دماسنج بازار در آستانه 100 هزارتایی شدن

گروه بورس| هاشم آردم|

شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته، در ادامه کانال‌شکنی‌های سریالی خود، با قدرت کانال 97هزار واحدی را نیز پشت‌سر گذاشت و درنهایت در میانه این کانال آرام گرفت. ضمن آنکه همچنان ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی در محدوده بالاتر از 200 میلیارد تومان قرار دارد، خالص انتقال مالکیت از اشخاص حقوقی به حقیقی نیز روز گذشته بالغ بر 13 میلیارد تومان بود. بر این اساس می‌توان ورود نقدینگی به بازار سهام را همچنان مثبت دانست. بخش عمده‌یی از 13میلیارد تومان مذکور، روز گذشته به معامله بلوکی در نماد «فولاد2» اختصاص داشت. این معامله 9میلیارد تومان از دارایی اشخاص حقوقی را به حساب دارایی اشخاص حقیقی انتقال داد. در نتیجه می‌توان ادعا کرد که جریان ورود نقدینگی همچنان به نفع گروه فلزات اساسی ادامه دارد. همچنین در معاملات روز گذشته این نمادهای پالایشی بودند که بیشترین نقش را در ارتقای شاخص کل بورس تهران به‌عهده داشتند. عبور بهای جهانی هر بشکه نفت برنت از محدوده 65 دلاری در هفته گذشته، فضای مثبت به سمت نمادهای پالایشگاهی را بیش از پیش تشدید کرده است. همین موضوع باعث شد که روز گذشته بیشترین ارزش معاملات برای گروه فرآورده‌های نفتی (پالایشگاه‌ها) رقم بخورد. ضمنا در نمادهای گروه خودرو و ساخت قطعات نیز توجهات فعالان بازار سهام به نماد ایران‌خودرو جلب شد. قیمت پایانی «خودرو» در معاملات روز گذشته در آستانه شکست مقاومت 320 تومانی قرار گرفت. از دیگر نکات جالب‌توجه بازار دیروز می‌توان به رشد قیمت قابل‌قبول در نمادهای حاضر در گروه قند و شکر اشاره کرد. برخلاف دوره‌های گذشته به نظر می‌رسد این گروه نیز همچنان به پشتوانه تغییرات بنیادین قابل‌توجه مورد استقبال فعالان بازار سهام قرار دارد.

  فرآورده‌های نفتی؛ جذاب‌تر از همیشه

همان‌طور که اشاره شد در بازار دیروز نمادهای گروه فرآورده‌های نفتی بیش از سایر گروه‌ها موردتوجه فعالان بازار سهام قرار گرفت. هر چه به پایان سال نزدیک می‌شویم احتمالا اقبال بورس‌بازان به این گروه بیشتر خواهد شد. حالا با اتمام دوره مالی 9ماهه شرکت‌های دارای سال مالی منتهی به 29 اسفند، انتظار برای انتشار صورت‌های مالی میان‌دوره‌یی 9 ماهه معاملات سهام را تحت‌تاثیر قرار داده است. فعالان بازار سهام امیدوارند پالایشگاه‌ها پیش‌بینی سود هر سهم خود برای سال مالی جاری را همزمان با ارائه صورت‌های مالی 9ماهه، به سمت مثبت تعدیل دهند. ضمنا عبور قیمت هر بشکه نفت برنت در بازارهای جهانی از محدوده 65دلاری در آخرین معاملات هفته گذشته، در شکل‌گیری اقبال بورس‌بازان به گروه پالایشی بی‌تاثیر نیست. با افزایش قیمت نفت (و با فرض آنکه حاشیه سود دستوری پالایشگاه‌ها ثابت بماند) حجم ریالی عملیات پالایشگاه‌ها افزایش یافته و درنتیجه درآمد ریالی این شرکت‌ها افزایش می‌یابد. درنتیجه طبیعی است که فعالان بازار سهام به قیمت جهانی نفت توجهی ویژه داشته باشند. در ضمن افزایش نرخ دلار مبادله‌یی می‌تواند سود قابل‌توجهی را از محل تسعیر ارز برای پالایشگاه‌ها تامین کند. نرخ دلار مبادله‌یی این روزها در محدوده 3 هزار و 600تومان قرار گرفته است. در نتیجه افزایش قیمت نفت و همچنین افزایش نرخ دلار مبادله‌یی می‌تواند جذابیت سود پالایشگاه‌ها را برای سرمایه‌گذاران افزایش دهد.

