رییس کل بانک‌مرکزی: نوسان بازار ارز دلایل سیاسی دارد

هشدار وزیر اقتصاد نسبت به سوداگران بازار ارز: قیمت ارز قطعا کاهش می‌یابد

گروه بانک و بیمه  محسن شمشیری

روز سه‌شنبه 17 بهمن 96، با وجود کاهش 78تومانی نرخ دلار، قیمت انواع سکه در بازار ارز و سکه تهران با افزایش قیمت دسته‌جمعی مواجه شد و صرافی‌های پایتخت هر دلار امریکا را با ۷۸ تومان افت نسبت به روز دوشنبه 4672 تومان فروختند. همچنین هر یورو با ۱۴۶ تومان کاهش نسبت به روز گذشته ۶هزار و ۷۴تومان و هر پوند با ۶۹ تومان افت ۶ هزار و ۷۳۳ تومان داد و ستد شد.

به گزارش «تعادل» به دنبال عرضه ارز توسط بانک مرکزی در روز دوشنبه با هدف تنظیم بازار دلار با نرخ 4770 تومان و سپس ۴۶۸۹ تومان، روز سه‌شنبه نیز بانک مرکزی دلار را 4622 تومان به صرافان بانکی عرضه کرد. بانک مرکزی به ازای هر کارت ملی تا 30هزار دلار با نرخ 4634 تومان به صرافی‌های بانکی ارائه و آنها نیز دلار را به صراف‌ها عرضه کرده‌اند. بر اساس اعلام صرافان میزان عرضه دلار در بازار زیاد است و کمبودی در این زمینه وجود ندارد.

مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی با هشدار نسبت به سوداگران بازار ارز گفت: قیمت ارز قطعا کاهش می‌یابد و آنها ضرر خواهند کرد. رییس کل بانک مرکزی توضیحات تخصصی را در این زمینه خواهد داد اما نوسان بازار ارز را باید مدیریت کرد.

رییس کل بانک مرکزی نیز در گفت‌وگویی ضمن تحلیل شرایط بازار ارز، ریشه نوسانات اخیر را عوامل غیراقتصادی دانسته و با بیان توصیه‌هایی به مخاطبان بازار ارز تاکید کرده که متاسفانه برخی سعی در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز، آن هم با ایجاد سراب کسب سود از التهابات و نوسانات بازار ارز دارند. نوسانات اخیر با متغیرهای بنیادین اقتصاد سازگاری ندارد و همواره تلاش بانک مرکزی هدایت نرخ ارز در مسیری منطبق با متغیرهای بنیادین اقتصاد است.

در بازار طلا نیز به دلیل سقوط بازار سهام در امریکا و بازارهای جهانی، ثبات نرخ بهره در امریکا و تغییر رییس فدرال رزرو امریکا، نرخ اونس جهانی به 1341 دلار افزایش یافته و با وجود کاهش نرخ دلار و همچنین پیش‌فروش سکه با ودیعه یک‌میلیون تومان، قیمت انواع سکه و طلا افزایش یافته است.

 البته هر گرم طلای ۱۸عیار با ۳۰ تومان کاهش ۱۴۸هزار و ۳۰۰ تومان ارزش‌گذاری شده بود. اما نرخ سکه افزایش یافت و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی با ۶ هزار و ۵۰۰ تومان رشد نسبت به روز دوشنبه یک میلیون و ۵۳۱ هزار تومان به فروش رفت. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یک‌میلیون و ۴۸۶ هزار تومان معامله شد.

هر قطعه نیم بهار آزادی نیز با ۴ هزار تومان رشد ۷۵۸ هزار و ۵۰۰ تومان و هر قطعه ربع سکه بهار آزادی با ۲ هزار تومان افزایش ۴۵۲ هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی با یک هزار و ۵۰۰ تومان رشد ۲۹۹ هزار تومان فروخته شد.

برخی کارشناسان معتقدند که نرخ بالای پیش‌فروش سکه و نرخ تخفیف پایین 4درصدی 6ماهه و 9درصدی یک‌ساله، ودیعه یک‌میلیون تومانی به ازای هر سکه که باید 6ماه تا یک‌سال خواب سرمایه داشته باشد و... نیز از دلایل واکنش بازار سکه است که رشد نرخ سکه را به همراه داشته است. برخی فعالان بازار سکه معتقدند اگرچه برخی مسوولان پیش‌بینی کرده‌اند که حدود 16میلیون سکه پیش‌فروش شود اما شرایط پیش‌فروش مانع از رشد بالای پیش‌فروش سکه خواهد بود.

