۲۰۱۸ سال آرامش پس از توفان برای نفت خام

 گروه انرژی|

در روزهایی که قیمت نفت در حال تقلا برای عبور از مرز ۷۰دلار است گزارش ماه ژانویه سازمان کشورهای صادرکننده نفت و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شد تا به بررسی وضعیت اعضای اوپک و تولید و تقاضای نفت خام در آخرین ماه سال گذشته میلادی و سال پیش‌رو پرداخته شود. مجموع داده‌های هر دو گزارش حاکی از این است که پس از چند سال تلاطم در بازار نفت خام، سال جاری با ثبات و تعادل برای طلای سیاه همراه خواهد بود. مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید.

براساس گزارش جدید اوپک که روز پنج‌شنبه منتشر شد، میانگین قیمت سبد مرجع اوپک در ماه دسامبر به ۶۲دلار و ۶سنت در هر بشکه رسید که بالاترین سطح از ماه ژوئن ۲۰۱۵ به حساب مى‌آید. به‌طور کلی میانگین قیمت سبد مرجع اوپک در کل سال ۲۰۱۷ نیز معادل ۵۲دلار و ۴۳سنت در هر بشکه بود که حاکی از رشد ۲۹درصدی یا ۱۱دلار و ۶۷سنتی نسبت به میانگین قیمت ۴۰دلار و ۷۶سنتی در سال ۲۰۱۶ است. در سال ۲۰۱۷ قیمت نفت حمایت وسیعی از جانب اصلاح تولید منتج از بیانیه همکاری (اوپک و غیراوپک) و نیز بهبود وضعیت اقتصادی و رشد تقاضا دریافت کرد. همچنین بهبود وضعیت بازارهای مالی نیز به این مساله کمک کرد. در ماه دسامبر سال گذشته، قیمت نفت برنت دریای شمال با رشد ۱دلار و ۲۳سنتی به ۶۴دلار و ۹سنت در هر بشکه رسید. نفت خام امریکا نیز با رشدی تقریبا مشابه، بشکه‌یی ۵۷دلار و ۹۵سنت معامله شد.

طبق گزارش دبیرخانه اوپک فاصله بین قیمت این دو بنچمارک نفتی در آخرین ماه ۲۰۱۷ کاهش پیدا کرد و به ۶دلار و ۱۵سنت در هر بشکه رسید. در هر سه بازار لندن، نیویورک و دوبی در ماه دسامبر وضعیت بک‌واردیشن حاکم بود. در این ماه فاصله بین قیمت نفت شیرین و ترش در بازارهای آسیا و اروپا افزایش یافت اما در سواحل خلیج امریکا برعکس بود.

براساس گزارش جدید اوپک، ذخایر نفت کشورهای OECD در ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ به سطح ۲میلیارد و ۹۳۳میلیون بشکه رسید. در این سطح، ذخایر تجاری OECD حدود ۱۳۳میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج‌ساله خود قرار دارد. (برخلاف امریکا که وضعیت ذخایر خود را به صورت هفتگی گزارش می‌دهد، ‌آمار ذخایر کشورهای OECD با وقفه دو ماهه منتشر می‌شود).

رشد ۲,۷درصدی قیمت نفت ایران

براساس گزارش ماه ژانویه اوپک، قیمت نفت خام سنگین ایران در ماه دسامبر از مرز ۶۰دلار در هر بشکه گذشت. هر بشکه‌ از این نفت با افزایش یک‌دلار و ۶۰سنتی نسبت به ماه نوامبر به ارزش ۶۰دلار و ۸۷سنت دست پیدا کرد. در این میان بالاترین قیمت در بین اعضای اوپک به نفت آنگولا اختصاص پیدا کرد. هر بشکه نفت گیراسول تقریبا به مرز ۶۵دلار رسید. پایین‌ترین قیمت نیز مطابق معمول به نفت ونزوئلا با رکورد ۵۶دلار و ۴سنت اختصاص پیدا کرد. نفت سبک عربستان سعودی و عراق نیز به ترتیب ۶۲دلار و ۵۰ سنت و ۶۱دلار و ۴۴سنت معامله شد.

