مدیریت ریسک کسب و کارها قبل از بلایای طبیعی

مدیریت خطر قبل و بعد از حوادث طبیعی، راهکار احیای شرایط اقتصادی و کسب وکارهای مختلف است

گروه بانک وبیمه   احسان شمشیری

پس از زلزله فاجعه‌بار و حزن‌انگیز غرب کشور این پس لرزه 5 ریشتری غرب تهران نیز زنگ خطر را در کشور به‌صدا درآورد که با ریسک‌ها و خطرات مختلفی در شهرها و کسب وکارهای مختلف مواجه هستیم که اگر جدی گرفته نشود فاجعه‌یی عظیم را رقم خواهد زد و لذا برای پوشش بیمه‌یی آن باید راه و روش مناسبی را در نظر داشته باشیم.

به گزارش «تعادل»، پس از وقوع فجایع طبیعی اول خانواده‌ها و پس از آن کسب و کارها و بنگاه‌های اقتصادی زودتر از بقیه اقشار جامعه صدمه میخورند، هر چند که گردانندگان کسب و کارها نیز بدنه عمومی جامعه را تشکیل می‌دهند. اما سرگردانی آنان می‌تواند به عمق فاجعه دامن زند که پیش بینی و تدوین ساز و کاری که بتواند در آشفته‌ترین شرایط به امور سامان دهد بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

در این راستا، می‌توان با الگو از کشورهایی که از لحاظ سازمانی در این امر توفیق داشته‌اند شرایط مساعدی را فراهم کرد. معمولا در مواقع بحرانی برنامه‌یی از پیش تعریف شده برای احیای کسب و کار‌های کوچک در مناطق آسیب دیده از بلایای طبیعی وجود ندارد و عملا ارگان‌های دولتی به اعطای وام یا کمک‌های بلاعوض برای بازسازی مسکن یا حد اکثر احیای مشاغل مرتبط با کشاورزی بسنده می‌کنند.

در کشورهای توسعه‌یافته کمک‌های مالی به کسب و کار‌های کوچک پس از بلایای طبیعی پرداخت می‌شود. به این صورت که یک برنامه از پیش طراحی شده برای فاجعه وجود دارد تا اوضاع به سرعت بهبود یابد.

 برآوردها نشان می‌دهد که ۴۰درصد از تجارت‌های کوچک هرگز پس از یک فاجعه بازگشایی نخواهند شد زیرا هزینه بازیابی کسب و کار‌های آسیب دیده بسیار بالاست. با این حال، کسب و کارهای کوچک پس از یک فاجعه، می‌توانند با دنبال کردن مجدد منابع و زمینه‌هایی که از دسترس آنها خارج شده است از تعطیلی کسب و کار خود جلوگیری کنند. با آگاهی از چنین برنامه‌هایی، ممکن است قادر به جلوگیری از سرنوشت بسیاری از کسب و کارهای دیگر باشند که پس از مواجه شدن با نخستین فاجعه، به سادگی تعطیل می‌شوند.

 مشکلات مالی بنگاه‌ها پس از بروز فاجعه

 به دلایل مختلف ممکن است کسب و کارهای کوچک آماده برخورد با فاجعه نباشند. اولا ممکن است که صاحبان کسب و کار از بیمه مناسبی برای پوشش دادن زیان استفاده نکرده باشند در ثانی شاید فاجعه تحت پوشش بیمه قرار نگیرد. ثالثا احتمال دارد صاحب کسب و کار نوع حق بیمه مقابله با بلایای زیست‌محیطی را به‌طور ناقص خریداری کرده باشد. به عنوان مثال، او ممکن است بیمه سیل را نداشته باشد.

 موسسه اطلاعات بیمه در امریکا طی گزارشی اعلام می‌کند که بسیاری از صاحبان کسب و کار کوچک تحت یک سیاست عمده و یک جانبه صاحب شرکت‌های اصلی قرار می‌گیرند که اغلب سیل را پوشش نمی‌دهد.

