بنگاه‌های پررشد و اثر آن بر اشتغال پایدار
38 درصد مشاغل جدید در کشور را بنگاه‌های پررشد ایجاد کرده‌اند
گروه بنگاه‌ها
معاون اول رییس‌جمهوری روز گذشته در نشست بررسی مشکلات ساختار بانکی کشور از الگوی طرح رونق تولید به‌عنوان یک الگوی موفق یاد کرد که برای سال‌های آینده نیز باید به‌عنوان یک اولویت در پیش گرفته شود. طرحی که دولت با هدف احیای بنگاه‌های نیمه‌تعطیل و حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط عملیاتی کرد و براساس آمارهای مستند طی یک سال و نیم گذشته نتایج روشنی را در بخش‌های مختلف اقتصاد کشورمان ازجمله اشتغال‌زایی به جای گذاشته است.
در این حال روز گذشته مدیرکل امور کارآفرینان و بهره‌وری نیروی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز ابعاد و زوایای تازه‌یی از برنامه‌های اقتصادی دولت را رونمایی کرد و گفت: نتایج یک بررسی نشان می‌دهد که در 5 سال اخیر 38درصد از خالص اشتغال جدید را بنگاه‌های پررشد ایجاد کرده‌اند.
پرسشی که با این توضیحات به ذهن خطور می‌کند آن است که بنگاه‌های پررشد چه بنگاه‌هایی هستند و چه نقشی را در بازار کسب و کار کشورمان بازی می‌کنند؟ براساس اعلام مسوولان اجرایی بنگاه پررشد به بنگاهی اطلاق می‌شود که اگر در سال پایه، دارای تعداد مشخصی کارکن باشد، میانگین رشد سالانه اشتغال آن طی دوره سه ساله برابر یا بیش از 20درصد شود و در یک جدول تناوبی میزان اشتغال‌زایی از حجم سرمایه‌گذاری بیشتر شود. درواقع بنگاه‌های پررشد با استفاده از ابزارهای ارتباطی و فناورانه تلاش می‌کنند تا با استفاده از روش‌های بکر و خلاقانه پله‌های رشد و ترقی را با سرعت و اطمینان بیشتری طی کنند. در واقع براساس آمارهای مستند طی سال‌های 92 تا 96 حجم بنگاه‌های اقتصادی پررشد در فضای کسب و کار ایران افزایش چشمگیری پیدا کرده و همین بنگاه‌ها هستند که توانسته‌اند به دولت در زمینه ارتقای نمودارهای اشتغال‌زایی و افزایش تولید کمک کنند.
میزان رشد اشتغال در اقتصاد
پریسا ریاحی در سومین روز از هفته پژوهش و فناوری در نشستی که در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ارائه نتایج یک بررسی با عنوان «بنگاه‌های پررشد و اثر آن روی اشتغال پایدار» اظهار داشت: این میزان رشد اشتغال در بنگاه‌های پررشد در حالی ثبت شده که سهم بنگاه‌های پررشد در اقتصاد ایران طی دو دوره زمانی سال‌های «91 تا 94» و « 92 تا 95» حدود 0.53درصد بوده است. وی گفت: بنگاه پررشد به بنگاهی اطلاق می‌شود که اگر در سال پایه، دارای حداقل 10 نفر کارکن باشد، میانگین رشد سالانه اشتغال آن طی دوره سه ساله برابر یا بیش از 20درصد شود و اگر در سال پایه دارای 9 نفر یا کمتر کارکن باشد، طی دوره سه ساله حداقل 8 نفر به شاغلان آن افزوده شده باشد.
ریاحی با اشاره به تجارب سایر کشورها درباره بنگاه‌های پررشد اظهار داشت: طبق مطالعه تجربی در امریکا، در دوره زمانی ١٩٩٢ تا ١٩٩٨ میلاد، سهم بنگاه‌های پررشد از اقتصاد این کشور 4درصد بود اما ٧٠درصد اشتغال را ایجاد کرده بودند.
مدیرکل امور کارآفرینان و بهره‌وری نیروی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: همچنین در این دوره سهم بنگاه‌های پررشد 6درصد بود که توانسته بودند 50درصد اشتغال را ایجاد کنند.
