ترامپ تنها
گروه ایران
تلاشهای امریکا برای دور زدن برجام یکی پس از دیگری ناکام میماند. اگر ایران پیش از برجام، دست به هر کاری میزد تا تحریمها را بیاثر کند، حال این امریکای ترامپ است که بر جای ایران نشسته و تلاش میکند برجام را دور بزند. اما هر چه میکند به در بسته میخورد. آخرینش جلسه اضطراری روز جمعه شورای امنیت سازمان ملل بود که امریکا به بهانه اعتراضات در ایران ترتیب داده بود؛ آن هم با فشار و یکبار رد تقاضایش توسط رییس دورهیی شورای امنیت. جلسهیی که برای محکومیت ایران تشکیل شده بود، اما پایانش به انتقاد شدید برخی اعضا از جمله نیکی هیلی سفیر امریکا در سازمان ملل ختم شد. آتش انتقاد از سوی چین و روسیه برافروخته شد که اینبار تنها نبودند و فرانسه را هم در کنار خود مقابل امریکا میدیدند. سفیر امریکا در سازمان ملل که پیشتر ایران را به سرکوب معترضان محکوم کرده بود، اینبار در جلسه شورای امنیت گفت که در سال ۲۰۰۹ وقتی امید ایرانیان توسط حکومتشان سرکوب شد، جهان منفعلانه رفتارکرد، اما در سال ۲۰۱۸ دیگر ساکت نمیمانیم.
شرق و غرب علیه امریکا
اما سفیر روسیه در پاسخ به هیلی پیش از آنکه له یا علیه این موضع هیلی سخن بگوید، ماهیت این جلسه را زیر سوال برد؛ آنجا که به اعتقاد او اگر قرار باشد، اعتراضات داخلی ایران در دستور کار شورای امنیت باشد، تظاهرات و ناآرامیهای اخیر در داخل امریکا و برخورد پلیس با معترضان را هم باید در جلسهیی مشابه بررسی کرد. واسیلی نبنزیا، با انتقاد شدید از نیکی هیلی، امریکا را به سوءاستفاده از قدرتش برای طرح این موضوع در شورای امنیت متهم کرد و آن را بهانه دیگری از سوی واشنگتن برای تضعیف توافق هستهیی (برجام) ارزیابی کرد.
نماینده روسیه ضمن ابراز تاسف از کشته شدن معترضان در اعتراضاتی که به گفته او خیلی هم صلحآمیز نبود از امریکا به علت طرح این موضوع انتقاد کرد و خواستار آن شد که با چنین اقداماتی ثبات در ایران بر هم نخورد. سفیر روسیه همچنین گفت: هدف این جلسه که امریکا آن را درخواست کرده، مسائل حقوق بشر در ایران نیست بلکه تلاش دیگری از سوی واشنگتن برای ضربه زدن به برجام است.
نماینده فرانسه نیز که پیش از نبنزیا سخنرانی کرده بود، همسو با روسیه ضمن اشاره به اعتراضات روزهای اخیر در ایران گفت که این یک مساله داخلی است و از آنجا که امنیت جهانی از محل این وقایع تهدید نشده است، بنابراین رسیدگی به آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد هم نمیتواند وجاهت داشته باشد. نماینده فرانسه تاکید کرد هر تغییری در ایران باید از طرف خود مردم ایران و در داخل این کشور شکل گیرد.
سفیر چین هم موضعی مشابه فرانسه داشت. او پیش از آنکه به موضوع اعتراضات در ایران ورود کند، مساله تروریسم در خاورمیانه و اهمیت مبارزه با آن را پیش کشید و بحران اسراییل و فلسطینیان را به عنوان اصلیترین مساله خاورمیانه عنوان کرد. او گفت: شورای امنیت باید بر صلح خاورمیانه و راهحل مبتنی بر تشکیل دو کشور مستقل تمرکز کند. سفیر چین همچنین به مساله سوریه هم اشاره کرد و سپس با اشاره به موضوع ایران گفت: شورای امنیت نباید وارد مسائل داخلی ایران شود و ورود شورای امنیت به این حوزه مناسب و بر مبنای شرح وظایف آن نیست. نمایندگان دیگر کشورهای عضو شورای امنیت نیز اگرچه امریکا را برای ترتیب دادن این جلسه سرزنش نکردند، اما با نیکی هیلی نیز همسو نبودند.