 پیش‌فروش ۱۳هزار سکه

تعداد ۱۳هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی از ساعت ۸ صبح سه‌شنبه تا ساعت ۱۴ در شعب منتخب بانک ملی در قالب طرح پیش‌فروش از سوی مردم تقاضا شده که با هدف پوشش تقاضای مصرفی خانوارها و تقاضای سرمایه‌گذاری در یک‌هزار و ۱۳۱ شعبه بانک ملی آغاز شده و همه افراد بالای ۱۸ سال به هر تعداد و بدون هیچ گونه محدودیتی در تعداد می‌توانند سکه پیش‌خرید کنند و سکه‌ها در دو سررسید ۶ ماهه و یک‌ساله به متقاضیان تحویل خواهد شد.  براساس این طرح سکه‌های تمام بهار آزادی طرح جدید به متقاضیان فروخته خواهد شد. مسعود خاتونی عضو هیات‌مدیره و معاون فناوری بانک ملی پیش‌بینی کرده بود که میزان فروش سکه‌های بهار آزادی در این طرح ۱۶ میلیون قطعه خواهد بود.  ودیعه دریافتی برای هر قطعه سکه ۱۰میلیون ریال (یک میلیون تومان) است و مابه‌التفاوت قیمت آن در زمان تحویل سکه به قیمت روز دریافت خواهد شد. برای سکه‌های تحویلی در سررسید 6ماهه ۴ درصد و برای سکه‌های تحویلی در سررسید یک‌ساله ۹درصد تخفیف از قیمت روز تحویل در نظر گرفته شده و ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز از آنها دریافت نمی‌شود. براین اساس با توجه به سرمایه یک میلیون تومانی نرخ سود برای پیش‌خرید سکه در دوره 6ماه حدود ۱۱درصد و در دوره یک‌ساله ۱۵درصد خواهد بود.

 دلایل سیاسی نوسان بازار ارز

رییس کل بانک مرکزی ریشه نوسانات اخیر بازار ارز را عوامل غیراقتصادی دانست و با توصیه به مخاطبان بازار ارز و پیش‌بینی کاهش نرخ ارز گفت: متاسفانه برخی سعی در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز، آن هم با ایجاد سراب کسب سود از التهابات و نوسانات بازار ارز دارند.

وی افزود: نرخ ارز از یک سو تابع عوامل اقتصادی و متغیرهای بنیادین تاثیرگذار بر آن بوده و از سوی دیگر متاثر از عوامل غیراقتصادی همچون انتظارات و تحولات سیاسی است. نرخ ارز از تحولات سیاسی و مقوله انتظارات نیز متاثر می‌شود و به همین دلیل در برخی کشورها نظیر ایران شکل‌گیری انتظارت برخاسته از متغیرهای غیراقتصادی می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر روند نرخ ارز به همراه داشته باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ریشه نوسانات اخیر نرخ ارز در عوامل غیراقتصادی است؟ با این اوصاف با توجه به برجام آیا بیان چنین دلیلی برای افزایش نرخ ارز قابل دفاع است؟ گفت: نوسانات اخیر نرخ ارز ارتباط معنی‌داری با تحولات متغیرهای کلان اقتصادی ندارد. همان‌طور که در سال ۱۳۹۴ نیز با وجود کاهش شدید قیمت نفت برخلاف سایر کشورهای صادرکننده نفت، بازار ارز عمدتا به واسطه استحکام متغیرهای بنیادین اقتصاد و افق مناسب انتظاری آسیب ندید و تحت تاثیر قرار نگرفت؛ لذا علت نوسانات اخیر ارزی را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد که همان مقوله روابط سیاسی و انتظارات مرتبط با آن است. واقعیت این است که امریکا به ویژه بعد از روی کار آمدن رییس‌جمهور جدید با بهره‌گیری از جایگاه خود در اقتصاد جهانی، آرامش اقتصاد ایران را نشانه گرفته و با سناریو ایجاد التهاب تصنعی و تزریق نگرانی در ذهن فعالان داخلی و خارجی به‌دنبال تضعیف سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران و عدم انتفاع کشورمان از فرصت‌های پسابرجام است. باید گفت با وجود تلاش‌های مستمر در حوزه دیپلماسی توسط وزارت امور خارجه و به تبع آن گشایش‌های قابل توجه ایجاد شده پس از برجام، کماکان برخی محدودیت‌ها در روابط بانکی بین‌المللی پا بر جا مانده است.

