کاربرانی که از خدمات 4G راضی نیستند

گروه دانش و فن| مرجان محمدی|

 صنعت مخابرات انتظار دارد، نسل پنجم اینترنت تا سال ۲۰۲۰ در دسترس قرار گیرد. نسل پنجم اینترنت در ماه ژانویه یکی از بزرگ‌ترین موانع در مسیرش را پشت سر گذاشت: 3GPP، کنسرسیوم بین‌المللی مخابرات، استاندارد فناوری را برای نسل بعدی شبکه‌ها تایید کرد که قرار است این استاندارد سال آینده مورد بازبینی اتحادیه بین‌المللی ارتباطات دوربرد سازمان ملل قرار گیرد. پس از این بازبینی شرکت‌های مخابراتی می‌توانند خرید و فروش تجهیزات نسل پنجم شبکه را آغاز کنند. حال در حالی که شرکت‌های بزرگ اینترنتی در زمینه توسعه نسل پنجم پیشرفت زیادی داشته‌اند و طی چند سال آینده نخستین شبکه‌های نسل پنجم عرضه و بهره‌برداری خواهند شد. در ایران اپراتورها هنوز نسل چهارم ارتباطی را آنگونه که باید و شاید نتوانسته‌اند ارائه کنند.

 حال در شرایطی که قرار است نسل پنجم ارتباطی تکمیل‌کننده نسل چهارم باشد اما در ایران هنوز این نسل شرایط خوبی را ندارد. طبق گزارش‌های ارائه شده ایران در وضعیت خوبی در نسل چهارم ارتباطی به سر نمی‌برد، در حالی که دسترسی به خدمات نسل چهارم استفاده از اینترنت همراه را با سرعت بیش از ۴۰ مگابیت در ثانیه ممکن می‌کند، اما در ایران این اتفاق نیفتاده است. استفاده از این فناوری به تدریج در نقاط مختلف دنیا در حال گسترش است و گزارش تازه اوپن سیگنال وضعیت ارائه این خدمات در ۸۸ کشور جهان و از جمله ایران را نشان می‌دهد.

بر اساس گزارش یادشده که در بازه زمانی اول اکتبر تا ۲۹ دسامبر و با بررسی بیش از چهار میلیون و هشتصدهزار گوشی تهیه شده، در حال حاضر سرعت شبکه‌های نسل چهارم به‌طور متوسط از ۴۵ مگابیت در ثانیه فراتر نمی‌رود و در حال حاضر تنها در ۵ کشور جهان میزان پوشش خدمات نسل چهارم از ۹۰ درصد مساحت آن کشور فراتر رفته است. البته این تعداد تا 3 ماه قبل تنها دو کشور بود.

خدمات نسل چهارم تلفن همراه در بیش از ۶۹ درصد از مساحت کشور ایران در دسترس است. اما متوسط سرعت دسترسی به این خدمات 13.73 مگابیت در ثانیه است و همین امر باعث شده ایران در جدول یادشده رتبه‌یی بهتر از ۷۶ کسب نکند.

رتبه اول از نظر سرعت دسترسی به خدمات نسل چهارم سنگاپور است. متوسط سرعت یادشده در این کشور 44.31 مگابیت است. پس از این کشور هلند، نروژ، کره‌جنوبی، مجارستان، بلژیک استرالیا، نیوزیلند، بلغارستان، دانمارک، کانادا، صربستان، کرواسی و اسپانیا قرار دارند.

نکته جالب اینکه در فهرست یادشده امریکا هم شرایط چندان مساعدی ندارد و تنها ۱۴ پله از ایران بالاتر است. همچنین کشورهای پاناما، بحرین، پاکستان، آرژانتین، پاراگوئه، کاستاریکا، عربستان سعودی، تایلند، فیلیپین، اندونزی، الجزایر و هند بعد از ایران قرار گرفته‌اند.

ایران از نظر میزان مساحت تحت پوشش خدمات نسل چهارم وضعیت بهتری دارد و در رتبه شصتم جهانی است. در این زمینه کره جنوبی، ژاپن، نروژ، هنگ‌کنگ، امریکا، هلند، مجارستان، کویت، لیتوانی، جمهوری چک، سوئد و تایوان رتبه‌های برتر را به دست آورده‌اند.

در میان کشورهای همسایه غرب آسیا بیشترین سرعت ارائه خدمات اینترنت مربوط به امارات بامتوسط سرعت 27.47 مگابیت در ثانیه و سپس لبنان با سرعت 25.96مگابیت در ثانیه است. عمان، ارمنستان، ترکیه و قطر هم رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. از سوی دیگر نسل پنجم شبکه ارتباطی قرار است به زودی به نیروی محرکه فناوری‌هایی مانند خودروهای خودران، واقعیت مجازی، شهرهای هوشمند و روبات‌های شبکه‌یی تبدیل شود. نسل پنجم شبکه یا 5G وعده داده تا دریچه‌یی جدید به سوی جراحی‌های پزشکی، ‌حمل و نقل ایمن‌تر و ارتباطات آنی را بگشاید. پروژه ایجاد نسل پنجم با بودجه عمومی هزینه‌یی درحدود صدها میلیارد دلار در حال انجام است. نسل پنجم درحال ظهور است، چه دولت امریکا از آن پشتیبانی مالی بکند یا نه، شرکت‌های بزرگ اینترنتی در زمینه توسعه نسل پنجم پیشرفت زیادی داشته‌اند و طی چند سال آینده نخستین شبکه‌های نسل پنجم عرضه و بهره‌برداری خواهند شد.

