طرح جدید ترافیک به صورت آزمایشی اجرا شود
طرح فعلی ترافیک تهران بسیار اشتباه، ضد حقوق شهروندی، ضد محیط زیست، کاسبکارانه و رانت محور است و تغییر این طرح اتفاق بسیار خوبی برای شهروندان تهرانی خواهد بود. در طرح جدید قدمهای خوبی در راستای حقوق شهروندی برداشته شده است. مشکل اساسی این است که شهرهای ما خودرو محور طراحی شدهاند و این طراحی باید در درازمدت تغییر کند، شهرها باید دوباره با نگاه نو، پیاده محور، توسعه حمل و نقل عمومی و در نظر گرفتن حقوق شهروندی طراحی و بازسازی شوند.
همچنین اصول توسعه پایدار باید در آنها مد نظر قرار گرفته و حقوق شهروندی در اولویت برنامهریزی مدیران شهری قرار گیرد. باید عدالت در شهر برقرار شده و فرصت برابر استفاده از شهر برای همه شهروندان فراهم شود. همچنین جلوی تعدیهایی که تاکنون در شهر شده، گرفته شود.
معتقدم در طرح ترافیک جدید این مسائل دیده شده و این طرح نگاهی رو به جلو دارد که باید در محیطهای صنفی و حرفهیی بررسی شود و برای آن راهکارهای مناسب در نظر گرفت.
در مجموع این طرح هم منافع بیشتری برای مدیریت شهر دارد و هم حقوق شهروندی را افزایش میدهد. گفته میشود، اجازه ورود همه شهروندان به محدوده مناطق مرکزی شهر در نهایت منجر به ایجاد ترافیک بیشتر خواهد شد اما این موضوع راهحلی دارد و آن این است تعرفهها را به اندازهیی گران کنند که فقط کسانی که واقعا کار مهمی دارند، وارد محدوده شوند یعنی برای شهروندان صرفه اقتصادی نداشته باشد که بیدلیل وارد این مناطق شوند.چنانچه جلو رانت جویی گرفته شود و هیچ کس از امتیاز ویژهیی برخوردار نباشد دیگر شهروندان از اینکه باید برای ورود به محدوده طرح هزینهیی پرداخت کنند، ناراحت نمیشوند. آنچه باید در این زمینه مدنظر مدیران شهری قرار بگیرد، این است که تمام درآمدهای حاصل از اجرای این طرح باید برای توسعه حمل و نقل عمومی، توسعه خطوط مترو و خرید واگن و توسعه اتوبوسرانی هزینه شود تا در بلندمدت بتوانیم شهر را از خودرو محور بودن خلاص کنیم.
البته باید قبل از شروع اجرای طرح زیرساختهای آن نیز فراهم شود و تا جایی که امکان دارد تعداد وسایل حمل و نقل عمومی افزایش یابد و بعد از آن اقدام به گران کردن تعرفههای ورود به محدوده طرح ترافیک کرد.ایجاد امنیت در پیادهروها، وارد کردن دوچرخههای مدرن و احداث فضاهای مناسب برای تردد دوچرخه سواران، ممانعت از ورود موتورها و خودروهای آلوده به سطح شهر از جمله کارهایی است که باید در این زمینه انجام شود. در واقع باید راهها و شبکههای مختلف حمل و نقل عمومی را پیش رو شهروندان قرار داد و بعد برای ورود آنها به محدوده طرح ترافیک هزینه بالا دریافت کرد. برخی کارشناسان بر این اعتقادند که طرح پیشنهادی شهرداری به نوعی ارائه رانت به اقشار مرفه است و این قشر به راحتی و هر زمان که اراده کند میتواند با پرداخت هر نوع هزینهیی وارد محدوده ترافیک شود اما این دیدگاه درستی نیست. سوال اینجاست که اقشار مرفه چند درصد شهر را تشکیل میدهند؟
چنانچه با پولی که از ورود این طبقه به مناطق مرکزی شهر دریافت میشود، حمل و نقل عمومی ارزان در اختیار دیگر شهروندان قرار گیرد در درازمدت تعادل ایجاد میشود. یعنی امکاناتی را در اختیار پولداران قرار میدهیم و در عوض، پولی که از آنها اخذ میشود را صرف بهبود و توسعه حمل و نقل عمومی شهر کنیم.واقعیت این است که این افراد وجود دارند و اکنون نیز چند خودرو با پلاکهای مختلف داشته و با استفاده از پول و رابطه میتوانند آرم ترافیک برای خود خریداری کنند.پس این افراد در شرایط کنونی نیز هر وقت اراده کنند، میتوانند وارد محدوده طرح شود و بهتر است از این بابت هزینهیی پرداخت کنند. مساله اصل این است که بتوان هزینههای شهر را خودکفا کرده و شهر محتاج تراکمفروشی و رانتخواری نباشد. متاسفانه شهر تهران تا امروز به اشتباهترین شکل ممکن اداره شده و نتیجه تراکم فروشی و رانت به خوبی در شهر دیده میشود. مدیران شهری تاکنون هزینههای شهر را از پایینترین اقشار گرفته و امتیازات و امکانات را در اختیار اقشار مرفه قرار دادهاند که این روند باید معکوس شود. افتخار دوستان در مدیریت قبلی شهرتهران این بود که شهر به کارگاه ساخت و ساز تبدیل شده است. این کارگاه ساختمانی هزینههای بالایی هم دارد و گویی از سرزندگی تهی میشود. درحالی که انتظار میرود تهران شهری شاداب، با طراوت، امنیت و اشتغال مناسب باشد. باید حداکثر رفاه برای اکثریت مردم ایجاد شود. به نظر من زیرساختهای لازم برای اجرا طرح ترافیک جدید وجود دارد اما باید توسط کارشناسان بررسی و پخته شود. در مرحله اول نیز باید به شکل آزمایشی اجرا شود تا نقایص و مشکلات آن آشکار شده و بعد با رفع این مشکلات آن را به دیگر نقاط شهر نیز تعمیم دهند.
نظیر این طرح در کشورهای دیگر نیز اجرا شده است. برای مثال در کشوری مانند سنگاپور که آلودگیاش خیلی کمتر از تهران است در محدوده طرح ترافیک فقط افراد و خودروهای خاصی میتوانند تردد کنند و حتی نخستوزیر این کشور با خودروی شخصی نمیتواند وارد طرح شود بلکه حتما باید خودرو دولتی باشد. همچنین در برخی کشورها افراد فقط در روزهای خاصی مثلا شنبه و یکشنبه میتوانند از خودرو شخصی استفاده کنند.
در مجموع میتوان گفت این طرح نسبت به طرح کنونی مزایای بیشتری دارد که مهمترین آنها دسترسی آسان مردم به محدوده طرح ترافیک و نیز افزایش عدالت اجتماعی است. از سوی دیگر این طرح کاهش تخلفات ناشی از ورود به محدوده طرح را به دنبال دارد و دیگر اینکه استفاده از موتورسیکلتها در سطح معابر شهر نیز کاهش مییابد.