2017 سال بلایای طبیعی و سیاسی

گروه جهان  

جهان در سال ۲۰۱۷ اتفاقات بسیاری را پشت سر گذاشت. حملات تروریستی، سیل و آتش و زلزله و توفان‌های بزرگ حوادثی بودند که باعث کشته شدن بسیاری در نقاط مختلف جهان شدند. از سوی دیگر رویدادهای سیاسی بسیاری نیز در این سال اتفاق افتاد. انتخاب شدن امانوئل ماکرون به عنوان رییس‌جمهور فرانسه و پیروزی مجدد آنگلا مرکل در آلمان، برکناری رییس‌جمهور ۹۳ساله زیمبابوه و همه‌پرسی در کاتالونیا و کردستان عراق از جمله این اتفاقات بودند.

 حملات تروریستی

نخستین روز سال جدید ۲۰۱۷ یک تبعه ازبک وارد کلوپ شبانه رینا در شهر استانبول ترکیه شده و ۳۹ نفر را به قتل رساند. به ‌گفته مقامات ترکیه این فرد در افغانستان آموزش‌دیده و با داعش در ارتباط بود. بیست‌ودوم مارس، در نزدیکی پارلمان بریتانیا در وست مینستر لندن سه نفر در حمله مهاجمی با خودرو کشته شدند. این مهاجم در زمان تلاش برای ورود به پارلمان یک پلیس را نیز به ضرب چاقو به قتل رساند.

بیست و دوم ماه مه انفجار کمربند انتحاری یک بمبگذار ۲۲ساله با نام سلمان عبیدی در کنسرت آریانا گرانده در منچستر ۲۲ کشته و چندین زخمی برجای گذاشت. بسیاری از کشته و زخمی‌شدگان این حادثه نوجوانی بودند که برای تماشای کنسرت خواننده محبوبشان در سالن ۲۱هزار نفری حضور داشتند.

سوم ژوئن سه مهاجم پس از راندن خودرو ون سفید رنگ به سمت گروهی از عابران پیاده بر روی پل لندن بریج با چاقو به آنها حمله کرده و باعث کشته شدن هشت نفر و زخمی شدن ۴۸نفر شدند. خودرو مهاجمان، راه خود را به سوی «برو مارکت» کافه رستورانی شلوغ ادامه داده و سه مهاجم با خروج از از خودرو با چاقو و قمه به سوی مشتریان حمله کردند.

سوم آوریل ۲۰۱۷، ایستگاه مترویی در شهر سن‌پترزبورگ هدف حمله انتحاری قرار گرفت. این حمله ۱۴ کشته و ۴۹ زخمی در پی داشت. هفتم آوریل در شهر استکهلم سوئد، در هجوم راننده یک خودرو در خیابان مرکز تجاری این شهر پنج نفر کشته شدند. هفدهم آگوست اسپانیا شاهد دو حمله تروریستی بود که توسط پنج مهاجم وابسته به گروه داعش صورت گرفت. در پی این دو حمله در بارسلون و کمبریلز ۱۶ نفر جان خود را از دست دادند.

۳۱ اکتبر ۲۰۱۷، در شهر نیویورک راننده مهاجم خودرویی با ورود به لاین دوچرخه و طی مسیری طولانی باعث کشته شدن ۸ نفر و زخمی شدن ده‌ها تن شد.

نهم آوریل انفجار دو بمب در کلیسای سنت جورج در شهر طنطا و کلیسای سنت مارک در بندر اسکندریه مصر دست‌کم تعداد زیادی کشته و زخمی برجای گذاشت. ۲۴ نوامبر نیز حمله گروهی از مردان مسلح که پرچم داعش را به همراه داشتند، به مسجد روضه، مسجد صوفی‌ها در شمال شبه جزیره سینا در مصر، ۳۰۵ نفر کشته بر جای گذاشت.

 حوادث طبیعی

۲۵ آگوست، رسیدن توفان بسیار قوی هاروی با سرعت ۲۰۹ کیلومتر در ساعت به ایالت تگزاس رسید و باعث کشته شدن ۱۱ نفر شد. این توفان ویرانی خانه‌ها و خسارت به تاسیسات نفتی شهر هیوستون را در پی داشت.

