جنگ ترامپ با خورشید
گروه انرژی
چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده پنل‌های خورشیدی است و مشخصا ناراضی‌ترین کشور از تعرفه‌هایی که دونالد ترامپ در آینده بر واردات این پنل‌ها وضع خواهد کرد. اما برخی اعتقاد دارند این تنها اثر سیاست تعرفه‌یی ترامپ نیست و این موضوع می‌تواند روی گسترش استفاده از انرژی خورشیدی نیز تاثیر منفی بگذارد. مشروح گزارش «تعادل» در این زمینه که از رسانه‌های چینی و امریکایی تهیه شده است را در ادامه می‌خوانید.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا به دنبال آن است تا تعرفه‌های سنگینی روی پنل‌های خورشیدی وارداتی کشورش وضع کند. این اقدام که بر خلاف قوانین تجارت آزاد است با هدف حمایت از تولید داخلی این کشور انجام می‌شود. با این حال اظهارات اقتصاددانان و تحلیلگران تجارت جهانی حاکی از آن است که پیامدهای تصمیم دونالد ترامپ بسیار وخیم و دقیقا بر خلاف آن چیزی است که انتظار می‌رود. دو پیامد اصلی این اقدام احتمال وقوع جنگ تجاری بین چین و امریکاست و دیگری بیکار شدن بسیاری از امریکایی‌های فعال در صنایع خورشیدی است.
بلافاصله پس از آنکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا روز دوشنبه پیش اعلام کرد «تعرفه‌های سنگینی روی واردات ماژول‌های خورشیدی، سلول‌های خورشیدی و سایر تجهیزات شست‌وشوی پنل‌های خورشیدی وضع خواهد کرد»، چینی‌ها نارضایتی خود را در رسانه‌هایشان نشان داد. مقامات چین اظهار کردند که سوءاستفاده‌های امثال ترامپ از راهکارهای اصلاح تجارت، وضعیت تجارت جهانی را وخیم‌تر از حد کنونی خواهد کرد.
به گزارش «تعادل» به نقل از CGTN تحلیلگران نگران این هستند که تعرفه‌ها ممکن است منجر به شروع اقدامات انتقامی شود و هر کشور در پی اقدامات متقابل برآید. چنین واکنش‌هایی از کشورهای آسیب دیده از افزایش تعرفه‌های تجاری به هیچ وجه دور از ذهن نیست. از طرف دیگر این احتمال می‌رود که اقدام امریکا در بلندمدت به میزان اشتغال این کشور آسیب بزند. ایالات متحده تعرفه سنگینی را روی پنل‌های خورشیدی وارداتی و تاسیسات و دستگاه‌های مرتبط با آنها شروع خواهد کرد که در سال نخست 30درصد خواهد بود. این رقم در 3سال پس از آن به تدریج کمتر خواهد شد(5 درصد کاهش در هر سال). در هر کدام از این سال‌ها 2.5گیگاوات نخست سلول‌های خورشیدی وارداتی معاف از مالیات خواهند بود و واردات مازاد بر سقف تعیین شده با مالیات مواجه خواهد شد.
انتظار می‌رود که این تعرفه‌ها بیشترین آسیب را به چین بزند. بنابر آمارهای کاخ سفید، چین بازار محصولات انرژی خورشیدی را در انحصار خود دارد. به عنوان مثال «60 درصد از سلول‌های خورشیدی جهان و 71درصد از ماژول‌های خورشیدی جهان» در چین تولید می‌شوند.
ایالات متحده، پکن را متهم می‌کند که در سال‌های اخیر با پرداخت یارانه‌های ناعادلانه به شرکت‌های تولید تجهیزات خورشیدی باعث شده تا بازار جهانی در انحصار آنها در آید.
در این میان پکن نیز مخالفت خود را با تعرفه‌ها و سایر اقدامات احتمالی امریکا برای محافظت از تولید داخلی خود ابراز کرده و امیدوار است که واشنگتن از انجام این اقدامات منصرف شود. مقامات چینی عنوان می‌کنند که با رواج یافتن تعرفه‌ها و سیاست‌های کنترل تجارت، توسعه یک اقتصاد جهانی متوازن به خطر می‌افتد.