در گزارش روز گذشته «تعادل» با عنوان عیارسنجی هیجان در بورس تهران، به این موضوع اشاره شده بود که ماهیت محرک‌های فعلی رشد شاخص بازار سهام را نمی‌توان هیجانی و احساسی درنظر گرفت. در گزارش مذکور جنس معاملات سهام در برهه فعلی با دوره‌های رونق در 4 سال گذشته مقایسه و ادعا شد که رشدهای اخیر بازار سهام مبنایی بنیادین و حقیقی دارد اما به‌دلیل رویکرد گزارش اشاره‌یی به گروه‌های لیدر بازار سهام نشد. یکی از گروه‌هایی که از ابتدای سال جاری به‌عنوان عامل رشد شاخص سهام مطرح بوده است، گروه تولید فرآورده‌های نفتی یا پالایشگاه‌هاست. شاخص این گروه از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از 78درصد رشد نشان داده است. روز گذشته نیز بازدهی این گروه بیش از 3.5درصد بود و این موضوع گروه پالایشی را در صدر فهرست پربازده‌ترین گروه‌های بازار دیروز قرار داد. این گروه نیز مانند گروه فلزات اساسی، از گروه‌های بزرگ و شاخص‌ساز بازار سهام ایران محسوب می‌شود که این‌بار با استفاده از محرک‌های بنیادین حقیقی در حال رشد است. همان‌طور که اشاره شد بهانه برای رشد قیمت سهام این شرکت‌ها کم نیست، اما نباید فراموش کرد که گروه پالایشی همواره با ریسک نرخ‌گذاری دستوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی دست و پنجه نرم می‌کند. اما شواهد حکایت از آن دارد که دست‌کم در میان‌مدت قرار نیست رویکرد پالایش و پخش نسبت به پالایشگاه‌ها تغییر کند و این شرکت‌ها می‌توانند با حاشیه سود جذاب فعلی به فعالیت خود ادامه دهند. ضمنا باید توجه داشت که چنانچه گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین در سال آینده صحت داشته باشد، می‌توان امیدوار بود که پالایش و پخش احتمالا خواهد توانست با فراغ بال بیشتری در سال آینده از پالایشگاه‌ها بنزین خریداری کند.

چنانچه روند قیمتی سهام پالایشگاه‌ها از منظر روش‌های تکنیکال مورد بررسی قرار گیرد، به جذابیت پالایشگا‌ه‌ها افزوده خواهد شد. روز گذشته قیمت سهام پالایشگاه تهران (شتران) از سقف تاریخی قیمت تعدیل شده خود عبور کرد. به عبارت دقیق‌تر با احتساب سود‌های نقدی واریز شده و همچنین شرکت در افزایش سرمایه شرکت، حالا تمام سهامداران پالایشگاه تهران در محدوده شناسایی سود قرار گرفته‌اند و می‌توانند با قیمتی بالاتر از محدوده خرید خود آن را به فروش برسانند. این نخستین نماد پالایشی است که از سقف تاریخی خود عبور می‌کند. این موضوع برای تحلیلگران تکنیکالیست به عنوان یک سیگنال قوی برای خرید سهام تلقی می‌شود. از این رو می‌توان ادعا کرد که بازی پالایشگاه‌ها دست‌کم تا پایان سال می‌تواند ادامه‌دار باشد.

  ادامه ورود نقدینگی توسط حقیقی‌ها

همان‌طور که اشاره شد روز گذشته نیز روند مثبت انتقال مالکیت سهام از سمت اشخاص حقوقی به سمت اشخاص حقیقی ادامه یافت. روز گذشته این انتقال مالکیت بالغ بر 13 میلیارد تومان بود که می‌تواند به عنوان سیگنالی از ادامه ورود نقدینگی تازه‌نفس به بازار سهام تلقی شود. به عبارت ساده‌تر روز گذشته اشخاص حقیقی به اندازه 13میلیارد تومان بیش از آنکه فروشنده سهام باشند، خریدار بودند. بخش عمده تغییر مالکیت روز گذشته به گروه فلزات اساسی و نماد «فولاد2» (نماد معامله بلوکی شرکت فولاد مبارکه اصفهان) اختصاص داشت. همچنین حقیقی‌ها در نمادهای پالایشگاهی در بازار دیروز شدیدا خریدار بودند. با این حجم از علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران به بازار سهام، می‌توان به ادامه رشدهای بازار سهام امیدوار بود.