توفان ایرما قوی‌ترین توفان قرن اخیر در اقیانوس اطلس، نیز ششم سپتامبر شمال جزایر کاراییب را ویران کرد. این توفان دهم سپتامبر به هاوانا، پایتخت کوبا رسید و سپس به سمت فلوریدا رفت. ۸۴ نفر در پی این توفان کشته شدند. توفان ماریا با رسیدن به پورتوریکو، ۴۳ کشته برجای گذاشت و خانه‌ها و زیرساخت‌های بسیاری را ویران کرد.

هجدهم ژوئن، آتش‌سوزی در شهرستان پیدروگو گراندی در مرکز پرتغال، باعث کشته شدن ۶۴ نفر شد. هشتم اکتبر، آتش‌سوزی جنگل‌ها در شمال کالیفرنیا تعداد زیادی کشته برجای گذاشت. این آتش‌سوزی تخلیه ۱۰۰ هزار نفر از ساکنان منطقه و ویرانی ۸۹۰۰ منزل مسکونی را در پی داشت.

نوزدهم ژانویه سقوط بهمن در کوه‌های فاریندولا، هتل ریگوپیانو را در زیر برف دفن کرد و ۲۹ کشته برجای گذاشت. در سال گذشته دو زلزله مکزیک را لرزاند. زمین‌لرزه 8.1ریشتری در تاریخ هفتم سپتامبر، 65 کشته و زلزله 7.1ریشتری در نوزدهم سپتامبر 300 کشته برجای گذاشت.

دوازدهم نوامبر، مرگبارترین زلزله سال در مناطق مرزی استان کرمانشاه ایران با عراق روی داد. در پی این زمین لرزه 7.3 ریشتری 574 نفر جان خود را از دست دادند که ۳۱۹ نفر آنها در شهر سر پل ذهاب زیر آوار این زلزله مانده بودند.

 قتل برادر رهبر کره‌شمالی

قتل برادر نانتی کیم جونگ‌اون رهبر کره‌شمالی، 13 فوریه در فرودگاه کوالالامپور در مالزی یکی از جنجالی‌ترین رویدادهای 2017 بود و همین موضوع زمینه‌ساز آن شد تا امریکا و کره‌جنوبی فشارهای زیادی را بر کره‌شمالی تحمیل کنند. اما کره‌شمالی می‌گوید امریکا و کره‌جنوبی خلاف اتهاماتی که متوجه پیونگ‌یانگ کرده‌اند، خود مسوول قتل کیم جونگ نام برادر ناتنی رهبر کره‌شمالی، هستند.

 پیروزی راست میانه در هلند

در انتخابات ماه مارس هلند خرت ویلدرز نامزد حزب راست افراطی که بیشترین شعارهای مبارزاتی و انتخاباتی وی به موضوع‌های ضد مهاجر و مسلمان مربوط می‌شد، نتوانست آرای اکثریت مردم را کسب کند. وی اگرچه موفق شد با کسب پنج کرسی بیشتر از گذشته به دومین حزب ارتقا یابد اما «مارک روته» نخست‌وزیر و حزب راست میانه او، با وجود از دست دادن هشت کرسی پیروز انتخابات شدند.

 آغاز برگزیت

در ۲۹ مارس لندن اقدامات برای خروج از اتحادیه اروپا را آغاز کرد که این امر ۹ ماه پس از همه‌پرسی پیرامون جدایی از اتحادیه اروپا صورت گرفت و دودستگی را نیز در بریتانیا به‌دنبال داشت. در هشتم ژوئن ترزا می نخست‌وزیر محافظه‌کار، خواهان برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام شد به این امید که جایگاه خود را در پارلمان تحکیم بخشد اما ضعیف‌تر از این انتخابات خارج شد. چندین ماه پس از رایزنی‌ها، بروکسل و لندن در هشتم دسامبر برای اقدامات جهت جدایی از اتحادیه اروپا توافق کردند که این امر زمینه را در مقابل آغاز مناقشات تجاری باز کرد.