حتی اگر کسب و کار تحت پوشش بیمه قرار گیرد، ممکن است صندوق‌های بیمه به دلیل ادعاهای بسیاری که در یک منطقه زلزله‌زده وجود دارد پرداخت‌ها را به تعویق اندازند. بیمه گذار ممکن است نیازمند به مدارک اضافی، برآوردها و سایر اسناد برای تایید پوشش و میزان پرداخت‌ها در بیمه باشد اما ممکن است به علت تخریب یا به‌دلیل آنکه اسناد در فاجعه نابود شده‌اند، به خط مشی‌های بیمه‌یی و سایر مدارک دسترسی پیدا نکند.

 زمانیکه افراد زیادی در منطقه حادثه دیده تقاضای کمک داشته باشند، ممکن است زمان زیادی برای پیمانکاران برای حضور به جهت خدمت رسانی بگذرد تا تعمیرات را برای صاحبان کسب و کار انجام دهید. به همین دلیل کلاهبرداری‌های مالی ممکن است پس از یک فاجعه افزایش یابد، بطوری که کلاهبرداران از صاحبان کسب و کار که رنج بسیاری کشیده‌اند سوءاستفاده می‌کنند. در مجموع باید گفت تهیه پشتوانه برای موجودی کالا، بازیابی یا بازگردانی سیستم‌ها و کامپیوتر‌ها و آماده‌سازی کسب و کار کوچک بسیار زمان بر و دردسرزاست.

 راهکار احیای شرایط اقتصادی

مناطق آسیب دیده

با وجود این موانع سازمان کسب و کارهای کوچک امریکا اغلب برای صاحبان کسب و کارهایی که تحت تاثیر بلایای طبیعی قرار گرفته‌اند، وام تخصیص می‌دهد. به‌طوری که، انواع مختلف وام، تحت عنوان وام‌های فاجعه فیزیکی و مصیبت اقتصادی با شرایط متقاوت برای کمک به صاحبان کسب و کارهای کوچک در این موقعیت ارائه می‌دهد. ماموریت سازمان کسب و کارهای کوچک در ایالات متحده این است که با ایجاد و حمایت از کسب و کارهای کوچک در مناطق حادثه دیده، اقتصاد را قوی‌تر کند و جوامع آسیب دیده را از منظر اقتصادی بهبود ببخشد.

طبق قانون این سازمان اجازه دارد با ارائه وام‌های فاجعه برای صاحبان خانه، اجاره‌دهنده، صاحبان کسب و کار و سازمان‌های غیر انتفاعی وضعیت اقتصادی مناطق را کنترل کند. این وام‌ها اغلب کم‌بهره هستند و حداکثر یک ماه پس از اعطای تقاضا متقاضیان مورد تایید و تامین قرار می‌گیرند. مقدار و شرایط وام‌ها، بر اساسی شرایط مالی هر متقاضی است. عملا تسهیلات این سازمان به صاحبان کسب و کار برای تعمیر یا جایگزینی املاک، مستغلات، ماشین‌آلات، تجهیزات وسایر دارایی‌های آسیب دیده و نابود شده تخصیص می‌یابد.

 در امریکا پس از یک فاجعه، ممکن است افرادی مبالغ اضافی در دسترسی داشته باشند که در این صورت افراد داوطلب با اداره مدیریت اضطراری فدرال می‌گیرند تا برنامه‌هایی که نیاز به حمایت مالی دارند را بررسی کنند. سایر سازمان‌های فدرال و ایالتی نیز می‌توانند دسترسی بیشتری به داوطلبان برای کمک مالی و بازیابی را فراهم کنند. سازمان‌های خیریه خصوصی، سازمان‌های غیرانتقاعی و سایر نهادها می‌توانند در صورت وقوع یک فاجعه، هزاران نفر را تامین مالی کنند.

البته باید توجه داشت که گاهی اوقات پس از وقوع یک فاجعه، کلاهبرداران ممکن است با صاحبان کسب و کارها تماس بگیرند و ادعا کنند که برای اعطای تسهیلات نیازمند اطلاعات این افرادند و هویتشان را سرقت کنند که باعث آسیب مالی به آنها می‌شود. این افراد همچنین ممکن است سعی کنند وام‌هایی را با نرخ بهره فوق‌العاده بالا یا شرایط نامساعد به دلیل فوریت وضعیت فراهم کنند که بنگاه‌های اقتصادی باید از شناسایی افرادی که با آنها مذاکره می‌کنند اطمینان حاصل کنند تا بیش از پیش دچار زیان و خسارت نشوند.