بررسی چالش رفع مشکلات صادرات به عراق
گروه بنگاه‌ها
بعد از تغییر و تحولاتی که بعد از سال 2003 در مناسبات ارتباطی ایران و عراق ایجاد شد، امروز عراق یکی از بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی ایران است و کارشناسان چشم‌انداز روشنی از توسعه مناسبات اقتصادی میان ایران و عراق پیش‌بینی می‌کنند.
این درحالی است که برخی تحرکات حقوقی اخیر بر سر محدودسازی صادرات محصولات ایرانی به عراق باعث شده تا این پرسش کلیدی در میان فعالان اقتصادی و صادراتی کشورمان به‌وجود آید که چشم‌انداز روابط اقتصادی دو کشور براساس چه مکانیسمی تحقق می‌یابد. همسایه غربی ایران که در میان فعالان اقتصادی به گرفتن تصمیمات غیرمتعارف و ناگهانی معروف است، در مقطعی خاص بعد از بستن مرز چذابه، افزایش تعرفه واردات سیمان از ١٧درصد به ١٣٠درصد و
٣٠ برابر کردن تعرفه ورود هر کامیون، ساز و کار عجیب و غریبی را برای صادرکنندگان محصولات ایرانی به عراق به وجود آورده است. مجموعه این دلیل باعث شده تا نشست‌های تخصصی اقتصادی در کشورمان با هدف بررسی محتوای مناسبات اقتصادی ایران و عراق شکل گرفته و در آن راهکارهای افزایش مراودات مورد بررسی قرار بگیرد. در همین زمینه نشست چهارجانبه مسوولان استان ایلام با نماینده وزارت امور خارجه، اتاق مشترک ایران و عراق و دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت ایران روز گذشته برگزار شد تا راهکارهای اجرایی برای توسعه مناسبات اقتصادی استان‌های همسایه ایران با این همسایه غربی بررسی شود. در این نشست که به دعوت اتاق بازرگانی ایلام در محل اتاق مشترک ایران و عراق در تهران تشکیل شد، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ایلام و مدیرکل گمرکات ایلام مباحثی درخصوص روند صادرات کالا به کشور عراق ارائه کردند.
توسعه صادرات اصل است
استاندار ایلام بر ضرورت حمایت همه‌جانبه از صادرات غیرنفتی تاکید کرد و گفت: توسعه صادرات زمینه‌ساز رونق اقتصادی است.
به گزارش ایسنا، قاسم سلیمانی‌دشتکی، در نشست چهارجانبه مسوولان این استان با نماینده وزارت امور خارجه، اتاق مشترک ایران و عراق و دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت ایران بر ضرورت حمایت همه‌جانبه از صادرات غیرنفتی تاکید کرد و به اهتمام کشورمان و مسوولان دولتی و بخش خصوصی استان ایلام برای توسعه مراوده‌های تجاری با کشور عراق اشاره کرد و گفت: این استان به سبب همجواری با کشور عراق دارای ظرفیت‌های مناسبی است که باید از این فرصت به نحو مطلوبی استفاده شود. وی ادامه داد: مشکلات در مرز بین‌المللی مهران با کشور عراق دو جنبه داخلی و خارجی دارد که در بخش داخلی تلاش می‌شود از طریق مسوولان استانی و کشوری این مشکلات پس از دسته‌بندی رفع شوند اما در بخش خارجی نیاز است که مسائل و مشکلات از طریق مقامات وزارت خارجه دو کشور حل و فصل شوند که این موضوع نیز در دست پیگیری است. استاندار ایلام همچنین بر ضرورت ایجاد کنسولگری عراق در این استان تاکید کرد و گفت: ایجاد کنسولگری عراق در استان ایلام می‌تواند فرصت جدیدی را برای توسعه روابط بیشتر با کشور همسایه ایجاد کند.
سلیمانی‌دشتکی به موضوع ایجاد منطقه آزاد تجاری در مرز مهران نیز اشاره کرد و گفت: تلاش‌های گسترده‌یی انجام شده تا باتوجه به ظرفیت‌های استان ایلام تصویب منطقه آزاد تجاری مهران نهایی شود و شاهد کارهای بزرگی در منطقه باشیم.
رفع مشکلات تجار
شعبان فروتن رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایلام نیز در این نشست رفع مشکلات تجار را زمینه‌ساز توسعه روابط اقتصادی با کشور عراق دانست.
فروتن با بیان اینکه مشکلات تجار و بازرگانان در این استان با کشور عراق در دو بخش داخلی و خارجی است که باید حل و فصل شود، عنوان کرد: اختلال در تعرفه گمرکی در مرز، فعالیت سلیقه‌یی در امور گمرکی، عدم اطلاع‌رسانی درخصوص تعطیلی مرز و دریافت عوارض هنگفت از رانندگان ازجمله مشکلاتی بوده که ریشه در مسائل خارجی مربوط به کشور عراق داشته که باعث بروز تعلل در روند صادرات کالا به کشور همسایه شده است. وی به موضوع اعتصاب رانندگان عراقی نیز اشاره کرد و گفت: مسوولان عراقی سه نوع هزینه برای رانندگان درنظر گرفته‌اند که براساس آمار از هر کامیون عراقی برای ورود به مرز 25 هزار دینار برای ورودی،
15 هزار دینار بابت باسکول و همچنین 125هزار دینار برای مجلس محافظ دریافت می‌کنند در حالی که رانندگان عراقی معتقدند که هیچ‌گونه امکانات جاده‌یی وجود ندارد و فقط از آنها عوارض می‌گیرند.