  رشد گروه یوتیلیتی با محرک دلاری

از اتفاقات جالب بازار دیروز می‌توان به ارزش بالای معاملات و همچنین رشد قابل‌توجه شاخص در گروه تامین آب، برق و گاز (معروف به یوتیلیتی) اشاره کرد. شاخص این گروه روز گذشته 2.3درصد رشد نشان داد و در رتبه دوم فهرست پربازده‌ترین گروه‌های بازار قرار گرفت. بار اصلی این رشد بر دوش شرکت پتروشیمی مبین قرار داشت. قیمت در نماد «مبین» روز گذشته بیش از 3.3درصد رشد کرد و به بالاترین میزان خود از زمان عرضه اولیه رسید. درآمدهای این شرکت همزمان با رشد دلار رشد می‌کند، در نتیجه اقبال دیروز خریداران سهام نسبت به «مبین» را می‌توان به‌دلیل افزایش نرخ دلار درنظر گرفت. ضمنا در حالی که میانگین نسبت قیمت به درآمد در بورس تهران این روزها از محدوده 7مرتبه‌یی عبور کرده است،

P بر E «مبین» با احتساب رشد دیروز به 5.1 مرتبه رسید. عقب‌ماندگی این نماد از رشدهای اخیر بازار سهام، دومین عامل توجه بورس‌بازان به این نماد است.

  قندی‌ها همچنان می‌تازند

تا چند روز پیش، گروه قند و شکر به عنوان پربازده‌ترین گروه بورس تهران از ابتدای سال جاری معرفی می‌شد. اگرچه حالا بازدهی این گروه در رتبه سوم فهرست بازدهی سال قرار گرفته است، اما رشدهای آن از ابتدای سال به‌طور مطلق رشدهای قابل توجهی بوده است. شاخص این گروه در سال جاری بیش از 73درصد رشد کرده است. به عبارت دقیق‌تر سهامداران گروه قند و شکر به‌طور متوسط در سال 96 بیش از 73درصد بازدهی کسب کرده‌اند و با اختلاف از بازارهای مالی جلو افتاده‌اند. بر خلاف رونق‌هایی که در سال‌های گذشته برای شرکت‌های قند و شکر رخ داده بود، رشد این گروه نیز در سال جاری کاملا بنیادین به نظر می‌رسد. بحث کشت بهاره و قرار گرفتن آن در کنار کشت پاییزه چغندر قند باعث شده است که کارخانه‌های قند و شکر دو بار در سال فعال شوند و عملیات تولید آنها تقریبا دوبرابر شود. زمزمه‌های ادامه تعلق یارانه شکر به کارخانجات قند و شکر نیز باعث شده است که جذابیت این گروه دوچندان شود و شاخص این گروه در معاملات روز گذشته بیش از 1.6درصد رشد کند.

  لیدر خودروها از مقاومت عبور کرد

همچنین در معاملات روز گذشته قیمت هر سهم شرکت ایران‌خودرو به محدوده 320تومان نزدیک شد و بالاتر از مقاومت 310تومانی تثبیت شد. این موضوع می‌تواند سیگنال تازه‌یی برای تکنیکالیست‌ها در جهت ایجاد تقاضای مضاعف در گروه خودرویی باشد. رشد خودرویی‌ها در هفته‌های اخیر با قرار گرفتن «خودرو» در مرکز توجهات تشدید شده است. به نظر می‌رسد، فعالان بازار قویا اعتقاد دارند که پروژه افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها (همان پروژه‌یی که در سال 94 برای سایپا رخ داد) در سال آینده در شرکت ایران‌خودرو پیاده‌سازی خواهد شد. حتی زمزمه‌هایی از تغییر مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو برای اجرایی کردن این پروژه به گوش می‌خورد. در این‌باره باید به این نکته توجه داشت که افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها تغییری در روند تولید و سودسازی شرکت‌ها ایجاد نخواهد کرد. اما فعالان بازار به‌طور سنتی به این افزایش سرمایه علاقه‌مند هستند و احتمالا با همین بهانه ایران‌خودرو را محل جذابی برای سرمایه‌گذاری می‌دانند.

  مروری بر آمار معاملات

در دادوستدهای روز گذشته شاخص کل 713 واحدی رشد کرد و به رقم 97هزار و 529 رسید. همچنین سرمایه‌گذاران بورسی بیش از 967میلیون برگه سهم، حق تقدم و سایر دارایی‌های مالی را به ارزش 253میلیارد تومان و در 70هزار نوبت معاملاتی دست به دست کردند. گفتنی است که ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی روز گذشته تقریبا 201میلیارد تومان بود. اگر معامله بلوکی «فولاد» نیز به ارزش معاملات اضافه شود (از آنجا که شخص حقیقی بلوک را خریداری کرده است) ارزش معاملات حقیقی دیروز به 210میلیارد تومان می‌رسد.

