بحران اقتصادی با جنگ تمام نمی‌شود
گروه جهان
اقدام نظامی علیه نیکلاس مادورو در ونزوئلا اقدامی مخاطره‌آمیز و از هر جهت نامناسب است اما به نظر می‌رسد، چندان دور نیست. اپوزیسیون ونزوئلا از زمان پیروزی در انتخابات پارلمانی در سال 2015 تاکنون با این سوال مواجه است و هنوز نتوانسته پاسخی برای آن بیابد. این درحالی است که مادورو از دستاویزی به نام مجمع جدید قانون‌گذاری برای کاهش قدرت پارلمان مشروع استفاده می‌کند.
به گزارش اکونومیست، مخالفان مادورو در مقابله با او از دو استراتژی استفاده کردند: اقدام نخست آنها برنامه‌ریزی تظاهرات گسترده و طولانی‌مدت بود. اتفاقی که با خشونت همراه شد و در نتیجه آن 120نفر عمدتا به دست نیروهای امنیتی در سال 2017 جان خود را از دست دادند. اما تظاهرات در تغییر رویکرد مادورو تاثیری نداشت و در نهایت رییس‌جمهوری ونزوئلا برنامه خود را برای تشکیل مجمع اصلاح و بازنویسی قانون اساسی عملی کرد؛ مجمعی که در عمل برای جایگزینی پارلمان تحت کنترل مخالفان تشکیل شده است. دومین اقدام آنها تلاش برای مذاکره با دولت مادورو در جهت برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آزاد و منصفانه در اواخر سال جاری میلادی است. در تئوری این دو استراتژی می‌توانند با یکدیگر همخوانی داشته باشند اما در عمل پیشبرد آنها به اختلاف و دو دستگی میان اپوزیسیون منجر شده و این درحالی است که ناتوانی در تشکیل یک حزب متحد و با یک رهبر بهای گزافی برای آنها داشته است. همین اختلاف نظرها به همراه رویکرد دولت در جلب حمایت و ترغیب مردم به رای برای مواد غذایی و پول نقد سبب شد، مادورو در انتخابات محلی اخیر و انتخابات شهرداری‌ها پیروز شود.
دولت مادورو در گفت‌وگوهای اخیر با اپوزیسیون در جمهوری دومینیکن، مصالحه‌ناپذیر به نظر می‌رسد و حاضر به قائل شدن هیچ امتیازی برای مخالفان نبود؛ دو نفر از محبوب‌ترین رهبران اپوزیسیون از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی منع شده‌اند و هیچ نشانه‌یی از توافق دولت بر سر یک نهاد انتخاباتی داخلی بی‌طرف یا نظارت بین‌المللی بر انتخابات مشاهده نمی‌شود و انتظار می‌رود، اپوزیسیون در نهایت از روی نومیدی به دستاوردهای ناچیزتری قانع شود.
این درحالی است که وضعیت در ونزوئلا بدون تغییر نمانده و همچنان به قهقرا می‌رود. بعد از همه مشکلات در زمینه کمبود کالاهای اساسی همچون مواد غذایی و دارو همچنین افزایش میزان جرم و جنایت‌های ناشی از مشکلات اقتصادی، ونزوئلا اکنون با افزایش سرسام‌آور نرخ تورم درگیر است. بانک مرکزی ونزوئلا از انتشار آمارهای متداول سر باز می‌زند؛ اما طبق برآورد کمیته مالی مجمع ملی(پارلمان تحت کنترل مخالفان) قیمت مصرف‌کنندگان در سال 2017 برابر با 2616درصد افزایش داشته و این درحالی است که افزایش نرخ تورم تنها در ماه دسامبر 85 درصد بوده است. دولت درحال حاضر برای تامین مالی خود شروع به چاپ اسکناس کرده و با وجود افزایش‌های متداول حداقل دستمزدها بیشتر ارزش خود را از دست داده است.
ونزوئلا در دهه 1970میلادی ثروتمندترین کشور در امریکای لاتین بود. اما بعضا به دلیل کاهش بهای نفت خام در سطح جهانی در سال 2014و عمدتا به دلیل سیاست‌گذاری‌های مادورو و هوگو چاوز، رییس‌جمهوری ونزوئلا اقتصاد این کشور امسال در قیاس با 2013 به میزان یک سوم کوچک‌تر شده است.
وضعیت ناامیدانه ونزوئلا و گرفتاری در بحران اقتصادی به یک سری تفکرات و اندیشه‌های ناامیدانه برای نجات مردم این کشور منجر شده است. ریکاردو هاوسمن، کارشناس اقتصادی دانشگاه هاروارد ضمن هشدار درباره قحطی قریب‌الوقوع از پارلمان خواست رییس‌جمهوری جدیدی را تعیین کند که برای براندازی رژیم مادورو مداخله نظامی بین‌المللی را خواستار شود. اما این اصلا ایده خوبی نیست. هیچ یک از کشورهای امریکای لاتین از چنین اقدامی حمایت نمی‌کنند. حتی دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا نیز که در این زمینه هیجان‌زده به نظر می‌رسد در عمل از اقدام نظامی حمایت نخواهد کرد. مخاطره خونریزی گسترده نیز وجود دارد؛ ونزوئلا ارتش بزرگی دارد و دست‌کم برخی از نیروهای آن خواهند جنگید. اما آنچه که محتمل‌تر است، اقدام چریکی ونزوئلایی‌هاست. این اقدامات از چندی پیش در مقیاس کوچک آغاز شده؛ 15ژانویه نیروهای امنیتی اسکار پرز، یک کاپیتان پلیس پیشین را که ماه پیش رهبری حمله به انبار تسلیحاتی گارد ملی را بر عهده داشت، محاصره کردند. پرز سعی کرد تسلیم شود اما به همراه 6 نفر از همراهانش کشته شد. این درحالی بود که گزارش‌های منتشر شده از احساس همدردی نیروهای امنیتی ونزوئلا با پرز حکایت داشت. کشتن پرز به کلی با آن ملایمتی که به چاوز نشان داده شد، تفاوت داشت: دولت دموکراتیکی که چاوز در سال 1992 با کودتا درصدد براندازی آن برآمد نه تنها از گرفتن جان چاوز صرف‌نظر کرد بلکه او را پس از گذراندن 2سال از محکومیتش در زندان مورد عفو قرار داد.
بی‌رحمی مادورو از عدم امنیت او حکایت دارد. دولت مادورو ممکن است فعلا در سرکوب مخالفان موفق عمل کرده باشد اما درگیری‌ها همچنان ادامه دارد. ونزوئلا اخیرا یک دور جدید تظاهرات در اعتراض به کمبود مواد غذایی را شاهد بوده است. کاهش تولیدات نفتی در ونزوئلا سبب می‌شود این کشور بهره‌یی از افزایش اخیر بهای این کالا نبرد. تحریم‌های مالی اعمال شده از سوی دولت ترامپ هم افزایش درآمدهای خارجی را برای دولت مادورو دشوار کرده است. از یک نظر هاوسمن نکته مهمی را مطرح می‌کند؛ دولت‌های امریکای لاتین نباید در برابر این فاجعه ایجاد شده توسط مادورو بی‌تفاوت باشند. کشورهای منطقه قطعا می‌توانند فشارهای دیپلماتیک و مالی بیشتری به مادورو وارد کنند؛ اگرچه هیچ تضمینی برای موفقیت اینگونه اعمال فشارها وجود ندارد اما قطعا از گزینه جنگ نظامی بهتر و موثرتر است.
