تخریب میراث فرهنگی جرم امنیتی است

بناهای تاریخی و میراث فرهنگی کشور، ‌هر بار ازسوی افراد مختلف تخریب می‌شود. گاه قاچاقچیان اشیای تاریخی با هوای کسب سود به جان محوطه‌های باستانی می‌افتند و با حفاری غیرمجاز زمین را شخم می‌زنند و گاه سازمان‌ها و نهادهای مختلف مانند بنیاد مستضعفان، اوقاف و امور خیریه و... که متولی بسیاری از بناهای تاریخی ایران هستند، با بهانه‌های مختلف اقدام به تخریب یا تغییر هویت در این بناها می‌کنند اما تمام این اتفاقات در حالی است که فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی، ‌معتقد است که قانون‌گذار جرایم علیه میراث فرهنگی را در حد جرایم امنیت ملی می‌داند و حتی شروع به جرم میراث فرهنگی در برخی موارد خود جرم تلقی می‌شود. حتی اگر موفق به انجام آن کار نشود.

سردار امیر رحمت الهی در نشست هم‌اندیشی با خبرنگاران میراث فرهنگی که روز گذشته برگزار شد، گفت: یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی براساس اجرای دستورالعمل ابلاغی از سوی فرماندهی این یگان و معاونت میراث فرهنگی موظف به حفاظت از همه اموال فرهنگی است.

وی در ادامه با ارائه آماری اقدامات خود در طول سال گذشته، توضیح داد: 32 هزار اثر ثبت ملی شده، 22 اثر غیرمنقول ثبت جهانی، 31 یگان حفاظت با ساختار و تشکیلات مشخص و منسجم با دستورالعمل اجرایی وظیفه حفاظت از میراث فرهنگی را در کشور انجام می‌دهند.

او با بیان اینکه معتقدم ماموریت‌های یگان حفاظت چند وجهی است، ادامه داد: اماکن تحت پوشش مانند ساختمان و اموال منقول و غیرمنقول در یک بخش جنبه امنیتی دارند، چون قانون‌گذار جرایم علیه میراث فرهنگی را در حد جرایم امنیت ملی می‌داند و حتی شروع به جرم میراث فرهنگی در برخی موارد خود جرم تلقی می‌شود. حتی اگر موفق به انجام آن کار نشود. از سوی دیگر بخشی از ماموریت‌ها جنبه انتظامی دارند.

او با اشاره به وظایف نیروی یگان میراث فرهنگی در بناهای تاریخی اظهار کرد: در ایامی مانند نوروز شاید روزانه بالغ بر 20 هزار نفر از یک مجموعه تاریخی دیدن کنند که نیروهای یگان حفاظت موظف‌اند با رعایت حقوق شهروندی و تکریم ارباب رجوع وظیفه کنترل را انجام دهند. این ماموریت‌ها به نوعی التزام بخشیدن است چون علاوه بر کنترل؛ تامین امنیت و جلوگیری از خسارت به آثار تاریخی نیز در دستور کار قرار دارد.

اینها نشان می‌دهد می‌توان مشابهت‌هایی بین ماموریت‌های نیروی انتظامی و یگان حفاظت قائل شد.

سردار رحمت‌الهی همچنین با بیان اینکه 253 پایگاه حفاظتی و 245 موزه کشور تحت پوشش حفاظت از این یگان هستند، ادامه داد: ‌در 11 ماه گذشته 57هزار و 692 قلم شیء از قاچاقچیان آثار تاریخی کشف، ضبط و تحویل مراجع قضایی شده است که 23 هزار و 727 قلم شیء مکشوفه اصل از این تعداد متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی و 26 هزار و 359 قلم شیء، آثار جعلی هستند که با توجه به اینکه افراد سعی در خرید و فروش این آثار جعلی به مردم و فریب آنها داشته‌اند، خود یک جرم تلقی می‌شود. او گفت: تاکنون هزار و 378 پرونده پیگیری شده در لیست کاری این یگان وجود دارد که 617 پرونده خوشبختانه به موقع انجام شده و به نتیجه رسیده‌اند و 2 هزار و 423 نفر به عنوان مجرم دستگیر شده‌اند. همچنین 679 حفاری غیرمجاز اتفاق افتاده که مجرمان آنها دستگیر شده‌اند.

فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه کشفیات آثار تاریخی نیز تاکنون 38درصد افزایش داشته‌ است و میزان کشفیات مربوط به اشیای مکشوفه اصیل با 63درصد رشد روبه‌رو بوده است، اظهار کرد: متاسفانه از یک دید باید گفت که با توجه به این آمار به نظر می‌رسد میل و گرایش مجرمان نسبت به پدیده حفاری‌های غیرمجاز کاهش پیدا نکرده است.

