حرکت پرمعنای ارزی چین
فریبا مهاجری
روز گذشته روزنامه «تعادل» خبری داشت مبنی بر آنکه چین درصدد است تا در بازار بورس خود قرارداد آتی فروش نفت با «یوآن»- واحد پول چین- اعمال کند. این خبر از دو جنبه برای ایران و دیگر کشورهایی که عملا تحت تحریم امریکا و دلار آن قرار گرفته‌اند، مهم است:
اول آنکه، ایران و دیگر کشورهایی که تحت تحریم دلار امریکا یا خود دولت امریکا قرار گرفته‌اند همواره در چالش اساسی با بازارهای تجاری جهان بوده‌اند. شاید نمونه بارز این موضوع و سوژه خود ایران باشد. جمهوری اسلامی ایران از سال 1358 به این طرف تحت تحریم دلاری امریکا بوده است. یعنی به مدت 38سال. در این مدت ایران مجبور بوده که برای مبادلات تجاری خود راه‌های مختلفی را برای تبدیل دلار به ریال یا ریال به دلار پیدا کند و آن را دور بزند. آن طور که بررسی‌های غیررسمی نشان می‌دهد این دور زدن‌ها عملا برای ایران به طور متوسط بین 5 تا 8 درصد و بعضی اوقات مانند دوره احمدی‌نژاد حدود 10درصد هزینه برمی‌داشته است. این اتفاق جدا از خسارتی که بر ایران وارد می‌کرد عملا ارزش پول ملی را هم تحت تاثیر قرار داده بود.
دوم، امریکا با ارز غالب خود- دلار- در هر جایی که نتوانسته سیاست مطلوب خود را پیاده کند، آنجا را به بحران کشانده است. معروف است که بحران سال 1998 آسیای جنوب شرقی که کشورهای تایلند، اندونزی، مالزی، کره جنوبی و ژاپن را در برگرفت و ارزش ارزهای آن در برابر دلار امریکا به طور بی‌سابقه‌یی کاهش یافت که بعضا برخی از کشورها را به بحران سیاسی کشاند با استفاده از ابزار ارزی دلار بوده است. سوم، طی چندین سال گذشته برخی از کشورها ازجمله ایران به دنبال آن بودند که برای دلار ارز جایگزین بیابند. طی دو سال گذشته هم ایران تفاهمنامه‌هایی با کشورهای دیگر بدین منظور امضا کرده است اما متاسفانه به دلایل گوناگونی ازجمله اینکه ارز جایگزین از لحاظ بین‌المللی مقبول نبوده و مبنا نداشته، سیاست جایگزین ارزی با شکست مواجه شده بود. اکنون به نظر می‌رسد، حرکت چین برای مبنا قرار دادن یوآن در بازارهای آتی خرید و فروش نفت می‌تواند نخستین اقدام و مهم‌ترین حرکت در مقابله با دلار امریکا باشد. این سیاست بدون شک از سوی کشورهایی که تحت تحریم امریکا و ارز آن قرار گرفته‌اند مورد حمایت واقع می‌شود.