نماینده بریتانیا در جلسه شورای امنیت خواهان توجه به خواستههای مشروع معترضان و همچنین حق اعتراض مسالمتآمیز شد و از کشته شدن معترضان اظهار تاسف کرد و از ایران خواست تا به گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل اجازه سفر به ایران را بدهد.
نماینده سوئد نیز در این جلسه با اشاره به اعتراضات در ایران از دولت روحانی خواست به مطالبات معترضان گوش فرا دهد و به تمام تعهدات خود در برابر شهروندانش در قالب قوانین بینالمللی وفادار بماند. نماینده سوئد تاکید کرد که روابط این کشور با ایران همواره مسائل حقوق بشر را در کانون توجه خود داشته است. دیگر نمایندگان شرکتکننده در این جلسه نیز با ادبیاتی دیپلماتیک ضمن تاکید بر اهمیت رعایت حقوق بشر از ایران خواستند به اصول بینالمللی خود در این زمینه پایبند بماند.
قلدری واشنگتن و سوءاستفاده از شورای امنیت
اما آخرین سخنران این نشست، نماینده ایران بود که واشنگتن را به قلدری و سوءاستفاده از شورای امنیت متهم کرد.
غلامعلی خوشرو با اشاره به مسائل فلسطینیان و یمن به نقش دولت جدید امریکا در مسائل خاورمیانه اشاره کرد و کاخ سفید ترامپ را متهم به عدول از قوانین بینالمللی کرد. خوشرو در ادامه از کودتای ۲۸ مرداد به عنوان دخالت تاریخی واشنگتن در فرآیند شکلگیری دموکراسی در ایران یاد کرد. او سپس به حمایت امریکا از عراق و سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران در خلیجفارس و در خلال هشت سال جنگ میان عراق و ایران اشاره کرد. نماینده ایران همچنین با اشاره به برخورد پلیس و نیروهای امنیتی امریکا با معترضان در این کشور در چند دهه گذشته به اعتراضات چند سال پیش پاریس در دوران نیکلا سارکوزی هم اشاره کرد و گفت: در هیچ یک از این موارد موضوع به شورای امنیت ارجاع نشد. نماینده ایران در سازمان ملل متحد سپس به تشریح وضعیت اعتراضات در ایران پرداخت و با اشاره به موارد خشن چون کشته شدن یک مرد و پسر نوجوانش در جریان اعتراضات لرستان یا حمله به بانکها و مراکز دولتی، آنها را مصداقی برای مداخله پلیس و ماموران دانست و گفت: این کاری است که پلیس در تمام نقاط جهان انجام میدهد.
او همچنین با اشاره به مسدود کردن شبکههای اجتماعی چون تلگرام در جریان اعتراضات اخیر به استفاده از این شبکه برای ترویج خشونت اشاره کرد و اظهارات مدیر تلگرام در این باره را هم شاهدی بر این ادعا گرفت. در آخر جلسهیی که قرار بود به افزایش فشارها به ایران و تضعیف برجام بینجامد بیهیچ نتیجهیی برای امریکا پایان یافت و نماینده قزاقستان که رییس شورای امنیت بود، گفت که موضوع ایران تا زمانی که صلح و امنیت بینالمللی را به خطر نیندازد در صلاحیت شورای امنیت نیست تا به گفته محمدجواد ظریف، دولت ترامپ اشتباه بزرگ دیگری را به اشتباهات قبلیاش در صحنه سیاست خارجی بیفزاید.