ریاحی با توضیح اینکه ٢٣درصد از بنگاه‌های پررشد در امریکا در مناطق روستایی مستقرند، درخصوص بنگاه‌های پررشد در ایران گفت: تعداد بنگاه‌های پررشد در ایران کم است اما مشاغل زیادی را ایجاد کرده‌اند.
وی توضیح داد: اگر بنگاه پررشد دارای ١٠ نفر کارکن باشد طی سه سال باید ٢٠درصد رشد داشته باشد و اگر در سال پایه ٩ نفر شاغل داشته باشد، بعد از سه سال باید هشت نفر به تعداد شاغلان آن اضافه شده باشد. ریاحی گفت: در این پژوهش بنگاه‌هایی بررسی شده‌اند که در فهرست سازمان تامین اجتماعی دارای کد بیمه هستند و بیمه‌های اختیاری در این بررسی وارد نشدند.
تعداد مشاغل جدید ایجاد شده توسط بنگاه‌ها
ریاحی با اشاره به خالص اشتغال جدید گفت: تعداد مشاغل جدید ایجاد شده توسط بنگاه‌ها (افزایش تعداد بیمه‌شدگان اجباری) منهای مشاغل از بین رفته توسط بنگاه‌ها (کاهش تعداد بیمه‌شدگان اجباری) است.
به گفته ریاحی، در برخی استان‌ها نقش بنگاه‌های پررشد در ایجاد مشاغل جدید بسیار چشمگیر است؛ به‌عنوان مثال در دوره زمانی 95-92 در استان‌های قزوین و خوزستان اشتغال جدید در بنگاه‌های
پررشد بیش از خالص اشتغال جدید استان بوده است.
وی توضیح داد: به‌طور میانگین طی دو دوره، در
13 استان کشور، بنگاه‌های پررشد بیش از نیمی از مشاغل جدید را به وجود آورده‌اند.
مدیرکل امور کارآفرینان و بهره‌وری نیروی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: بنگاه‌های با اشتغال خرد تا ١٠ نفر، کوچک ١١ تا 50 نفر و متوسط و بزرگ 51 نفر به بالا هستند.
وی تاکید کرد: بنگاه‌های پررشد در همه استان‌های کشور فعالیت می‌کنند و ٣٨درصد اشتغال جدید از این نوع بنگاه‌ها ایجاد شده است.
سهم استان‌ها از اشتغال‌زایی
ریاحی همچنین گفت: استان‌های تهران با یک‌درصد، قم با 8دهم درصد و البرز با 9دهم درصد بیشترین بنگاه‌های پررشد را در خود جای داده‌اند و استان‌های چهارمحال‌وبختیاری و کرمانشاه دارای 2دهم درصد از این بنگاه‌ها هستند.
وی درخصوص اینکه آیا بنگاه‌های پررشد در حوزه فناوری‌های بالا (HIGH TEC) فعال هستند، گفت: لزوما همه این بنگاه‌ها در عرصه فناوری‌های بالا فعال نیستند بلکه در حوزه‌های مختلف پراکندگی دارند. ریاحی با اشاره به نبود توازن شدید در توزیع بنگاه‌های پررشد گفت: کمتر از 20درصد کل بنگاه‌های کشور در استان تهران مستقر هستند، اما در حدود 36درصد از پررشدها در این استان ظهور یافته‌اند؛ بنگاه‌های پررشد در تمام رشته فعالیت‌های اقتصادی -فارغ از سطح فناوری- پراکنده‌اند. ریاحی بیان داشت: میان 15 فعالیت فهرست شده تنها 4 فعالیت در زمره فعالیت‌هایی با فناوری بالا محسوب می‌شوند؛ در این زمینه حوزه نرم‌افزار کامپیوتر رتبه چهارم، داروسازی رتبه دهم، سخت‌افزار کامپیوتر رتبه 14 و خدمات مالی و سرمایه‌گذاری رتبه 15را دارد. وی در پایان گفت: بنگاه‌های پررشد به‌طور عام بیشتر در بنگاه‌های آموزشی و بازرگانی فعالند.
به گزارش ایرنا، سلسله نشست‌های بررسی وضعیت بازار کار و اشتغال در ایران به‌مناسبت هفته پژوهش آیین هفته هر روز در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار می‌شود.
