پیمانی بدون امریکا، بدون ترامپ
گروه جهان
نسخه نهایی یکی از مهم‌ترین پیمان‌های تجاری جهان با هدف کاهش موانع تجاری میان کشورهای آسیایی و اقیانوس آرام چهارشنبه منتشر شد. انتشار نسخه نهایی با وجود خروج ایالات‌متحده از این پیمان، حاکی از آن است که ترانس پاسیفیک قرار است حتی بدون بزرگ‌ترین عضو خود نیز فعالیتش را آغاز کند.
به گزارش رویترز، تاکنون بیش از 20 بند این پیمان که در ماه مارس به امضا رسیده تعلیق یا دستخوش تغییرات شده تا نسخه نهایی تهیه شود. ازجمله قوانینی که بارها تغییر کرده و اصلاح شده قانون مالکیت معنوی است که در ابتدا از سوی ایالاتش‌متحده مطرح شده بود. دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، همان‌طور که در رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود در نخستین روزهای ورودش به کاخ سفید، امریکا را از این پیمان خارج کرد. ترامپ بارها با انتقاد از این پیمان که یکی از میراث مهم دولت باراک اوباما به شمار می‌رفت، گفته بود پیمان ترانس پاسیفیک میلیون‌ها شغل را در ایالات‌متحده از بین خواهد برد.
با خروج ایالات‌متحده، 11 عضو باقی‌مانده این پیمان به رهبری ژاپن بازبینی پیمان تجاری را در ژانویه نهایی کرده و آن را معاهده جامه و پیشروی مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP) نام دادند. این پیمان قرار است که تعرفه‌های تجاری را میان اقتصادهایی که در مجموع بیش از 13درصد از تولید ناخالص داخلی جهان (چیزی حدود 10 هزار میلیارد دلار) را دارند، کاهش دهد. با حضور ایالات‌متحده در این پیمان، کشورهای ترانس پاسیفیک در مجموع 40درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را دراختیار داشتند.
کیمبرلی ویثرال استاد حقوق دانشگاه سیدنی، در این باره می‌گوید که بزرگ‌ترین تغییر در تی‌پی‌پی11 تعلیق بسیاری از مقررات تعبیه شده در این توافقنامه است. گفته شده، اعضای پیمان بسیاری از موارد جنجال‌برانگیز را به‌ویژه در حوزه مربوط به داروها را حذف کرده‌اند. رویترز نوشته، بسیاری از تغییراتی که در نسخه اصلی پیمان (12 عضوی) اعمال شده بود به درخواست مذاکره‌کنندگان امریکایی بوده ازجمله قوانین مربوط به حمایت از حقوق مالکیت معنوی داروها که برخی دولت‌ها و فعالان تجاری نگران بودند باعث افزایش هزینه‌های دارو شود. کشورهای اعضای این پیمان امیدوارند که بتوانند با ادامه فعالیت خود بدون ایالات‌متحده با سیاست‌های حمایت‌گرایانه ایالات‌متحده تاحدودی مقابله کنند. دیوید پارکر وزیر تجارت نیوزیلند، چهارشنبه گفته: «پیمان اصلاح شده بسیار مهم‌تری است چراکه امروز تهدیدها علیه کارکرد کارآمد سازمان تجارت جهانی بیش از هر زمان دیگری است. دونالد ترامپ ماه گذشته در مجمع جهانی اقتصادی در داووس گفته بود چشم‌انداز پیوستن ایالات‌متحده به پیمان‌های تجاری چندجانبه در سال‌های آینده بسیار بعید خواهد بود. ناظران بر این باورند که حتی اگر واشنگتن نسبت به پیوستن به پیمان جدید ابراز تمایل کند هیچ تضمینی وجود ندارد که اعضا محدودیت‌های موردنظر واشنگتن را برگردانند؛ به‌ویژه اینکه همزمان با انتشار نسخه نهایی پیمان ترانس پاسیفیک، ژاپن اعلام کرده تغییر پیمان برای راضی نگه داشتن ترامپ کار دشواری است.
خبرگزاری فرانسه نوشته، مذاکره‌کننده ارشد ژاپن در امور این توافقنامه گفته مذاکره کردن دوباره برای رسیدن به توافقنامه تجارت آزاد جدیدی در منطقه آسیا و اقیانوس آرام تنها برای آنکه نظر مساعد دونالد ترامپ به دست آید، کار آسانی نخواهد بود. کازویوشی اوموتو که در کنفراسی مطبوعاتی گفت: «اگر امریکا رویکرد مثبتی در قبال این توافقنامه تجارت آزاد در پیش گیرد ما از آن استقبال خواهیم کرد اما اینکه بخواهیم برای رضایت دونالد ترامپ این توافقنامه را تغییر دهیم کار آسانی نخواهد بود.»
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفته ترامپ در آخر ماه ژانویه امسال به‌طور تلویحی به بازگشت امریکا برای مشارکت در طرح همکاری میان کشورهای دو سوی اقیانوس آرام اشاره کرده اما گفته بازگشت ایالات‌متحده به این توافقنامه تجارت آزاد تنها به شرطی خواهد بود که شرایط برای واشنگتن بهتر شود و نه در شکل کنونی آن که به نظر او وحشتناک‌ترین توافقنامه تجارت آزاد برای امریکاست.
پس از آنکه امریکا از این توافقنامه خارج شد
11 کشور دیگر این منطقه مذاکرات و رایزنی‌های خود را برای رسیدن به توافق جدیدی ادامه دادند که قرار است ماه آینده در شیلی به امضای کشورهای عضو برسد. گفته شده این توافق احتمالا اواخر 2018 یا اوایل 2019 میلادی اجرایی خواهد شد.
استیون سیوبو وزیر تجارت استرالیا، با انتشار بیانیه‌یی اعلام کرده است: تی‌پی‌پی11 به ایجاد مشاغل جدید در تمام بخش‌های کشاورزی، صنعتی، معدن و خدمات استرالیا کمک می‌کند، همان‌طور که باعث ایجاد فرصت‌های تجاری جدید در کشورهای امریکایی و آسیایی خواهد شد.
دولت نیوزیلند انتظار دارد که پیمان ترانس پاسیفیک از طریق صادرات گوشت گاو و میوه سالانه به ارزش حدود 1.2 میلیارد دلار (نیوزیلند) تا 4 میلیارد دلار باعث شکوفایی اقتصادی این جزیره شود.
دولت کانادا هم اعلام کرده اجرایی شدن این توافق باعث می‌شود تا ارزش تولید ناخالص داخلی این کشور تا سال ۲۰۴۰میلادی 4.3 میلیارد دلار رشد کند که دلیل این رشد دسترسی کانادا به بازارهای بزرگ کشورهای امضاکننده توافق است. بانک جهانی بر این باور است اگر توافق ترانس پاسیفیک اجرایی شود ارزش تولید ناخالص داخلی کشورهای امضاکننده این توافق تا سال ۲۰۳۰ میلادی 1.1درصد رشد می‌کند و حجم تجارت آنها بالغ بر ۱۱درصد افزایش خواهد یافت.
استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپور و ویتنام عضو پیمان ترانس پاسیفیک هستند.
