حذف قیمت‌گذاری غیرمستقیم سهام توسط شرکت‌ها
از ابتدای هفته ابلاغ دستورالعمل جدید افشای اطلاعات و همچنین دستورالعمل جدید معاملات که حاوی رویه‌یی جدید برای تعلیق نمادهاست، ادامه دارد. رویه جدید واکنش‌ها، انتقادات و نگرانی‌های غیرضروری فراوانی را در میان فعالان بازار سهام به‌دنبال داشت. روز گذشته نیز روح‌الله میرصناعی دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و همچنین حسن امیری معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در این رابطه اظهارنظر کردند.
روح‌الله میرصانعی در گفت‌وگو با سنا گفت: یکی از مهم‌ترین مزایای این 6 دستورالعمل، موضوع کاهش توقف نمادها و افزایش نقدشوندگی بازار است. در گذشته بسیاری از مشکلاتی که در بازار سهام وجود داشت به‌دلیل توقف طولانی‌مدت نمادها و به تبع آن، محدود شدن نقدشوندگی بود. با وجود این در دستورالعمل جدید با درنظر گرفتن مکانیسم‌های پیشرفته این زمان به حداقل رسیده که نوید افزایش هرچه بیشتر نقدشوندگی برای سهامداران است.
میرصانعی با اشاره به اقدامات سازمان بورس در جهت حذف نخستین پیش‌بینی سود از صورت‌های مالی شرکت‌ها بیان کرد: حذف پیش‌بینی سود شرکت‌ها در راستای رسیدن به استانداردهای جهانی مطرح شد. موضوعی که می‌تواند از لحاظ روانی نیز بورس را تحت‌تاثیر قرار داده و افزایش تحلیل‌محوری را میان سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. در سال‌های اخیر ارائه نخستین سود پیش‌بینی شده تمام قدرت تغییرات قیمت سهم را به مدیر ناشر شرکت انتقال می‌داد. مدیران ناشر پیش‌بینی سود شرکت‌ها را در چند سطح مختلف ارائه می‌دادند که این گزارش‌ها می‌توانست در قالب‌های محافظه‌کارانه، نرمال یا سطح بالا باشد. بنابراین پیش‌بینی ارسال شده از سوی مدیر ناشر اثر جدی بر قیمت سهم در بازار داشت و سهامدار براساس همین ارقام تصمیم‌گیری می‌کرد.
دبیرکل کانون کارگزاران در ادامه درخصوص لزوم تامین اطلاعات برای تحلیلگران بیان کرد: زمانی که ارائه نخستین پیش‌بینی سود از سوی مدیران ناشر حذف شود، محاسبه این مولفه توسط تحلیلگران صورت می‌گیرد. بر همین اساس تحلیلگران برای ارائه نخستین پیش‌بینی سود نیاز به اطلاعات کامل مالی شرکت‌ها دارند. در این بین باید به این نکته توجه کرد، گزارش‌های تفسیری که از سوی شرکت‌ها منتشر می‌شود کیفیت لازم را داشته باشند. در غیر این صورت نهاد ناظر باید تاکید کند که این گزارش‌ها ارتقا پیدا کرده و اطلاعات دقیق‌تر و با اهمیت‌تری را ارائه کند تا تحلیلگران در فضای استانداردی سود شرکت‌ها را استخراج کنند.
دبیرکل کانون کارگزاران در قسمت‌های دیگری از اظهارات خود اثرات مثبت حذف نخستین پیش‌بینی سود را این‌چنین برشمرد: به‌طور کلی حذف EPS، اثرات مثبت قابل‌توجهی برای بازار سهام دارد. نخستین و مهم‌ترین مورد مربوط به قیمت‌سازی سهم‌هاست. به این ترتیب قیمت‌گذاری سهم دیگر بدون دخالت مدیر ناشران شرکت صورت می‌گیرد. مورد دوم مربوط به زمان ارسال این گزارشات است. در گذشته عدم ارسال صورت‌های مالی در زمان مقرر باعث توقف طولانی‌مدت نمادها می‌شد و نقدشوندگی را تا حد زیادی به خطر می‌انداخت، اما در فرآیند جدید التزام به ارسال به‌موقع دوره توقف را کاهش می‌دهد. در همین زمینه سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر درنظر دارد EPS اعلامی بر سایت TSETMC را براساس روش TPM یا عملکرد 12 ماهه گذشته شرکت‌ها اعمال کند. به این ترتیب با این تغییرات موضوع انتقادات درخصوص محاسبه رقم EPS که مربوط به سال‌های گذشته است از بین می‌رود.
