غفلت از نوسازی صنایع در طرح رونق تولید
گروه بنگاه‌ها|
از همان هفته‌های ابتدایی اجرایی طرح رونق تولید در سال95 که با هدف توسعه کسب وکار کوچک و متوسط و متعاقب آن بهبود دامنه‌های اشتغال‌زایی و ارتقای سطح معیشتی مردم عملیاتی شده بود، زمزمه‌هایی از سوی کارشناسان شنیده شد که هر چند تلاش دولت برای حل مشکل تامین مالی بنگاه‌ها ارزشمند است اما تزریق پول به تنهایی قادر نیست هزار توی مشکلات کسب وکار و تولید ایرانی را حل کند و اگر دولت قصد دارد تا وضعیت بازار کسب وکار را در مسیر بهبود مستمر قرار دهد باید یک راهبرد چند وجهی را تدارک ببیند تا با استفاده از آن مجموعه مطالبات و مشکلات صاحبان بنگاه‌ها در کشورمان پاسخ داده شود.
منشوری که از یک طرف بتواند بحث تامین مالی بنگاه‌ها را پوشش دهد و از سوی دیگر به معضل تکثر در تصمیم‌سازی‌ها پایان دهد، هم مشکلات قبل از تولید بنگاه‌ها(تامین مواد اولیه، نوسازی ماشین‌آلات و...) را مورد توجه قرار دهد و هم به نیازهای بعد از تولید(بازاریابی، فروش، صادرات و...) توجه کند. اما با وجود این توصیه‌های اکید کارشناسی، دولت طرح رونق تولید را با تمرکز بر بحث تزریق مالی بنگاه‌ها استارت زد تا با گذشت بیش از 2سال از آغاز طرح و تزریق بیش از 35هزارمیلیارد تومان بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران عنوان کنند هر چند قدم‌های ارزشمندی برای بهبود کسب وکار بنگاه‌های کوچک و متوسط برداشته شده اما هنوز دامنه وسیعی از مشکلات و معضلات باقی مانده که باید برای عبور از آنها فکری عاجل اندیشیده شود.
براساس آخرین آماری که از طرح رونق تولید در سایت بهین‌یاب ثبت شده است؛ واحدهای تولیدی و صنعتی استان‌های اصفهان، تهران و مرکزی به ترتیب بیشترین و واحدهای تولیدی استان‌های ایلام، کرمان و خراسان شمالی به ترتیب کمترین میزان تسهیلات در طرح رونق تولید را تا پایان دی ماه سال 96 دریافت کردند.
براساس جدولی که سخنگوی دولت در نشست هفتگی با خبرنگاران در اختیار خبرنگار تعادل قرار داده تا بهمن ماه 96و در قالب طرح رونق تولید ۴۱هزار و ۶۶۸ بنگاه تولیدی ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد ۲۰هزار و ۵۵۱ واحد به بانک‌ها معرفی شده و اعتباری معادل ۱۵هزارمیلیارد و ۱۶۰میلیون تومان برای آنها در نظر گرفته شده است. علاوه بر این به ۱۶هزار و ۱۰۱واحد تولیدی مبلغی معادل ۱۱هزارمیلیارد و ۷۷۵میلیون تومان پرداخت شده است. با توجه به اهمیت موضوع سراغ دیدگاه‌های کارشناسان رفتیم تا پاسخی برای این پرسش کلیدی بیابیم که آیا طرح رونق تولید توانسته تحرک لازم در میان بنگاه‌های کوچک و متوسط را ایجاد کند یا اینکه این طرح نیز در مسیر طرح‌هایی چون طرح بنگاه‌های زودبازده و... قرار گرفته است.
فاصله طرح رونق تولید با اهدافش
رحیم بنامولایی رییس اتاق البرز، در جریان گفت‌وگو با «تعادل» و در پاسخ به این پرسش که آیا طرح رونق تولید بعد از 2سال اجرایی شدن توانسته به اهداف از پیش تعیین شده‌اش، دست پیدا کند یا خیر؟ می‌گوید:«از همان سال 95 که طرح آغاز شد و در ستاد تسهیل بودجه‌های هر استان تخصصی پیدا کرد؛ قرار شد تسهیلات به کسانی اختصاص پیدا کند که مشکل فروش نداشته باشند. چراکه بنگاهی که مشکل فروش داشته باشد، تزریق مالی نه تنها مشکلی از تولیدش را حل نمی‌کند بلکه به دپوی بیشتر تولیداتی منجر می‌شود که بازاری برای عرضه ندارند؛ این روند متاسفانه به درستی محقق نشد، این مشکل یکی از حفره‌های اصلی عدم تحقق اهداف طرح رونق تولید است؛ درحال حاضر هم که نوسانات نرخ ارز زیاد شده هر اندازه که به اسم طرح رونق تولید وارد ساختار بنگاه‌ها می‌شود، افزایش نرخ ارز آن را می‌بلعد و عملا تاثیر چندانی در بهبود وضعیت کلی بنگاه‌ها و واحدهای تولیدی ندارد.»
