پرواز نخستین هواپیما در ایران

«ویلبر» و «اورویل رایت» دو مخترعی بودند که در 17 دسامبر 1903 توانستند با موفقیت نخستین هواپیما را به پرواز درآورند؛ اما 10 سال طول کشید تا در ششم صفر 1332 برابر با چهاردهم دی ماه 1292 و 4 ژانویه 1914 در زمان احمدشاه قاجار، نخستین هواپیما در آسمان ایران به پرواز درآید.

«کوزمینسکی» خلبان لهستانی این هواپیما، قطعات مجزای یک هواپیمای «بلریو11» را از روسیه و از طریق بندرانزلی به‌وسیله خودرو به تهران آورد و پس از سرهم کردن آن، نخستین پرواز را بر فراز تهران

به انجام رساند. با این حال نخستین پرواز هواپیما بدون حاشیه هم نبود، چراکه نبود مکان مناسب برای فرود باعث شد خلبان به اجبار در میدان مشق فرود بیاید.

در تاریخچه پست و تلگراف و تلفن ایران، در شرح ایجاد خطوط پستی هوایی به ورود نخستین هواپیما به ایران اشاره شده است. بنا بر این روایت در ماه صفر سال ۱۳۳۲ هجری قمری طیاره‌یی در آسمان تهران نمودار شده و در میدان مشق فرود می‌آید و فردای آن روز احمدشاه با جماعتی از درباریان و خدمتگزاران دستگاه کشوری و لشکری از آن دیدن کرده و در کنار آن عکسی به یادگار می‌گیرند.

روزنامه ارشاد از مطبوعات مشهور زمان قاجار هم در گزارشی از نخستین پرواز هواپیما بر فراز ایران در همین تاریخ خبر می‌دهد و اضافه می‌کند که خلبان این هواپیما پیش از این در چند کشور دیگر نیز پروازهای نمایشی انجام داده و از مردم پول گرفته است؛ خلبان لهستانی در تهران هم بلیت فروخته و پس از مختصر گردشی بر فراز تهران به سمت البرز رفته است. بنا بر این گزارش، چند روز بعد قطعات متلاشی شده هواپیما روی چهارچرخه‌یی اسبی در کنار خیابان علاءالدوله (فردوسی) به سمت میدان توپخانه حمل می‌شده است.

عکس این گزارش یک سند تاریخی از نخستین هواپیما در ایران است. در این عکس احمدشاه قاجار در کنار جمعی از ملازمان با خلبانی که احتمالا «گوزمینسکی» باشد در مقابل دوربین ایستاده‌اند. این عکس همان عکسی است که گفته شده احمدشاه و درباریان با هواپیما گرفته‌اند و در روزنامه «ایلوستراسیون» فرانسه منتشر شده است.