 پیروزی ماکرون، تثبیت مرکل

امانوئل ماکرون ۳۷ ساله در انتخابات ریاست‌جمهوری هفتم ماه مه ‌در فرانسه به پیروزی رسید. شعارهای اصلاح‌طلبانه ماکرون تنها به فرانسه محدود نمی‌شد. وی همچنین خواستار اصلاحاتی در اتحادیه اروپا بود.

نخستین سفر رییس‌جمهور فرانسه به مقصد برلین بود. ماکرون در دیدار با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، ایده یکپارچگی بیشتر اروپا در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، آموزش و مالیات و سیستم‌های دفاعی را مطرح کرد. حزب مرکل هم در انتخابات بیست و چهارم سپتامبر در آلمان پیروز شد. حزب مرکل البته تعداد کرسی‌های کمتری را در پارلمان به خود اختصاص داد و همین موضوع تشکیل دولت ائتلافی را برای صدراعظم این کشور مشکل کرده است. نوزدهم نوامبر آنگلا مرکل پس از یک ماه مذاکره با احزاب دموکرات‌های آزاد، حزب محافظه‌کار و همچنین حزب سبزها اعلام کرد که در تشکیل دولت ائتلافی شکست خورده است. نهایتا توافق برای یک ائتلاف بزرگ در روز ۲۶ نوامبر در پی جلسه رهبران دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات‌ها به ابتکار فرانک والتراشتاین‌مایر رییس‌جمهوری آلمان به دست آمد.

 برکناری رییس‌جمهور کره‌جنوبی

ماه مه ‌در کره‌جنوبی تحولات تازه‌یی به وقوع پیوست و پارک گیون هی رییس‌جمهور وقت، به‌دلیل فساد مالی و رسوایی‌های سیاسی تحت پیگرد قرار گرفت و در نهایت با رای دادگاه قانون اساسی از این سمت کنار رفت و «مون جائه‌این» در انتخاباتی زودهنگام و با این شعار که می‌خواهد روابط با کره‌شمالی را بهبود بخشد، قدرت را در اختیار گرفت.

 استقرار موشک‌های «تاد» در کره‌جنوبی

امریکا و کره‌جنوبی 2017 روابط نظامی خود را بیش از پیش تقویت کرده و رزمایش‌های مشترک زمینی، دریایی و هوایی زیادی برگزار کردند. این دو کشور در نهایت برای استقرار سامانه پیشرفته ضد موشکی تاد توافق کرده این طرح را عملیاتی کردند. در این زمان 6 واحد از رادارها و موشک‌اندازهای این سامانه در زمین‌های گلف روستای سیونگجو در 300 کیلومتری جنوب شرق کره‌جنوبی آرایش داده شد، اقدامی که اعتراض‌های داخلی گسترده‌یی در پی داشت. چین هم که به‌شدت با این اقدام مخالف بود بسیاری از برنامه‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری با کره‌جنوبی را قطع کرد، گروه‌های گردشگری از سفر به کره‌جنوبی منع شدند، میزان خسارت وارده در این زمینه به کره‌جنوبی به 7میلیارد دلار رسید.

 محاصره قطر

عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین ۵ ژوئن اعلام کردند که روابط خود را با قطر قطع می‌کنند. چند ساعت بعد از آن برخی دولتمردان یمن و لیبی و دولت مالدیو نیز اعلام کردند که روابط خود را با این شیخ‌نشین حاشیه خلیج‌فارس قطع می‌کنند. عربستان‌سعودی اعلام کرد که قصد دارد مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود با شبه جزیره قطر را ببندد. عربستان، امارات متحده عربی و بحرین به اتباع قطری دو هفته و به دیپلمات‌های این کشور تنها ۴۸ ساعت فرصت دادند تا خاک این کشورها را ترک کنند. این تنش با وجود تلاش‌های دیپلماتیک گسترده همچنان به قوت خود باقی است.

