زمان مناسب ورود بنگاه‌ها به بازار‌‌سرمایه
با مقایسه ارزش بازار سرمایه نسبت به تولید ناخالص داخلی کشور و نیز نسبت به تعداد شرکت‌های فعال در حوزه‌های مختلف اقتصادی، این موضوع مشخص می‌شود که بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازارهای سرمایه کشورهای مشابه، پتانسیل بالایی برای جذب شرکت‌ها و افزایش تامین مالی دارد. حسن قالیباف‌اصل، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران ضمن بیان مطلب فوق عنوان کرد: تعداد شرکت‌هایی که در خارج از بازار سرمایه فعالیت می‌کنند و با اندک تغییرات ساختاری یا تصمیم مدیریتی، قابلیت ورود به بورس یا فرابورس را دارند، زیاد است. امروزه بسیاری از صنایع و شرکت‌های مستعد و بزرگ کشور همچنان در اختیار دولت یا نهادهایی قرار دارد که بنا به دلایل اجتماعی، حاکمیتی یا قانونی امکان حضور در بورس برای آنها فراهم نشده است. وی ادامه داد: همچنین شرکت‌های بخش خصوصی می‌توانند با پذیرش از مزایای بازار برخوردار شوند. بازار سرمایه امروز نیازمند تنوع و افزایش تعداد شرکت‌هاست و مزایای مناسبی را برای شرکت‌ها به همراه دارد و اکنون برای ورود بنگاه‌های اقتصادی به بازار سرمایه قطعا زمان مناسبی است. مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پاسخ به این سوال که کلینیک پذیرش چه میزان در پذیرش شرکت‌ها و آشنایی آنها با شرایط بازار سرمایه کمک کرده است؟ گفت: براساس تفکری که در بورس‌های پیشرفته جاری است، موضوع پذیرش و ورود شرکت‌ها به بورس به دلیل ابعاد راهبردی و نیز زمانبر بودن به عنوان سفر پذیرش تلقی می‌شود. به عبارتی این اقدام دارای نقطه آغاز و پایانی است و فرآیندی نظام‌مند برای آن طی می‌شود. این فرآیند اقدامات مختلفی شامل آماده‌سازی مدیریت برای اتخاذ تصمیم پذیرش، اصلاح ساختار احتمالی شرکت، بهبود گزارشگری مالی و مواردی از این دست را در برمی‌گیرد.
کنترل داخلی و مدیریت ریسک
قالیباف‌اصل با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد بنگاه‌های اقتصادی با برنامه جدید کلینیک پذیرش شرکت‌ها می‌توانند آینده حضور خود در بازار سرمایه را پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کنند، گفت: با توجه به تعدد شرکت‌های خارج از بورس، کلینیک پذیرش راهی است برای شرکت‌هایی که می‌توانند با تغییراتی در ساختارهای خود یا طی یک دوره زمانی مشخص با برنامه‌ریزی انجام شده، شرایط ورود به بورس را دارا شوند و در تمام این مسیر، راهنمایی‌ها و مشاوره‌های لازم به این شرکت‌ها ارائه می‌شود. مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران همچنین به ایجاد نظام کنترل داخلی و اجرای اصول مدیریت ریسک اشاره کرد و اقدامات شرکت بورس در این زمینه را برشمرد و گفت: درخصوص استقرار نظام کنترل داخلی و مدیریت ریسک در شرکت‌های بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار با تصویب و اجرایی کردن دستورالعمل کنترل‌های داخلی در سال 1391 و به دنبال آن تهیه دو منشور کمیته حسابرسی و منشور فعالیت حسابرسی داخلی(که شامل بررسی ریسک نیز می‌شود) گام مهمی برداشت. به گزارش سنا، وی با بیان اینکه چک‌لیست رعایت الزامات کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی و رهنمود‌های لازم در راستای دستورالعمل کنترل‌های داخلی نیز تهیه و اجرایی و کارگاه‌های آموزشی ارزیابی کنترل‌های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی برگزار شد، گفت: درخصوص بهبود رعایت اصول راهبری شرکتی در شرکت‌های بورس نیز توصیه‌نامه راهبری شرکتی برای شرکت‌های بورسی و پرسشنامه امتیازبندی شرکت‌های بورسی از منظر راهبری شرکتی تدوین شد که برای بررسی و تصویب به سازمان بورس ارسال شده است.
