاده کرده است. سفر پوتین به سوریه، مصر و ترکیه دستاوردی راهبردی برای روسیه به شمار می‌رود.
به نوشته الجزیره به نقل از روزنامه «واشنگتن پست» این سفر نشان داد، پوتین شریکی است که می‌تواند نقش مثبتی در منطقه بازی کند. پوتین در منطقه در مقایسه با ترامپ که تصمیم او برای انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس خشم مردم منطقه را به دنبال داشت، دست برتر را دارد.
شبکه الجزیره به نقل از روزنامه «تایمز» نوشت: پوتین به یک اصل تکیه کرد که شالوده آن این بود که اجازه ندهد جنگ آشوبگر بیهوده به پایان رسد. او روی بحران سوریه سرمایه‌گذاری راهبردی کرد و با دخالت نظامی در سوریه این بحران را به سود اهداف مسکو مدیریت کرد. روسیه با این جنگ در درازمدت در منطقه حضور خواهد داشت و این جنگ پلی بزرگ برای ورود روسیه به آب‌های گرم دریای مدیترانه بود و این موضوع را برای مسکو تضمین می‌کند که دیگر یگان‌های دریایی آن مانند بشکه‌های شناور در دوران جنگ سرد نباشد. زیرا در آن دوران بنا به گفته نظامیان روسیه ناوگان‌های روسیه جایی برای لنگر انداختن به ویژه در دریای مدیترانه نداشتند.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، پوتین اکنون در سوریه به پیروزی رسیده است و همه تلاش خود را برای برقراری صلح در سوریه تمرکز کرد و خود را در سراسر خاورمیانه به عنوان مردی معرفی می‌کند که در هر شرایطی از همپیمانان دفاع خواهد کرد.
مرحله تازه‌ای از روابط میان مسکو و قاهره
روزنامه‌های رای الیوم و «العرب» چاپ لندن در بخشی از گزارش‌های خود درباره سفر پوتین به قاهره، بازگشت مصر به محور روسیه را در کانون توجه قرار دادند. به نوشته روزنامه رای الیوم، پوتین از ایستگاه سوریه به قاهره منتقل شد و در آن جا با السیسی، رییس‌جمهوری مصر دیدار کرد. دیدار پوتین از مصر آغاز‌گر مرحله جدیدی در روابط روسیه و مصر است و مصر را بیشتر به محور روسیه نزدیک می‌کند.
روزنامه العرب نوشت: پوتین از عصبانیت مردم از تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت امریکا از تل آویو به قدس برای جذب کشورهای خاورمیانه به سوی روسیه تلاش کرد. سفر پوتین به پایگاه حمیمیم نشان‌دهنده آن است که روسیه امور سوریه را در کنترل خود دارد و این کشور نفوذ قدیمی خود در قاهره را هم باز می‌یابد.
ناظران تاکید کرده‌اند، مسکو از آشفتگی اوضاع امریکا در دوران «باراک اوباما» و ترامپ برای گسترش دامنه نفوذ خود در خاورمیانه استفاده کرده است. سفر پوتین به قاهره فراتر از موضوع بررسی روابط کلاسیک میان دو کشور است و می‌تواند به برقراری همکاری نظامی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی میان مصر و روسیه منجر شود.
به نوشته روزنامه العرب، تحرکات مسکو در صحنه ژئوپلیتیک منطقه اقدامی برای ادامه روابط با ایران و ترکیه، حفظ پایگاه‌های دریایی در سوریه، افزایش همکاری با روسیه و استقبال از پیشنهاد «عمر البشیر» رییس‌جمهوری سودان برای برپایی پایگاه روسیه در ساحل دریای سرخ، تحلیل و ارزیابی می‌شود.
مصر به حمایت روسیه در نبرد علیه تروریسم چشم دوخته است. شورای امور خارجی مصر در بیانیه‌یی که منتشر کرد به اهمیت سفر پوتین به مصر در شرایطی که منطقه با چالش روبه‌رو است، اشاره کرد که برجسته‌ترین این چالش‌ها تصمیم دولت امریکا برای انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس و دخالت خارجی در منطقه، بازی با تروریسم در سینا و هدف قرار دادن امنیت ملی مصر است.
ارودغان پیش از این اشاره کرد که تروریست‌ها از الرقه به سینا اعزام شده است. بنابراین روسیه با مصر در یک سنگر قرار دارد تا از منافع خود دفاع کند. روسیه می‌داند بیشتر تروریست‌هایی که از سوریه و عراق به سینا و لیبی فرار کرده‌اند، اهل چچن هستند که می‌توانند امنیت ملی روسیه را تهدید کنند.
منبع: ایرنا