 انتخابات زودهنگام بریتانیا

پس از پیشنهاد غیر منتظره ترزا می ‌نخست‌‌وزیر بریتانیا، برای برگزاری انتخابات زودهنگام در هشت ژوئن، مجلس عوام این پیشنهاد را پذیرفت. ترزا می ‌با تصور اینکه حزب متبوعش می‌تواند کرسی‌های بیشتری در مجلس عوام کسب کند و از طرف دیگر برای شکست دادن حزب کارگر به رهبری جرمی کوربین به انتخابات زودهنگام پارلمانی تن داد. پس از انتخابات، حزب محافظه‎کار موفق شد 309 کرسی از مجموع 650 کرسی پارلمان را از آن خود کند و حزب کارگر 258 کرسی را به خود اختصاص داد. کرسی‌های باقیمانده نیز میان دیگر احزاب تقسیم شد. در این انتخابات حزب محافظه‌کار نتوانست به اکثریت مطلق دست یابد و شش تن از وزرای دولت ترزا می ‌کرسی‌های خود را در پارلمان از دست دادند.

 فروپاشی اقتصادی در ونزوئلا

در ۳۰ جولای مجمع موسسان قانون اساسی که از اختیارات محدودی برخوردار است در انتخاباتی که مخالفان آن را تحریم کردند انتخاب شد که این امر چهار ماه پس از تظاهرات خشونت‌آمیز صورت گرفت. این مجمع لوئیزا اورتگا، دادستان کل و مخالف سرسخت نیکلاس مادورو رییس‌جمهوری ونزوئلا را برکنار کرد و سپس به خود اختیارات پارلمانی داد.

 پاکسازی نژادی روهینگیا

در اواخر آگوست میانمار، ارتش میانمار حملاتی به روستاهای روهینگیا داشت. بیش از ۶۵۰ هزار نفر از مسلمانان روهینگیا از میانمار به بنگلادش گریختند. سازمان ملل این اقدام ارتش میانمار را پاکسازی نژادی خواند و کمیساریای ارشد سازمان ملل نیز از کشتار نسل‌کشی در میانمار صحبت کرد.

 تشدید تنش‌ها در شبه‌جزیره کره

در سوم سپتامبر کره‌شمالی ششمین آزمایش هسته‌یی خود را انجام داد که قوی‌ترین آزمایش در سلسله آزمایش‌های موشکی بود که اخیرا شدت یافته است. در اواخر نوامبر، کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی اعلام کرد که پس از یک آزمایش موفق موشکی که می‌تواند به هر مکانی در ایالات متحده ضربه بزند، کشورش تبدیل به یک کشور هسته‌یی شده است. ترامپ نیز این‌گونه تهدید کرد که اگر مورد حمله قرار بگیرد، کره‌شمالی را کاملا منهدم می‌کند.

 همه‌پرسی کردستان عراق

همه‌پرسی برای استقلال کردستان عراق ۲۵ سپتامبر برگزار شد که رای اکثریت به جدایی از عراق بود. نتایج آن برای اقلیم کردستان عراق الزام‌آور بود اما دولت فدرال عراق آن را غیرقانونی دانست. در پی تهاجم داعش به شمال عراق که در نتیجه آن پیشمرگ‌های کرد به‌طور غیررسمی کنترل برخی مناطق را که نیروهای تحت کنترل بغداد رهایشان کرده بودند، در دست گرفتند، خواسته‌ها برای استقلال کردستان قوت گرفت. با عملیات مشترک نیروهای کرد و حکومت مرکزی عراق برای آزادسازی موصل، همه‌پرسی به تعویق افتاد اما هفتم ژوئن مسعود بارزانی رییس وقت اقلیم کردستان عراق، در جلسه‌یی با احزاب مختلف برگزاری همه‌پرسی در ۲۵ سپتامبر را تایید کرد که نهایتا به استعفای وی از ریاست اقلیم و توزیع اختیارات او بین سه قوه منجر شد.

 برگزاری کنگره حزب حاکم در چین

برگزاری کنگره حزب حاکم در چین یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی اکتبر بود که در آن شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین، برای دومین بار به عنوان دبیرکل حزب حاکم برای یک دوره پنج ساله دیگر انتخاب شد. حزب حاکم کمونیست در این نشست اصلاحیه‌یی بر قانون اساسی تصویب کرد که طی آن نام شی و ایدئولوژی او تحت عنوان «عصر جدیدی از سوسیالیسم با مشخصه‌های ویژه» در اساسنامه حزب کمونیست ذکر می‌شود. هیچ رهبر دیگری جز مائو تسه تونگ، تئوریسین مارکسیسم و بنیانگذار چین مدرن که از ۱۹۴۹ تا هنگام مرگش در سال ۱۹۷۶ بر سرکار بود تاکنون این حق را نداشته که در زمان حیات خود نامش در اساسنامه حزب کمونیست ذکر شود. نام دنگ شیائوپینگ از آخرین رهبران بزرگ چین تنها بعد از مرگش در سال ۱۹۹۷ در این سند ذکر شد.

