اعلام خروج شوروی از شیلات ایران

چهارم بهمن 1331، محمد مصدق نخست‌وزیر وقت اعلام کرد: روس‌ها از پنج روز دیگر در شیلات ایران و منابع دریای مازندران مسوولیتی ندارند و برکنار می‌شوند. امتیاز شیلات ایران در دریای مازندران 77 سال پیش از آن به روس‌ها داده شده بود. در دوران سلطنت محمدشاه قاجار، کسر بودجه و فقر عمومی ایرانیان از یک طرف و بی‌کفایتی صدراعظم وقت، حاجی میرزا آغاسی از طرف دیگر سبب شد تا دولت وقت به فشار سفارت روسیه تزاری تسلیم شود و بهره‌برداری از آبزیان دریای خزر را در قبال دریافت اجاره‌بهایی ناچیز معادل ۶۵۰۰تومان در سال به یکی از اتباع روسیه تزاری به نام عبدل واگذار کند. به همین جهت پیمان مربوط به اعطای این امتیاز، پیمان عبدل خوانده شد. تا سال ۱۳۰۶ خورشیدی که تاریخ انعقاد قرارداد جدید شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی برای بهره‌برداری از آبزیان دریای شمال است، برادران لیانازوف و مدتی هم شخصی به نام گریگور پطروویچ وانتسوف به ضمانت تجارتخانه تومانیانس از این امتیاز به عنوان مستاجر بهره‌برداری می‌کرد. سرانجام در اول اکتبر ۱۹۲۷میلادی برابر با سال ۱۳۰۶ خورشیدی، قرارداد جدید عقد شد و طبق این قرارداد بهره‌برداری از آبزیان آب‌های ایران در دریای خزر، برای مدت 25سال به شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی واگذار شد. گرچه پس از پایان دوران این قرارداد، تلاش‌ها و رایزنی‌های بسیاری از جانب نمایندگان اتحاد جماهیر شوروی برای تداوم این قرارداد پرمنفعت به عمل آمد، اما سرانجام با پیگیری‌ها و مجاهدات برخی رجال ایران همچون میرزا احمدعلی‌خان سپهر (مورخ‌الدوله سپهر) که در این زمان ریاست هیات‌مدیره شرکت شیلات ایران و شوروی را عهده‌دار بود و همچنین با تلاش نخست‌وزیر وقت محمد مصدق، چهارم بهمن 1331 اعلام شد که شیلات ایران از هفته دیگر از سلطه شوروی خارج می‌شود. سرانجام در روز دوازدهم بهمن ماه سال ۱۳۳۱ خورشیدی و به‌دنبال پایان موعد قانونی قرارداد مذکور، صنعت ماهی و شیلات ایران برای همیشه ملی اعلام شد.