براساس اطلاعات به دست آمده در برنامه پیشنهادی وزارت بازرگانی امریکا 20تعرفه نیز بر نخستین 1.2میلیون دلار ماشین‌های شست‌وشوی شهری در نظر گرفته شده است. در صورتی که سطح واردات سالانه از این میزان فراتر رود، دولت امریکا سطح 50 درصدی تعرفه را به اجرا درخواهد آورد. تعرفه این دسته از محصولات نیز مانند تعرفه سلول‌ها و ماژول‌های خورشیدی در سال‌های بعد با روندی 5 درصدی کاسته خواهد شد. از ماشین‌های شست‌وشوی شهری برای تمیز کردن سطح پنل‌های خورشیدی نیز استفاده می‌شود.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که این اقدام تجاری علیه محصولات چینی بعدا می‌تواند شامل فولاد و آلومینیوم هم بشود و در نهایت به یک جنگ تجاری بینجامد. سوال این است، آیا این اقدامات ممکن است از کنترل خارج شوند؟ یوکون هوانگ، متخصص اقتصاد چین در صندوق بین‌المللی صلح کارنگی گفت: اگر شما مجازات‌های شدیدی علیه چین به کار ببرید، آنها مجبور خواهند بود تا به شکلی این وضعیت را تلافی کرده و اوضاع را برای شرکت‌های خود عادی‌سازی کنند. استیون کخ که 9سال در وزارت بازرگانی امریکا خدمت کرده و اکنون در شرکت حقوق آکین گامپ فعالیت می‌کند، اعتقاد دارد که خطر این وضعیت چیزی بیش از مقابله به مثل است. به نظر او این خطر وجود دارد که اقدامات کنترل نشده و حتی لجبازانه‌یی مانند «این به آن در» رواج یابد و حتی شاهد شکل‌گیری یک جنگل تجاری باشیم. البته چین تنها طرف ناراضی از تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ درخصوص پنل‌های خورشیدی نیست آن طور که بلومبرگ می‌نویسد یک گروه تجاری امریکایی و فعال در صنعت انرژی خورشیدی هم اعتقاد دارد که اقدامات تجاری امریکا و وضع تعرفه‌های احتمالی ممکن است مانند بومرنگ عمل کنند و مشاغل امریکا را از بین ببرد. انجمن صنایع انرژی خورشیدی امریکا(SEIA) در بیانیه‌یی نوشت:«تصمیم به وضع تعرفه منجر به از بین رفتن 23هزار شغل در امریکا خواهد شد که بسیاری از آنها در بخش تولیدی خواهند بود. از طرف دیگر شاهد تاخیر یا لغو میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری هدف‌گذاری شده در این صنعت خواهیم بود.»
SEIA به صنعت انرژی خورشیدی امریکا توصیه می‌کند، مراقب تعرفه‌هایی که احتمالا اوایل ماه پیش میلادی وضع خواهند شد، باشند. براساس تجربه‌ها 15روز پس از امضای هر لایحه به وسیله رییس‌جمهور امریکا آن لایحه به اجرا درخواهد آمد. انتظار می‌رود که این برنامه رییس‌جمهوری همین هفته امضا شود.
آسیب به مشاغل امریکا
انجمن صنایع انرژی خورشیدی امریکا که یک گروه تجاری است، پیش‌بینی کرده که تعرفه‌ها به بهای از بین رفتن 23هزار شغل در امریکا می‌شوند. البته همه این 23هزار شغل از مشاغل موجود نیست و بخشی از آنها مشاغلی هستند که انتظار می‌رفت در آینده ایجاد شوند. تعرفه‌ها به این منظور وضع شده‌اند تا وضع تولید امریکا را بهبود بخشند. سال گذشته و زمانی که دو شرکت امریکایی(که البته با سرمایه‌های خارجی اداره می‌شدند) دادخواست‌هایی در کمیسیون مستقل تجارت بین‌الملل این کشور مطرح کردند، مشخص شد که تجهیزات خورشیدی وارداتی به تولیدکنندگان امریکایی ضربه می‌زند. سولار ورلد، یکی از شرکت‌هایی است که دادخواست خود را برای رسیدگی به وضعیت تجاری تقدیم کمیسیون تجارت بین‌الملل کرد. مسوولان این شرکت ابراز امیدواری کردند که تعرفه‌های مدنظر دولت ترامپ «به حدی باشند که بتوانند افزایش واردات را متوقف کرده و صنایع مرتبط با انرژی خورشیدی امریکا را احیا کنند.» با این حال بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که مشاغل تولیدی تنها بخش کوچکی از شغل‌هایی هستند که در بازار پررونق انرژی خورشیدی امروز امریکا وجود دارند. اکنون صنعت انرژی خورشیدی امریکا، تولیدکنندگان چندانی ندارد و فعالان این صنعت در حوزه‌های دیگر فعالند. غیرتولیدی شدن مشاغل این صنعت در پی آن اتفاق افتاد که پنل‌های خورشیدی ارزان قیمت از کشورهای آسیایی(به ویژه چین) به بازار امریکا راه یافتند و عرصه را بر تولیدکنندگان داخلی این کشور تنگ کردند.