او همچنین از اسکورت 205 مورد انتقال آثار تاریخی به نقاط مختلف خبر داد و گفت: از این تعداد 12مورد اسکورت خارجی بوده است، همچنین همه اسکورت‌ها را نمی‌توان در قالب برگزاری نمایشگاه‌های مختلف دانست، بنابراین گاهی اوقات این اسکورت‌ها براساس مرمت‌ها یا برخی اقدامات دیگر انجام شده‌اند.

 قانون برای همه یکسان است

فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی، با اشاره به تخریب‌هایی که در بافت تاریخی شیراز و حتی امامزاده عبدالله شهرری در حال انجام است، گفت: به نظر می‌رسد تعبیر دیگری در اداره اوقاف وجود دارد در حالی که براساس نص صریح قانون، تشخیص ماهیت فرهنگی تاریخی آثار با سازمان میراث فرهنگی باید مدنظر باشد و اگر دستگاهی قصد تخریبی را دارد حتما باید با میراث فرهنگی هماهنگ کند. اینکه قانون‌گذار از کلمه هر کس استفاده کرده یعنی همه نهادها و دستگاه‌های دولتی نیز شامل آن می‌شوند.

او ادامه داد: اینکه تولیت آستان شاهچراغ با میراث فرهنگی همکاری نمی‌کند و حتی از ورود ماموران میراث فرهنگی به محوطه‌های تحت اختیارش جلوگیری می‌کند باید آن را در شورای تامین استان مطرح و حل کنیم. باید متجاوزان تحت تعقیب قرار گیرند چون معتقدیم قانون برای همه یکسان است.

سردار رحمت‌الهی در پاسخ به اینکه تخریب‌ها در شیراز متعلق به یک سال یا چند ماه گذشته است، چرا باید به تازگی این اتفاق به شورای تامین استان مربوط شود در شرایطی که در چند سال گذشته بخش زیادی از بافت تاریخی شیراز تخریب شده است، اظهار کرد: می‌دانیم که اتفاقات در بافت تاریخی شیراز پیشینه قبلی دارد. حتی یک بار دیگر آن در شورای تامین استان مطرح شده بود.

تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات از بازدارندگی لازم برخوردار نبودند ولی تاکید می‌کنیم که نص صریح قانون وجود دارد و شفاف است و میراث فرهنگی از هر اتفاقی در این زمینه جلوگیری می‌کند.

 آماده‌باش در ایام نوروز

فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی درباره اقدامات این یگان در تعطیلات نوروز گفت: «اصولا خدمات دستگاه‌ها به صورت برجسته با استفاده از حداکثر نیروی انسانی در ایام خاص مانند نوروز انجام می‌شود، به گونه‌یی که نیروی انتظامی اقدامات خود در نوروز را «عملیات نوروزی» می‌نامد. به گفته او تهیه دستورالعمل برای کاهش ارتکاب جرم در نوروز از مهم‌ترین اقدامات این یگان است.

وی با بیان اینکه همه یگان‌های حفاظت در نوروز مکلف به آماده‌باش در حالت کلی هستند، تاکید کرد: این دستورالعمل تا ۱۵ اسفند به همه فرماندهان یگان حفاظت در سراسر کشور ابلاغ می‌شود و موضوع حفاظت از بناهای تاریخی و جلوگیری از تجاوز به محوطه‌ها نیز در این ایام مورد توجه قرار می‌گیرد.

او اضافه کرد: نیروی یگان حفاطت باید جلوه یک خدمت برجسته در تعطیلات نوروز باشد و تلاش کند تا فرصت‌های ارتکاب جرم را کاهش دهد.

فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی با بیان اینکه براساس اولویت‌های سال 97، باید یک خط ارتباط سریع برای اطلاع از وضعیت آثار تاریخی مشخص و به خصوص به خبرنگاران اعلام شود، افزود: باید زیرساخت‌ها ترمیم شود و رقم قابل‌توجهی به یگان حفاظت میراث فرهنگی پرداخت شود.

او گفت: زمانی که امکان دریافت تلفن سه رقمی برای برخی از دستگاه‌ها وجود داشت شاید میراث فرهنگی امکان پیگیری آن را نداشته است اما اکنون این کار را انجام می‌دهیم. این جزو ضروریات میراث فرهنگی است تا نخست زیرساخت‌هایمان را تامین کنیم.