تولید اوپک کماکان زیر سهمیه

هرچند در ماه دسامبر مجموع تولید اعضای اوپک بیش از ۴۰هزار بشکه در روز افزایش داشته است اما کماکان این کارتل زیر سهمیه ۳۲میلیون و ۵۰۰هزار بشکه در روز تعیین شده در توافق کاهش تولید قرار دارد. سه کشور نیجریه با ۷۵هزار بشکه، آنگولا با ۴۵هزار بشکه و الجزایر با ۳۰هزار بشکه، بیشترین افزایش تولید روزانه را در این ماه به ثبت رساندند. تولید ایران نیز در ماه دسامبر طبق آمار منابع ثانویه رشدی معادل ۱۳هزار و ۲۰۰ بشکه در روز داشت و به سطح ۳میلیون و ۸۲۹هزار بشکه رسید. عراق نیز ماه گذشته حدود ۸هزار بشکه به تولید خود افزوده است. اما بیشترین کاهش تولید را ونزوئلا داشته است. این کشور با ثبت افت ۸۲هزار و ۲۰۰بشکه‌یی در تولید ماه دسامبر خود جبران افزایش تولید چند کشور دیگر عضو کارتل را متقبل شد.

به‌طور کلی عربستان سعودی با وجود ثبت کاهش ۱۱هزار بشکه‌یی تولید روزانه خود، رتبه نخست در میان اعضای اوپک را به خود اختصاص داد. ریاض در ماه دسامبر ۹میلیون و ۹۱۸هزار بشکه در روز تولید کرد. هرچند تولید این کشور برای دومین ماه متوالی در کانال ۹میلیونی باقی مانده‌ است. در رتبه دوم عراق با ۴میلیون و ۴۰۵هزار بشکه در روز قرار دارد و پس از آن ایران در رتبه سوم است.

همچنین آژانس بین‌المللی انرژی نیز طبق سنت همیشگی، یک روز پس از اوپک گزارش بررسی ماهانه بازار نفت را منتشر کرد. در این گزارش آمده است آژانس بین‌المللی انرژی موضوع حواشی معاهده هسته‌یی و تظاهرات اخیر در ایران در کنار اختلالات در صنعت نفت لیبی را از پیشران‌های قیمت نفت در مدت اخیر برشمرده است. بهای نفت خام برنت در اوایل این هفته به سطح بالاتر از ۷۰ دلار در هر بشکه رسید. اتفاقی که از ۲ دسامبر ۲۰۱۴ تاکنون بی‌سابقه به شمار مى‌رفت.

 البته IEA در ادامه عنوان کرده است که این عوامل ممکن است در ادامه محو شوند اما اینکه درک کلی بازار حاکی از وضعیتی «تنگ» است، واضح به شمار مى‌‌رود هر چند نگرانی در مورد تولید نفت خام ونزوئلا وجود دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی در ادامه نوشته است که بازار نفت خام به وضوح در ۳ فصل پایانی سال ۲۰۱۷ فشرده شده است. IEA افت متوسط ۶۳۰هزار بشکه در روز از ذخایر تجاری نفت خام در این مدت را مشابه با ۳ دوره زمانی دیگر می‌بیند که هر ۳ پیشران بهای نفت خام بوده‌اند. در سال ۱۹۹۹ به دنبال چنین تغییری بهای نفت خام ۲ برابر شد، در سال ۲۰۰۹ قیمت‌ها تا نزدیک ۲۰ دلار در هر بشکه رشد را تجربه کردند و در سال ۲۰۱۳ نیز چنین تغییری قیمت‌ها را تا ۶ دلار در هر بشکه افزایش داد.

IEA در ادامه نوشته است که رشد تولید کوتاه‌مدت نفت شیل در امریکا متاثر از افزایش بهای نفت خام سرعت بیشتری گرفته است و به همین دلیل آژانس پیش‌بینی خود از این رشد تولید در سال ۲۰۱۸ را از ۸۷۰ هزار بشکه در روز در گزارش قبلی به روزانه یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه افزایش داده است.

آژانس بین‌المللی انرژی رشد تقاضا برای سال جدید میلادی را نیز روزانه یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته و می‌نویسد که اگر اوپک و همراهانش در این سال نیز به تعهد خود پایبند بمانند سال ۲۰۱۸ به‌طور کلی برای نفت متعادل خواهد بود، نیمه نخست امسال از دیدگاه IEA با اندکی مازاد عرضه و نیمه دوم سال با اندکی کمبود عرضه مواجه خواهد بود.