شاخص بازدهی
قالیباف‌اصل افزود: توصیه‌نامه پیشنهادی مشتمل بر 4 بخش حقوق سهامداران، هیات‌مدیره و کمیته‌های هیات‌مدیره، حسابرسی و شفافیت و اطلاع‌رسانی است. این توصیه‌ها با اقتباس از استانداردهای بین‌المللی در زمینه راهبری شرکتی و تطبیق آن با قوانین و مقررات داخلی در حوزه بازار سرمایه تنظیم شده و بورس اوراق بهادار تهران تصمیم دارد براساس مقررات موجود، گزارش راهبری شرکتی خود را به عنوان یک شرکت پذیرفته شده، تهیه و به صورت اختیاری منتشر کند. این گزارش وضعیت رعایت استانداردهای راهبری شرکتی توسط بورس تهران را با توجه به استانداردهای بین‌المللی در این زمینه نشان خواهد داد. مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پاسخ به این سوال که طراحی شاخص بازار بدهی در چه مرحله‌یی قرار دارد؟ گفت: بازار اوراق بهادار با درآمد ثابت درحال تبدیل شدن به بازاری مهم و بزرگ است. از این رو بورس اوراق بهادار تهران تصمیم به طراحی شاخصی برای سنجش عملکرد(بازدهی) این بازار رو به رشد گرفت. توجه کنید که شاخص اوراق بهادار با درآمد ثابت از فرمول و روش محاسبه‌یی متفاوت و حتی پیچیده‌تر نسبت به شاخص سهام برخوردار است. در این راستا مطالعاتی در بورس تهران انجام شد و این مطالعات به پیشنهاد شاخص اوراق بهادار بدهی به کمیته شاخص سازمان بورس در اوایل سال 95 انجامید. وی با بیان اینکه پیشنهاد ارائه شده شامل فرمول‌ها، تعدیلات و البته شاخص محاسبه شده براساس روش پیشنهادی بود، افزود: کمیته شاخص سازمان بورس تاکنون چندین جلسه برای بررسی شاخص پیشنهادی برگزار و بورس تهران اصلاحات مد نظر این کمیته را در شاخص اوراق بهادار با درآمد ثابت اعمال کرد. قالیباف‌اصل ادامه داد: در نهایت روش‌شناسی(متدولوژی) محاسبه شاخص‌های اوراق بهادار با درآمد ثابت بورس اوراق بهادار تهران در تیر ماه 1396 به سازمان بورس ارائه شد و برای عملیاتی شدن محاسبه و انتشار شاخص اوراق بهادار با درآمد ثابت هم‌اکنون باید کمیته شاخص نظر نهایی خود در ارتباط با شاخص پیشنهادی بورس تهران را اعلام کند و شرکت مدیریت فناوری نیز اقدامات لازم برای محاسبه شاخص را در دستور کار خود قرار دهد.
مذاکرات بورسی
مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران به صدور مجوز عرضه ابزارهای مالی براساس شاخص از سوی کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اشاره کرد و گفت: مطالعات در زمینه قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام(با کارکرد شاخص) از سال 1393 در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد. پیشنهادات بورس اوراق بهادار تهران در خرداد ماه 1394 به تصویب کمیته فقهی سازمان بورس رسید. سپس دستورالعمل معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام(با کارکرد شاخص) در بورس تهران تدوین و در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس طرح و پس از جلسات متعدد در همان سال تصویب شد. قالیباف‌اصل ادامه داد: دستورالعمل مذکور در انتهای سال 1395 به تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس نیز رسید. از ابتدای امسال نیز برنامه‌یی برای راه‌اندازی قراردادهای آتی سبد سهام که شامل اقدامات لازم برای راه‌اندازی، نهادهای مسوول برای هر کدام از این اقدامات و بازه زمانی پیش‌بینی شده برای هر بخش توسط بورس تهران تهیه و به سازمان بورس ارسال شد. وی افزود: مذاکرات خوبی با برخی از شرکت‌های تامین سرمایه برای مشارکت در راه‌اندازی، فرهنگ‌سازی و نیز بر عهده گرفتن مسوولیت بازارگردانی این ابزارها انجام شده است. هم‌اکنون نیز اقدامات مربوط به راه‌اندازی توسط سازمان بورس با همکاری بورس درحال انجام است. مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران گفت: از طرفی برای راه‌اندازی کاراتر معاملات این ابزار، بورس اقدام به انجام مذاکرات با چند شرکت توانمند در حوزه سامانه‌های معاملاتی کرده است. چراکه سامانه معاملاتی فعلی به طور کامل جوابگوی معاملات بازار مشتقه نیست. در صورت به ثمر رسیدن مذاکرات و خرید یک سامانه معاملاتی مدرن با قابلیت معامله ابزارهای جدید، راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی سبد سهام با سرعت و انسجام بیشتر انجام خواهد گرفت.