مانند هر فناوری شبکه بی‌سیم نسل بعدی، نسل پنجم اتصال سریع‌تری به همراه دارد، و سریع‌تر در اینجا به معنی ۱۰ برابر سرعت بیشتر نسبت به نسل چهارم است. این سرعت برای پخش ویدیوهای 8K یا دانلود یک فیلم سه‌بعدی در عرض ۳۰ ثانیه کافی خواهد بود. گفتنی است در نسل چهارم دانلود چنین فیلمی ۶ دقیقه طول می‌کشد. قابلیت بالای این نسل امکان اتکا به آن را افزایش خواهد داد و تجهیزات بیشتری می‌توانند به صورت همزمان به آن متصل شوند. اما نسل پنجم تنها در سرعت بالاتر گوشی‌های موبایل خلاصه نمی‌شود، حسگرها، ترموستات‌ها، خودروها، ‌روبات‌ها و دیگر فناوری‌های جدید به این شبکه متصل خواهند شد. نسل چهارم امروزی از پهنای باند کافی برای حجم بالای اطلاعاتی که میان این دستگاه‌ها داد و ستد می‌شوند برخوردار نیست.

نسل پنجم موبایل همچنین تاخیر زمانی میان سرورها و تجهیزاتی که به آنها متصل هستند را به صفر خواهد رساند و این برای خودروهای خودران به معنی داشتن ارتباطاتی بدون نقص میان خودروها، مراکز داده و حسگرهای خارجی خواهد بود.

برای داشتن چنین قابلیت‌هایی نسل پنجم باید از فرکانس بالای امواج برخوردار باشد، هرچه فرکانس بالاتر باشد سرعت و پهنای باند افزایش پیدا خواهد کرد. اما از آنجایی که فرکانس‌های بالا قدرت عبور از دیوار، سقف و پنجره‌ها را ندارند، از این رو در فواصل طولانی‌تر ضعیف می‌شوند. این به آن معنی است که شرکت‌ها باید هزاران یا شاید میلیون‌ها برج مخابراتی کوچک در هر خیابان، ساختمان و هر اتاقی نصب کنند.

به همین دلیل است که نسل پنجم کامل‌کننده نسل چهارم خواهد بود نه جایگزین آن. در ساختمان‌ها و مناطق پرجمعیت نسل پنجم سرعت اتصال را افزایش خواهد داد، اما زمانی که فرد درحال رانندگی در بزرگراه است، تنها گزینه اتصال برای او نسل چهارم خواهد بود.

شرکت‌های وریزون، AT&T، تی‌موبایل و اسپرینت درحال ساخت و آزمایش فناوری شبکه نسل پنجم اینترنت هستند. شرکت‌های سازنده تراشه مانند کوالکوم و اینتل نیز درحال تولید پردازشگرهایی برای پشتیبانی از ارتباطات نسل پنجم هستند و شرکت‌های اصلی تجهیزات شبکه مانند نوکیا، اریکسون و هوآوی نیز درحال تامین پشتوانه و تجهیزات پشتیبان نسل پنجم هستند.

ساخت چنین شبکه‌یی حتی برای شرکت‌های خصوصی که سالانه میلیاردها دلار صرف ایجاد زیرساختار فناوری‌های مختلف می‌کنند، بسیار پرهزینه است. از این رو شاید دولت ترامپ بتواند بودجه چنین پروژه‌یی را تامین کند، اما با تاخیر فراوان و با صرف ۳۰۰ میلیارد دلار و در عین حال باید با شرکت‌های توسعه‌دهنده شبکه و تجهیزات شبکه‌یی که هم‌اکنون خود درحال توسعه و آزمایش این فناوری هستند، ‌قرارداد ببندد.

در این میان شرکت‌های وریزون و AT&T به آزمایش شبکه‌های نسل پنجم خود ادامه می‌دهند. AT&T اعلام کرده شبکه نسل پنجم خود را در سال جاری عرضه خواهد کرد، اگرچه تا زمانی که گوشی‌های موبایل سازگار با این شبکه جدید وارد بازار نشوند، ‌کسی قادر به استفاده از این شبکه نخواهد بود.

حال در شرایطی که تمام کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفته از فناوری نسل پنجم ارتباطی بهره می‌برند و در حال پیشی گرفتن از یکدیگر هستند هنوز نسل‌های ارتباطی در ایران آن طور که باید و شاید نتوانسته‌اند خدمات مناسبی را به کاربران خود ارائه دهند. از سوی دیگر روزشماری برای ورود نسل پنجم ارتباطی در حالی شروع شده است که نسل چهارم و حتی سوم ارتباطی در ایران در جایگاه مناسب و قابل قبولی قرار ندارد و کاربران نیز تاکنون نتوانسته‌اند از مزایای نسل چهارم به خوبی استفاده کنند.