هدف کنگره؛ کنترل مقاصد پروازی هواپیماهای برجامی

 گروه راه و شهرسازی  زهره علامی  

مجلس نمایندگان امریکا به‌تازگی لایحه‌یی را تصویب کردند که براساس آن، هرگونه فروش هواپیمای تجاری به ایران تحت نظارت دقیق کنگره ایالات‌متحده امریکا قرار گیرد. این تصمیم درحالی صورت گرفت که حدود سه ماه پیش هم مجلس نمایندگان امریکا در اصلاحیه‌ بسته هزینه‌های دفاعی 2018 دولت امریکا به ممنوعیت فروش هواپیماهای تجاری به ایران رای مثبت دادند. براساس لایحه مجلس نمایندگان، وزارت خزانه‌داری باید در مورد خریداری هواپیماهای امریکایی توسط ایران و نحوه تامین مالی فروش آنها، به کنگره گزارش دهد، شرکت کلیدی که هدف اصلی این لایحه خواهد بود، بویینگ است. دراین میان، اگرچه پیش‌بینی می‌شود که اجرای این لایحه مشکلاتی را برای اجرای قرارداد ایرلاین‌های ایرانی با بویینگ ایجاد کند اما مسوولان صنعت هوانوردی در واکنش به لایحه مجلس نمایندگان برای ممنوعیت فروش هواپیماهای تجاری اعلام کردند که این‌گونه لوایح تاثیر چندانی بر اجرای قراردادهای ایران با بویینگ ندارد، زیرا این قراردادها باتوجه به اجرای برجام که تعهدی بین‌المللی است، امضا شده است. در این میان و باتوجه به حمایت قاطع قانونگذاران ایالات‌متحده امریکا از این لایحه (252 رای مثبت در مقابل ۱۶۷ رای) و واکنش‌های اخیر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری این کشور در برابر برجام به نظر می‌رسد که این قانون از سد صدور گواهی قوه مجریه هم عبور کند اما سوال این است که اجرای این قانون، چه موانعی را برای اجرای قراردادهای ایرلاین‌های ایرانی با بویینگ ایجاد می‌کند. پیش از این، مسوولان صنعت هوانوردی ایران در واکنش به اقدامات مشابه کنگره امریکا، ‌در اظهارات مختلفی اعلام کردند که اجرای چنین قوانینی تاثیر چندانی بر خرید هواپیما از بویینگ ندارد. علی عابدزاده رییس سازمان هواپیمایی کشوری گفته بود: از آنجا که قراردادهای خرید هواپیماهای جدید در سطح بین‌المللی منعقد شده است، مصوبه کنگره امریکا درمورد ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تاثیری بر اجرای این قراردادها ندارد. عابدزاده در گفت‌وگو با ایرنا افزوده بود: تمام قراردادهای منعقده با شرکت‌های سازنده طبق برنامه اقدام مشترک یا برجام انجام شده و این توافق ایران با جامعه جهانی به تایید سازمان ملل متحد هم رسیده است. اگر امریکایی‌ها بدعهدی می‌کنند، صنعت هواپیمایی ایران همچنان سرپا مانده و به توسعه و رشد خود ادامه می‌دهد. مقصود اسعدی‌سامانی ‌دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز در واکنش به این تصمیم گفته بود: باوجود مصوبه مجلس نمایندگان امریکا درباره ممنوع شدن فروش هواپیما به ایران، قراردادهای چند شرکت سازنده هواپیما با طرف‌های ایرانی همچنان معتبر است. با وجود اینکه مسوولان صنعت هوایی معتقدند که اجرای چنین مصوبه‌هایی تاثیری بر روند اجرای قراردادهای ایرلاین‌های ایرانی با بویینگ ندارد، اما برخی کارشناسان در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار کردند که تصمیم مجلس نمایندگان امریکا و تایید آن توسط کنگره، با هدف نظارت بیشتر دولت امریکا بر مقاصد خاص پروازی و همچنین مسافران هواپیماهای بویینگ فروخته شده به ایران صورت گرفته و می‌گیرد. به نظر می‌رسد ایالات‌متحده امریکا با اجرای این مصوبه می‌خواهد بر مقاصد پروازی و همچنین هویت مسافران پروازهای ایرانی در آینده نظارت کند، اما هنوز مکانیسم نظارت مشخص نیست و تعیین نشده است که پرداخت هزینه نظارت برعهده شرکت بویینگ است یا دولت امریکا؟ درواقع با اجرای این مصوبه خلل چندانی در فروش 160 فروند بویینگ به ایرلاین‌های ایرانی ایجاد نمی‌شود اما موانعی امنیتی برای به‌کارگیری این هواپیماها از سوی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی ایجاد می‌شود.