براساس آمارهای موسسه فرن هوفر آلمان در سال 2016 تنها 6 درصد از کل پنل‌های خورشیدی تولید شده در جهان در امریکای شمالی ساخته شدند. وارون سیفارام، یکی از کارشناسان ارشد مجمع روابط خارجی امریکا بیان کرد:«تعرفه‌ها بسیار ناچیز هستند همچنین بسیار دیر وضع شده‌اند. از این رو دیگر نمی‌توانند کمکی به تولیدکنندگان امریکایی در رقابت با تولیدات خارجی بکنند.»
از طرفی او معتقد است که تعرفه‌ها، انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های جدید تولید تجهیزات خورشیدی نخواهند بود؛ به ویژه آنکه از میزان تعرفه‌ها به مرور زمان کم می‌شود و در انتهای سال چهارم نیز کاملا منقضی می‌شوند.
سیفارام گفت:«تعرفه‌های مدنظر ترامپ از این نظر جالب توجه هستند که با وجود آسیب‌های گسترده‌یی که به جای خواهد گذاشت عملا هیچ نفعی برای امریکا ندارند.»تحلیلگران انتظار دارند که تنها از میزان فروش پنل‌های خورشیدی در امریکا کاسته شود. سازندگان پنل‌های خورشیدی بخشی از هزینه‌های خود را به مشتریان منتقل خواهند کرد و با افزایش قیمت این تجهیزات، جذابیت را برای مشتریان کاهش می‌دهند.
این موضوع به معنای آن است که روند توسعه انرژی‌های خورشیدی در امریکا کند خواهد شد و انرژی‌های جایگزین جای آن را خواهند گرفت. این موضوع درحالی رخ خواهد داد که در سال‌های اخیر و در برخی از مناطق امریکا، انرژی‌های خورشیدی رشد سریعی را تجربه می‌کرد.
برایان بیرسیک، مدیرعامل شرکت واندر کپیتال که توسعه و مدیریت سرمایه‌گذاری‌های خورشیدی را بر عهده دارد، عنوان کرد:«در مناطقی مانند کارولینای شمالی، نیویورک و شهر واشنگتن شاهد سرد شدن بازار انرژی خورشیدی خواهیم بود.»
اگر فروش پنل‌های خورشیدی کاهش یابد، نیاز به نصاب‌های کمتری خواهد بود و ترمزهای صنعتی کشیده خواهد شد که یکی از سریع‌ترین رشدها را در چند سال اخیر تجربه کرده و یکی از بهترین صنایع نیز برای ایجاد اشتغال بوده است. براساس گزارشی از آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر که سال گذشته منتشر شد، تعداد شغل‌های وابسته به انرژی خورشیدی 17بار سریع‌تر از تعداد شغل‌های کل اقتصاد امریکا رشد کرده‌اند.
در سال 2016 حدود 260هزار شغل مرتبط با انرژی‌های خورشیدی در امریکا وجود داشت. براساس گزارش موسسه غیرانتفاعی«بنیاد خورشیدی» امریکا نیمی از این شاغلان، نصاب‌های پنل‌های خورشیدی برای واحدهای تجاری و مسکونی بوده‌اند. در این میان تنها 14درصد از شاغلان نیز در بخش تولیدی مشغول بوده‌اند. شاون کراوتز، رییس شرکت سرمایه‌گذاری اسپلانید کپیتال نیز می‌گوید:«هیچ شکی در این موضوع وجود ندارد که مشاغل مرتبط با نصب پنل‌های خورشیدی از بین خواهد رفت.»