وی با تاکید بر این نکته که نوسانات بازار ارز ریشه در مسائل اقتصادی و بنیادی ندارد و بیشتر متاثر از جنبه‌های روانی و انتظاری است به مردم توصیه کرد که این‌گونه تلاطمات ارزی و سفته‌بازی باعث ورود سرمایه به بازار پر ریسکی می‌شود که در نهایت کلیت اقتصاد و مردم در آن بازنده خواهند بود؛ چراکه ثمره این کار عدم پشتیبانی از اقتصاد داخلی، ایجاد فضای نااطمینانی، تضعیف سرمایه‌گذاری و تولید همچنین غلبه فعالیت‌های دلالی بر کار و تلاش سازنده و مولد در اقتصاد است و دولت و بانک مرکزی با تمامی قوا در جهت رفع نگرانی‌های ایجاد شده و صیانت از ثبات آرامش اقتصاد که متعلق به آحاد ملت است، اقدام خواهد کرد. لذا از اصحاب رسانه، کارشناسان و دانشگاهیان دعوت می‌کنم ضمن ارائه تحلیل‌های واقع‌بینانه و نقدهای منصفانه از ایجاد التهاب و نگرانی بی‌مورد در اذهان عمومی جلوگیری کنند. برخی از افراد و رسانه‌ها با ارائه تحلیل‌های بی‌پایه و ناقص به طور مستمر و ناخواسته بر کوره التهابات ارزی می‌دمند و با القای بالاتر بودن نرخ تعادلی ارز از نرخ کنونی سعی در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز با ایجاد سراب کسب سود از این التهابات دارند.

 سیف در مورد روند قیمت ارز در آینده گفت: نوسانات اخیر با متغیرهای بنیادین اقتصاد سازگاری ندارد و همواره تلاش بانک مرکزی هدایت نرخ ارز در مسیری منطبق با متغیرهای بنیادین اقتصاد است.

 نوسان نرخ ارز کنترل می‌شود

عضو شورای پول و اعتبار درباره نوسانات نرخ ارز گفت: کاهش نرخ تسهیلات ربطی به افزایش نرخ دلار ندارد، آنچه در شرایط فعلی برای افزایش نرخ دلار ایجاد شده یک بحران ارزی است. در جلسه شورای پول و اعتبار، رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که این نوسانات کنترل می‌شود چراکه در سنوات گذشته نیز در دی ماه و بهمن ماه افزایش نرخ دلار را داشتیم.

عبداللهی درباره تاثیر‌پذیری نوسات نرخ ارز از سیاست کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی اظهار کرد: کاهش نرخ سود طی چند سال گذشته یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان اقتصادی بوده است. نرخ بالای تسهیلات تولید را با مشکلات عدیده مواجه کرده بود به همین دلیل شورای پول و اعتبار تصمیم گرفت که نرخ سود و به‌تبع آن نرخ تسهیلات کاهش یابد و با کاهش نرخ تسهیلات تا ۱۸درصد موافقت کرد.   وی با بیان اینکه روز دوشنبه نرخ دلار از ۴۸۰۰هزار تومان بالاتر رفت، اظهار کرد: براساس قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه نظام ارزی کشور «شناور مدیریت ‌شده» است و دامنه نرخ ارز باید با توجه به حفظ رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی همچنین شرایط اقتصاد کلان ازجمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود. با توجه به اینکه عرضه‌کننده اصلی نرخ ارز دولت بوده همچنین ایجاد ثبات اقتصادی مهم‌ترین وظیفه دولت است، انتظار فعالان اقتصادی از دولت محترم این است که در کمترین زمان ثبات در بازار ارز را ایجاد کنند.

این مقام مسوول در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه روند رو به رشد نرخ دلار طی چند روز گذشته نشان داد که رویه از حالت طبیعی خارج شده است، گفت: براساس گزارش رییس کل بانک مرکزی بناست در هر زمان که نرخ دلار از حالت عادی خارج شد، بانک مرکزی با دخالت خود مانع از آن شود. بانک مرکزی باید علت افزایش نرخ دلار را به صورت شفاف برای مردم توضیح دهد. بازار ارز نمی‌تواند به این رویه ادامه دهد چراکه صدمات غیرقابل جبرانی را خواهد داشت. با وجود نوسانات شدید نرخ ارز، فعالان اقتصادی قدرت تصمیم‌گیری بلندمدت و میان‌مدت را ندارند و هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد که این موضوع آسیب جدی بر بخش تولید دارد. البته عده‌یی اعتقاد دارند که افزایش نرخ ارز می‌تواند موجب افزایش صادرات کشور شود این استدلال چندان منطقی نیست زیرا افزایش نرخ ارز موجب بالا رفتن قیمت تمام شده کالاها و به تبع کاهش سطح رقابت‌پذیری ما در عرصه بین‌المللی می‌شود. از طرفی کاهش ارزش پولی ملی با کاهش قدرت خرید مردم بر توزیع درآمد نیز اثرات نامطلوبی دارد.