فروتن اظهار کرد: عدم صدور ویزا برای تجار و بازرگانان نیز جزو دیگر مشکلاتی است که با وجود پیگیری‌های فراوان اما سختگیری مسوولان عراقی مانع از صدور آسان ویزای متعدد برای تجار ایرانی مستقر در مرز مهران شده است. رییس اتاق بازرگانی ایلام همچنین عدم مدیریت واحد در مرز، کوچک بودن محوطه گمرک برای تخلیه و بارگیری و نداشتن امکانات رفاهی و خدماتی برای سهولت در صادرات را از دیگر مشکلات بخش داخلی در مرز بین‌المللی مهران عنوان کرد. فروتن گفت: باتوجه به اینکه استاندار و گمرکات عراق مجری قوانین دولت مرکزی هستند بنابراین باید مشکلات از طریق مقامات دولت مرکزی عراق پیگیری شود. وی افزود: سفارت ایران در عراق نفوذ خوبی در بین مسوولان عراقی دارد که باید از این ظرفیت برای حل رایزنی از طریق مقامات وزارت امور خارجه کشورمان با همتای خود برای حل و فصل مشکلات مرزی بین دو کشور استفاده شود. رییس اتاق بازرگانی ایلام همچنین پیشنهاد کرد که کمیسیون مشترک در سطح مقامات ایران و عراق با هدف پیگیری امور مرزی و تجاری بین دو کشور تشکیل شده تا مشکلات احتمالی از طریق این کمیسیون پیگیری و رفع شود.
فرصت صادرات به عراق
از سوی دیگر، یحیی آل‌اسحاق رییس اتاق مشترک ایران و عراق نیز در این نشست گفت: کشور عراق یکی از بازارهای اقتصادی منطقه به‌شمار می‌رود که باید از این فرصت برای رونق اقتصادی بیشترین بهره برده شود. آل‌اسحاق بیان کرد: امروز دیگر کشورهای منطقه مانند ترکیه تلاش می‌کنند که بازار عراق را در دست گرفته و کالاهای تولیدی بیشتری را روانه کشور عراق کنند. وی ادامه داد: بنابراین می‌طلبد که دولت ما نیز برای افزایش صادرات به کشور عراق کارهای خاصی انجام دهد و به استاندارانی که با کشور همسایه ارتباط دارند اختیارات بیشتری را واگذار کند.
رییس اتاق مشترک ایران و عراق اظهار کرد: دولت باید از طریق استانداران امکانات بیشتری را در مرزها مستقر کند و حتی به مرزهای کشور عراق نیز خدمات ارائه شود تا زمینه سهولت در کارها فراهم‌تر شود.
ناصر کنعانی رییس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه نیز در این نشست حمایت از فعالیت اقتصادی با کشور عراق را جزو اولویت‌های کاری دانست. کنعانی گفت: عزم جدی برای حمایت از فعالیت صادراتی به کشورهای منطقه به‌ویژه عراق وجود دارد و وزارت امور خارجه از هرگونه فعالیتی که منجر به توسعه روابط اقتصادی شود، حمایت می‌کند. وی ادامه داد: تفاهمنامه‌های مختلفی بین استان‌های مرزی ایران و عراق در سال‌های گذشته منعقد شده که با اجرای آنها می‌توان شاهد تحولی عظیم در عرصه اقتصاد کشورمان بود.
حل مشکلات اساسی
رییس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه اظهار کرد: تلاش می‌شود تا در آینده نزدیک نشست مشترکی بین مسوولان دولتی و بخش خصوصی استان‌های مرزی کشورمان با کشور عراق با هدف رفع مشکلات بازرگانان در بخش‌های مختلف از جمله تعرفه گمرکی، اطلاع‌رسانی درخصوص تعطیلی مرز، افزایش مراوده‌های تجاری، سهولت در تردد تجار به عراق تشکیل شود.
ابراهیم محمدرضازاده دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت ایران نیز گفت: تلاش شده که روابط اقتصادی بین فعالان اقتصادی ایران و عراق همواره روز به روز افزایش یابد. محمدرضازاده بیان کرد: بدون تردید حمایت از دولت از فعالان اقتصادی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه صادرات غیرنفتی و به تناسب آن رونق فضای کسب و کار باشد. سیدحمید حسینی دبیر اتاق مشترک ایران و عراق نیز در این نشست حمایت از صادرات را اولویتی اساسی دانست و گفت: صادرات موتور محرکه اقتصاد بوده که در آخرین زنجیره تولید قرار دارد. حسینی افزود: اتاق مشترک ایران و عراق همواره به‌دنبال افزایش ارتباط با کشور عراق بوده و کارهای خاصی در این زمینه تاکنون انجام شده است. محسن چمن‌آرا عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایلام نیز در این نشست گفت: مسوولان دولتی دو کشور ایران و عراق برای توسعه روابط اقتصادی از بخش خصوصی حمایت کنند. چمن‌آرا اظهار کرد: تشکیل کمیسیون مشترک بین مسوولان ایران و عراق برای حل و فصل مشکلات احتمالی تجارت می‌تواند بازوی توانمندی برای توسعه تجارت باشد.