همچنین در بازار دیروز شاخص‌های بازار اول و دوم نیز به ترتیب 574 و یک‌هزار و 163واحد رشد کرد. نمادهای صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی مبین، پتروشیمی خارک و سرمایه‌گذاری امید با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص کل بازار رشد این متغیر را رقم زدند. همچنین گروه‌ فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی و خودرو با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای پتروشیمی خارک، تامین سرمایه امید، نفت بهران، کمباین‌سازی ایران، پالایش نفت تهران، قطعات اتومبیل ایران و ایرکا پارت صنعت بود. در مقابل نمادهای آبادگران ایران، سبحان دارو، کاشی تکسرام، آلومینیوم ایران، سرمایه‌گذاری خوارزمی، کاشی الوند و دوده صنعتی پارس با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات نشستند.

سرمایه‌گذاران بورسی دیروز برای خرید سهام تامین سرمایه امید، اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، سهام پتروشیمی خارک، واحدهای صندوق امین یکم، سهام پالایش نفت تهران، اوراق مشارکت شهرداری تهران و اوراق مشارکت شهرداری شیراز بیشترین تقاضا را ثبت کردند. در مقابل سنگین‌ترین عرضه‌ها نیز در سهام پارس دارو، اوراق صکوک سایپا، اوراق مشارکت شهرداری تهران، اوراق مشارکت شهرداری مشهد و سهام داروسازی دکتر عبیدی انجام شد. در پایان معاملات دیروز سرمایه‌گذاری معادن و فلزات با معامله بلوکی به ارزش 108میلیون سهم معادل 19.7میلیارد تومان بیشترین حجم و ارزش معاملات را ثبت کرد.

  از فرابورس چه خبر؟

معاملات سومین روز از دی‌ماه 96 با نقل و انتقال 301میلیون ورقه به ارزش بیش از یک‌هزار و 188 میلیارد ریال و صعود نزدیک به 3 واحدی آیفکس پایان گرفت. دیروز سهامداران معاملات بازارهای اول و دوم را نیز با خرید و فروش 210میلیون سهم به ارزش 571میلیارد ریال خاتمه دادند. ‌نماد شرکت‌های ذوب‌آهن و پتروشیمی زاگرس به ترتیب بالاترین حجم و ارزش معاملات را در این دو بازار در اختیار گرفتند. در نماد «ذوب» سهامداران تعداد 84 میلیون سهم به ارزش بیش از 74میلیارد ریال را دست به دست کردند که نزدیک به 84درصد از فروش و 94درصد از خرید این سهم توسط حقیقی‌ها صورت گرفت. در نماد «زاگرس» نیز شاهد معامله

3 میلیون سهم به ارزش حدود 104میلیارد ریال بودیم. سهامداران حقیقی مشارکت بیش از 24درصدی در سمت فروش و 55درصدی در سمت خرید این سهام داشتند. افزایش قیمت متانول در بازارهای جهانی، متانول‌سازان (از جمله پتروشیمی زاگرس) را در زمره شرکت‌های پرطرفدار بازار سهام قرار داده است. کارشناسان بر این باور هستند که سود پتروشیمی زاگرس و خارک می‌تواند، افزایش داشته باشد. اما در این‌باره باید به این نکته توجه داشت که قیمت متانول معمولا در فصل‌های سرد سال در بازارهای جهانی رشد می‌کند و قیمت‌های فعلی متانول را نمی‌توان به عنوان میانگین قیمت در سال آینده در نظر گرفت.

همچنین تابلو نمادهای پربازدید فرابورسی نشان می‌دهد، «ذوب»، «ریشمک» و «سمگا» به ترتیب سه سهم پربیننده معاملات دیروز بودند که این نمادها البته با افت قیمت پایانی نیز روبه‌رو شدند. همان‌طور که اشاره شد، شاخص کل فرابورس نیز با سبزپوشی به خانه رفت بر این اساس به دنبال افزایش 2.9 واحدی آیفکس این نماگر تا پله 1095واحدی افزایش یافت تا سقف‌شکنی دیگری در خصوص آن رخ دهد. نمادهای مثبت اثرگذار بر شاخص شامل «میدکو»، «زاگرس»، «شرانل» و «شاوان» و نمادهای منفی اثرگذار نیز شامل «مارون»، «ذوب» و «دماوند» بودند.

نگاهی به معاملات بازار پایه نیز نشان می‌دهد سهامداران در سه تابلو معاملاتی این بازار 73 میلیون سهم به ارزش 121میلیارد ریال را دست به دست کردند. در سوی دیگر بازار، سرمایه‌گذاران در بازار اوراق با درآمد ثابت اقدام به معامله 241میلیون ورقه به ارزش بیش از 228میلیارد ریال کردند. اسناد خزانه اسلامی مربوط به بودجه سال 96 در نماد «اخزا602» بالاترین حجم و ارزش معاملات را در این بازار در اختیار گرفت. در نهایت در تابلو اوراق تسهیلات مسکن نیز 103هزار ورقه تسه به ارزش 75 میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت و تسه آذرماه 96 بالاترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد.