حال و آینده برجام از زبان ظریف
«نمی‌توانم ادعا کنم که برجام بهتر از این نمی‌شد، نوشته شود اما ادعا می‌کنم که برجام نه همه چیزی است که ما می‌خواستیم؛ نه همه چیزی است که طرف‌های مقابل ازجمله امریکایی‌ها می‌خواستند.» این را محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در برنامه‌یی تلویزیونی گفت؛ زمانی که در برابر این پرسش قرار گرفت که آیا می‌شد برجام را بهتر نوشت. ظریف گفت که تعدادی از کشورهای مقابل می‌خواستند که این موضوع (رفع تحریم‌ها) مرحله‌یی رخ بدهد و علاقه‌مند نبودند که تحریم‌ها یک‌باره حذف شود ولی ما اصرار کردیم که کلیه تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌یی باید یکجا برداشته شود. همچنین وزیر امور خارجه ایران برای چندمین‌بار به این پرسش پاسخ داد چرا مکانیسم رفع تحریم‌های امریکا چنین تعیین شد؛ آنجا که رییس‌جمهور امریکا باید هر سه ماه تعلیق تحریم‌های هسته‌یی ایران را تمدید کند. ظریف که به همراه معاونانش چندین‌بار به این شبهه پاسخ داده بودند، گفت: آنها محدودیت‌های خاص خود را در این زمینه داشتند چراکه برای رفع تحریم‌ها باید به کنگره می‌رفتند و در آن مقطع و همچنین در زمان فعلی کنگره دست تندروهاست. باتوجه به این شرایط برجام را به شکلی تنظیم کردیم که در آن مقطع تنها شرایط ممکنی بود که می‌شد برجام را تصویب کرد.
به گفته رییس دستگاه دیپلماسی، ترامپ در اردیبهشت‌ماه 1395 قبل از اینکه کاندیدای حزب جمهوری‌خواه شود در سخنرانی خود در ایپک تاکید کرد اولویت من در صورتی که رییس‌جمهوری امریکا شوم، پاره کردن برجام است. اما اکنون تقریبا
390 روز از ریاست‌جمهوری او گذشته و چنین اتفاقی نیفتاده است، نه اینکه وی به برجام علاقه‌مند شده باشد بلکه برجام به‌عنوان یک سند بین‌المللی شرایطی را داشته است که اطرافیان ترامپ به او گفته‌اند که اگر او این کار را بکند، امریکا منزوی می‌شود.
وزیر امور خارجه در ادامه همچنین با اشاره به خصومت‌های دولت امریکا به‌خصوص دولت جدید این کشور با ایران افزود: آنها سر ناسازگاری با ایران را دارند؛ چراکه ایران بعد از انقلاب نگرش جدیدی را مطرح کرد.
ظریف با بیان اینکه ترامپ وقتی می‌خواست به منطقه بیاید، گفت هدف من دوشیدن کشورهای منطقه است، ادامه داد: این در حالی است که آنها نمی‌توانند چنین رفتاری را با ایران بکنند و به همین خاطر هیچ‌وقت با ایران سر سازش نداشته‌اند.
رییس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه کلمه به کلمه برجام براساس عدم اعتماد متقابل نوشته شده است، گفت: شاید کمتر سند بین‌المللی داشته باشیم که این‌قدر طولانی باشد و این نشان‌دهنده این است که طرفین به یکدیگر اعتماد نداشته‌اند. در این سند همه‌چیز به ریز نوشته شده است.
ظریف در ادامه با بیان اینکه آنچه ترامپ درمورد برجام انجام می‌دهد، قابل پیش‌بینی بود، تصریح کرد: یعنی ما از امریکا توقع نداشتیم که با حسن‌نیت تعهدات خود در برجام را اجرا کند؛ در حالی که برجام، امریکا را متعهد می‌کند که با حسن‌نیت این توافق را اجرا کند. ما در جای جای برجام آوردیم که طرف‌ها با حسن‌نیت وظایف خود را انجام دهند و علت اینکه این اصل بدیهی را ذکر کردیم، این بود که این توقع را داشتیم که آنها خلاف این موضوع عمل کنند. از روز اول این نگرانی وجود داشت که آنها براساس همین شیوه فعلی فعالیت کنند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: البته در طول این یک‌سالی که ترامپ آمده و این سخنان را علیه برجام مطرح کرده، بیشترین قراردادهای فاینانس و سرمایه‌گذاری مستقیم توسط ایران بسته شده است و آن‌قدر این قراردادها زیاد است که ما هنوز نتوانسته‌ایم همه منابع را جذب کنیم.
ظریف در پاسخ به این پرسش که به نظر وی اگر دولت هیلاری کلینتون روی کار آمده بود، باز هم امریکایی‌ها با برجام چنین برخوردی داشتند یا نوع برخورد آنها متفاوت بود، گفت: اگر دولت کلینتون روی کار آمده بود احتمال اینکه آنها با این خصومت به برجام نگاه کنند، کمتر بود اما این طور نبود که با صداقت تعهدات خود را اجرا کنند.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که دولت ترامپ با برجام دارد، این است که دولت اوباما در ارتباط با آن مذاکره کرده است و اگر هیلاری کلینتون روی کار بود، این مشکل را با برجام نداشت. شما می‌بینید دونالد ترامپ از موقعی که بر سر کار آمده، تلاش کرده تمام یادگاری‌های باراک اوباما را نابود کند و تنها یادگاری که نتوانسته کاری در مورد آن انجام دهد، برجام بوده است؛ در حالی که تاکنون بسیاری از دستاوردهای دولت اوباما را مورد خدشه قرار داده است.
او در ادامه در مورد اصرار امریکایی‌ها مبنی بر اینکه برجام باید مورد مذاکره مجدد قرار بگیرد و اهداف آنها از مطرح کردن این موضوع گفت: امریکایی‌ها و ترامپ از برجام بسیار ناخرسند هستند. ترامپ تلاش دارد روش‌هایی را پیدا کند که برجام را نابود کند و می‌خواهد وارد حوزه‌هایی شود که صراحتا خارج از برجام است.
رییس دستگاه دیپلماسی در ادامه با بیان اینکه برجام تلاش کرده که یک حوزه اختلافی را حل کند و این موضوع با تصمیم‌گیری مشخص بازیگران آن انجام شده است، افزود: تصمیم گرفتیم بحث موشکی را از این موضوع جدا کنیم. البته در مورد مسائل موشکی و امنیتی حرف داریم. از مذاکره کردن در هیچ موضوعی نمی‌ترسیم. طرف‌های مذاکره ما کسانی بودند که صدام را تا بن دندان تجهیز کردند. همان‌طور که گفتم، حرف برای گفتن زیاد داشتیم اما تصمیمی که در این توافق گرفته شد، این بود که فقط در یک حوزه یعنی هسته‌یی بحث شود.
ظریف همچنین با تاکید بر اینکه امریکایی‌ها تلاش دارند که واقعیت‌های موجود در مورد برجام را تغییر دهند، گفت: برجام جزئی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است و ما بر آنچه وجود دارد، تاکید می‌کنیم؛ گرچه همان‌طور که گفتم امریکایی‌ها تلاش می‌کنند که واقعیت را تغییر دهند.