 رویارویی تجاری چین و امریکا

رویارویی چین و امریکا در سازمان تجارت جهانی و فشارهای واشنگتن و اروپا بر چین برای باز کردن درهای این کشور به روی شرکت‌های خارجی از دیگر رویدادهای مهم این سال بود. در سال 2017 این کشورها اعلام کردند به دلیل سیاست‌های تبعیض‌آمیز تجاری چین، حاضر نیستند جایگاه اقتصادی این کشور را به‌طور کامل به رسمیت بشناسند و امریکا در حال پیشبرد طرح‌هایی در سازمان تجارت جهانی علیه چین است.

 همه‌پرسی کاتالونیا

ششم و هفتم سپتامبر ۲۰۱۷، پارلمان کاتالونیا با اکثریت آرا به برگزاری همه‌پرسی استقلال این منطقه خودمختار اسپانیا رای دادند. دادگاه قانون اساسی اسپانیا بلافاصله دستور به لغو برگزاری این همه پرسی داد.

با این حال همه‌پرسی اول اکتبر توسط حکومت کاتالونیا برگزار شد. فراخوان همه‌پرسی در جولای ۲۰۱۷ اعلام و در 6سپتامبر ۲۰۱۷ تایید شد. حامیان همه‌پرسی خواهان الزام‌آور بودن آن هستند، با اینکه چنین همه‌پرسی در چارچوب قانون اساسی اسپانیا غیرقانونی است. دادگاه قانون اساسی اسپانیا در هفت سپتامبر فورا این همه‌پرسی را معلق کرد و حکومت کاتالونیا اعلام کرد، حکم دادگاه برای کاتالونیا معتبر نبوده و رویه برای جمع‌آوری حمایت را ادامه داد. در ۲۷ اکتبر پارلمان کاتالونیا به صورت یک طرفه اعلام استقلال کرد و مادرید نیز این‌گونه پاسخ داد که این اقلیم را تحت قیمومیت خود درآورده و دولت آن را برکنار و پارلمان منطقه‌یی را منحل کرد و سپس خواهان انتخابات زودهنگام در این اقلیم شد. در انتخابات محلی کاتالونیا احزاب حامی استقلال این منطقه ۷۰ کرسی پارلمان محلی یعنی دو کرسی بیشتر از اکثریت مطلق را به دست آوردند. بنا بر قوانین کاتالونیا، حزبی که بیشترین آرا را در انتخابات کسب کند، اجازه دارد برای تشکیل دولت محلی اقدام کند.

 خروج اسراییل از یونسکو

دولت اسراییل اکتبر اعلام کرد که تصمیم دارد از سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) خارج شود. تل‌آویو مدعی شده که به‌دلیل رویکرد اسراییل‌ستیزانه بیش از پیش یونسکو این سازمان را ترک می‌کند. دولت اسراییل نیز با استقبال از این تصمیم خروج خود از یونسکو را اعلام کرد. اعضای یونسکو در این روز به عنوان نخستین نهاد وابسته به سازمان ملل متحد به عضویت کامل فلسطین در این نهاد رای دادند. از سوی دیگر کمیته اجرایی یونسکو بارها قطنامه‌های انتقادی علیه اسراییل صادر کرده است.

 استعفای عجیب «حریری»

سعد حریری نخست‌وزیر لبنان که به ریاض سفر کرده بود در چهارم نوامبر غیرمنتظره استعفای خود را از پست نخست‌وزیری در عربستان اعلام کرد که این اقدام وی گمانه‌زنی‌هایی را مبنی بر اعمال فشار عربستان بر حریری به وجود آورد، اما بالاخره با مواضع سرسخت مقامات لبنان در راس آن میشل عون، رییس‌جمهوری این کشور و ورود امانوئل ماکرون توانست از حصری که عربستان وی را قرار داده بود خارج شده و از آنجا به پاریس رفت و بالاخره به بیروت بازگشت و نهایتا ۱۸ روز بعد استعفایش را پس گرفت و در راس دولت لبنان ماند اما یک شرط را مطرح کرد که همان سیاست بی‌طرفی لبنان در قبال تحولات منطقه بود.