روح‌الله میرصانعی در بخش دیگر این گفت‌وگو، به بررسی موضوع تعلیق نمادها و علامت‌گذاری آن در کدال پرداخت و گفت: درخصوص مساله تعلیق نمادها نیز موضوعاتی مطرح است. بازار باید به یک نکته مهم توجه کند، به حالت تعلیق درآمدن یک شرکت، نتیجه مشکلات بزرگ و خطرناک برای آنها نیست. سرمایه‌گذاران و سهامداران نباید از برچسب تعلیق بترسند، زیرا موارد نقصان در کمترین زمان از سوی ناشر بررسی می‌شود و تعلیق نمی‌تواند زمان زیادی به طول بینجامد. در این زمینه پیشنهاد می‌شود با اعمال تغییرات جزئی در ضوابط تعیین شده مسیر این دستورالعمل را تسهیل بخشید. به‌عنوان مثال عدم ارائه اطلاعاتی که از درجه اهمیت کمتری برخوردار هستند، منجر به تعلیق شرکت‌ها نشود. در این صورت شرکت‌ها براساس اطلاعات بسیار بااهمیت‌تر در دسته تعلیقی قرار می‌گیرند و آمار روزانه تعلیقی کاهش چشمگیری می‌یابد. به‌طور کلی 6 دستورالعمل اثرات مثبت بلندمدتی در بازار سرمایه دارد، با وجود این نهاد ناظر باید با تیزبینی در فرآیند اصلاحات، چالش‌های پیش روی سهامداران را بررسی کرده و تغییرات لازم را اعمال کند.
پیشنهاد فعالان بازار سرمایه روی میز هیات‌مدیره
در همین راستا معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، از تقاضای فعالان بازار برای انتشار همزمان گزارش تفسیری مدیریت و پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت‌ها خبر داد. حسن امیری در گفت‌وگو با سنا گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار قبل از اعمال اصلاحات در دستورالعمل‌های افشا، معاملات و پذیرش، طی فراخوان عمومی نظرات فعالان بازار را دریافت و در نسخه نهایی دستورالعمل‌ها لحاظ کرد. با این حال درخواست برخی فعالان بازار سرمایه این است که همزمان با انتشار گزارش تفسیری مدیریت، گزارش پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت‌ها نیز کماکان افشا شود که این پیشنهاد را جهت تصمیم‌گیری نهایی به اعضای هیات‌مدیره سازمان منتقل خواهیم کرد.
وی با تاکید بر اینکه سعی سازمان بر این است که تبعات احتمالی حذف پیش‌بینی عملکرد ناشر و جایگزین کردن گزارش تفسیری مدیریت به حداقل برسد، تصریح کرد: از دیدگاه اغلب فعالان بازار سرمایه، اصلاح دستورالعمل‌های فوق‌الذکر، اقدام بزرگ و ارزشمندی است، اما در رابطه با شیوه اجرای آن بحث‌ها و نقدهایی وجود دارد که مهم‌ترین آنها روش جایگزینی گزارش تفسیری به جای پیش‌بینی عملکرد است. امیری با بیان اینکه مفروضات پیش‌بینی عملکرد ناشر در گزارش تفسیری مدیریت نیز قابل گزارش خواهد بود، افزود: ضوابط گزارش تفسیری مدیریت و راهنمای به‌کارگیری آن تدوین و منتشر شده است. در گزارش تفسیری مدیریت، مدیر واحد تجاری می‌تواند کلیه مفروضات تحت کنترل را در بخش اطلاعات آینده‌نگر افشا کند. علاوه بر این طی استعلام به عمل آمده از کمیته فنی سازمان حسابرسی، اظهارنظر حسابرس نسبت به گزارش تفسیری مدیریت مطابق با استاندارد بین‌المللی حسابرسی شماره 720 بلامانع است. معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: بررسی‌های صورت گرفته حاکی از این موضوع بود که حذف گزارش پیش‌بینی عملکرد منجر به کاهش زمان توقف طولانی‌مدت نمادها می‌شود. وی در عین حال افزود: یکی از بحث‌های جدی که از ابتدا در هیات‌مدیره سازمان مطرح می‌شد این بود که افشای گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم اختیاری باشد که اعضای هیات‌مدیره سازمان اختیاری بودن آن را مضر به حال بازار سرمایه تشخیص دادند و جمع‌بندی آنها این بود که اختیاری بودن افشای گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم باعث خط‌دهی به بازار خواهد شد. امیری همچنین از اهمیت یافتن بیش از پیش گزارش‌های ماهانه خبر داد و گفت: با اجرای دستورالعمل‌های جدید، برخوردهای انضباطی شدیدتر و جدی‌تر باید مورد توجه قرار بگیرد، به‌خصوص در رابطه با دستکاری‌های احتمالی و استفاده اطلاعات نهانی که این موضوع نیز در دستور کار هیات‌مدیره سازمان است. وی با بیان اینکه هرگونه تغییر در نقطه آغاز ممکن است با مقاومت‌هایی روبه‌رو شود، یادآور شد: هم‌اکنون انتشار مستقیم اطلاعات، یک مزیت بزرگ بازار سرمایه است لیکن در ابتدا و در زمان اجرا با مخالفت‌ها و مقاومت‌هایی روبه‌رو بود. معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: پیشنهادی به هیات‌مدیره سازمان ارائه شده که در صورت تخطی ناشر از الزامات دستورالعمل‌های مصوب سازمان، خدمات بازار سرمایه برای سهامدار عمده ناشر محدود می‌شود. وی درخصوص نمادهای تعلیق شده فعلی نیز عنوان کرد: به‌زودی همه نمادهایی که شفاف‌سازی کرده و ابهامات خود را رفع کرده باشند، بازگشایی می‌شوند.