بنامولایی در ادامه اظهاراتش می‌گوید:«یکی از مهم‌ترین بخش‌های طرح رونق تولید ضرورتی بود که برای نوسازی صنایع مطرح شد که در عمل اینگونه نشد. یکی از مطالبات اصلی که کارشناسان از طرح رونق تولید داشتند این بود که این طرح در نهایت منجر به نوسازی ساختار فرسوده تولید و خدمات ایران شود. چراکه دولت اگر به دنبال اشتغال‌زایی است بدون نوسازی صنایع این هدف محقق نخواهد شد. چون امروز اشتغال تنها در تولید تعریف نمی‌شود بلکه این خدمات قبل از تولید و بعد از تولید است که می‌تواند درصد اشتغال‌زایی بازار کسب وکار را ارتقا دهد.»
رییس اتاق البرز در ادامه صحبت‌هایش تاکید می‌کند: «من فکر می‌کنم مشکل تولید و بازار کسب وکار ایران تنها با تزریق پول حل نمی‌شود؛ بلکه مثلث رشد تولید در گزاره‌هایی چون سیاست‌گذاری، تعیین استراتژی واحد و در نهایت ثبات نرخ ارز است که می‌تواند تحرک لازم را در بازار کسب و کار ایجاد کند اما اگر به شیوه‌یی که این روزها در بازار ارز شاهدیم، ارز نوسان داشته باشد و دولت هم به جای استفاده از راهبردهای اساسی و به روز شده همان روش‌های قدیمی را به کار بگیرد، شک نکنید که طرح رونق تولید به اهدافش نمی‌رسد و از آن مهم‌تر فضای لازم برای رشد بازار کسب وکار هم از بین می‌رود بنابراین معتقدم دولت باید از دیدگاه‌های کارشناسی بخش خصوصی استفاده کند تا بتواند به اهدافش برسد.»
کدام استان‌ها بیشترین سهمیه پرداختی‌ها را گرفته‌اند
اما دورنمای طرح رونق تولید در سال‌های 95و 96 به صورتی است که برخی کارشناسان معتقدند، ادامه این روش به تنهایی قادر نیست پویایی لازم را در بخش کسب وکار کوچک ایجاد کند.
در سال گذشته و در میان استان‌های گوناگون طرح رونق تولید اقتصادی با پرداخت تسهیلاتی معادل ۱۷هزار میلیارد تومان به ۲۴هزار واحد تولیدی صنعتی و کشاورزی در دستور کار قرار گرفت و در سال جاری نیز این طرح به عنوان مکمل طرح قبلی در جهت پرداخت تسهیلات به ۳۰هزار واحد تولیدی مدنظر قرار گرفته است.
در طرحی که قرار شد با عنوان رونق تولید اقتصادی در سال جاری مدنظر قرار گیرد ۲۰هزارمیلیارد تومان اعتبار برای پرداخت به ۱۰هزار واحد صنعتی
در راستای بهبود وضعیت فعلی و نیز ۱۰هزارمیلیارد تومان برای ۵۰۰۰ واحد صنعتی کوچک، متوسط و بزرگ برای نوسازی و بهسازی تعریف شده است.
براساس جدولی که سخنگوی دولت در نشست هفتگی با خبرنگاران در اختیار خبرنگار تعادل قرار داده تا پایان دی ماه 96، ۴۱هزار و ۶۶۸ بنگاه تولیدی کوچک و متوسط در قالب طرح رونق تولید ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد ۲۰هزار و۵۵۱ واحد به بانک معرفی شده و مبلغی حدود ۱۵هزارمیلیارد و ۱۶۰میلیون تومان برای آنها در نظر گرفته شده است. علاوه بر این به ۱۶هزار و ۱۰۱واحد تولیدی مبلغی معادل ۱۱هزار میلیارد و ۷۷۵میلیون تومان پرداخت شده است.
نکته جالب در مورد پرداخت تسهیلات در طرح رونق تولید، استان‌هایی است که بیشترین و کمترین میزان تسهیلات به واحدهای تولید آنها پرداخت شده است. در این بین ۱۴۸۲واحد تولیدی استان اصفهان رقمی معادل ۱۲۸۱میلیارد تومان دریافت کرده‌اند و پس از آن ۶۵۶ واحد تولیدی در تهران موفق به دریافت ۹۴۲میلیارد تومان شده‌اند. پس از اصفهان و تهران نیز به ۸۳۸ واحد تولیدی استان مرکزی رقمی معادل ۶۷۶ میلیارد تومان پرداخت شده است.
اما استان‌های ایلام، کرمان و خراسان شمالی به ترتیب کمترین میزان تسهیلات پرداختی را به واحدهای تولیدی در بین استان‌های کشور تا پایان دی ماه سال جاری به خود اختصاص داده‌اند. ۷۰واحد تولیدی و صنعتی استان ایلام ۲۹میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ۱۴۷واحد تولیدی و صنعتی استان کرمان ۳۸میلیارد و ۵۸۰ میلیون تومان و ۱۳۶واحد تولیدی و صنعتی خراسان شمالی ۴۵میلیارد و ۹۵۰میلیون تومان تسهیلات بانکی در طرح رونق تولید دریافت کردند.