 برکناری «موگابه»

رابرت موگابه رییس‌جمهور ۹۳ ساله زیمبابوه که برای ۳۷ سال در راس قدرت بود، پانزدهم نوامبر توسط ارتش در حصر خانگی قرار گرفت. تنش میان ارتش و رییس‌جمهور زیمبابوه با برکناری امرسون امنانگاگوا، معاون رییس‌جمهور از حزب حاکم آغاز شد. نهایتا در تاریخ نوزدهم نوامبر، حزب حاکم زانو پی-اف رابرت موگابه را از رهبری حزب برکنار کرد. ۲۱ نوامبر آقای موگابه از سمت خود استعفا داد و در تاریخ ۲۴ نوامبر امرسون امنانگاگوا به عنوان رییس‌جمهوری زیمبابوه سوگند یاد کرد.

 حبس ابد برای قصاب بالکان

راتکو میلادیچ ۷۴ ساله، فرمانده سابق نظامیان صرب که به قصاب بالکان مشهور است 22 نوامبر توسط دادگاه جنایت جنگی در یوگسلاوی سابق در شهر لاهه به حبس ابد محکوم شد. وی متهم به صدور دستور قتل ۸ هزار مرد و جوان مسلمان در سربرنیستا بود.

 به رسمیت شناختن قدس

 به عنوان پایتخت اسراییل

دونالد ترامپ 6دسامبر با به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسراییل و انتقال سفارت کشورش از تل‌آویو به قدس جنجالی را در اقصی نقاط جهان به پا کرد. همچنین موج جدید درگیری‌ها در فلسطین در پی این تصمیم تاکنون ۱۵ شهید و بیش از سه هزار زخمی برجای گذاشته است. تصمیم دونالد ترامپ در مورد قدس تظاهرات ده‌ها هزار عرب، مسلمان و فعال حامی مساله فلسطین را در جهان به دنبال داشت که طی این تظاهرات پرچم‌های امریکا و اسراییل آتش زده شدند.

 شکست داعش

بغداد نهم دسامبر پیروزی بر داعش را بر عراق اعلام کرد اما نظامیان تاکید کردند که این گروه همچنان خطری علیه عراق است. در سوریه، داعش بخش گسترده‌یی از اراضی تحت تصرف خود را از دست داد و در اوایل دسامبر به استان ادلب بازگشت. در کنار این دو کشور کشورهای بسیاری از جمله مصر و انگلیس در آماج حملات خونین جدیدی توسط داعش قرار گرفتند.

 افزایش نرخ بهره امریکا

بانک مرکزی امریکا طی ۳ مرحله در 2017 نرخ بهره را از نزدیک صفر به 1.25 تا 1.5 درصد رساند. فدرال رزرو سومین بار در 14 دسامبر ۲۵صدم‌ درصد افزایش داد و کشور‌های چین و کره اقدامات مقابله‌یی برای فرار از عواقب منفی این تصمیم در سیاست‌های پولی و بانکی اجرا کردند.

 پیروزی راست‌های افراطی در اتریش

سباستین کورتس 18 دسامبر با لقب جوان‌ترین صدراعظم تاریخ اتریش کار خود را رسما آغاز کرد. مهم‌ترین اتفاق آغاز به کار دولت جدید حضور اعضای حزب آزادی، حزب پوپولیستی و راست‌گرای افراطی، در کابینه است. حضور راست‌گرایان افراطی در دولت اتریش انتقادات فراوان داخلی را برانگیخت. در انتخابات سراسری اتریش که ۱۵ اکتبر برگزار شد محافظه‌کاران حزب مردم اتریش بیش از ۳۱درصد، حزب سوسیال دموکرات به حدود ۲۷درصد و حزب پوپولیسیتی و راستگرای آزادی به ۲۶درصد آرا دست یافتند.