کاهش رشد مانده تسهیلات نسبت به رشد سپرده‌ها

گروه بانک و بیمه  محسن شمشیری

مانده کل سپرده‌ها در پایان آذرماه 96 بالغ بر 1481 هزار میلیارد تومان و مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز بالغ بر 1114هزار میلیارد تومان بوده که نشان می‌دهد، غول نقدینگی و پول رشد زیادی داشته است و نزدیک به 1500هزار میلیارد تومان نقدینگی و سپرده در بانک‌ها موجود است که از این مقدار به میزان بیش از 1100هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی پرداخت شده و بدهی مردم و فعالان اقتصادی به بانک‌ها به رقم بزرگ 1114هزار میلیارد تومانی در پایان آذر رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 96 نه تنها نقدینگی و سپرده‌های بانکی از مرز 1500هزار میلیارد تومان عبور کند بلکه بدهی مردم به بانک‌ها نیز به 1200هزار میلیارد تومان نزدیک خواهد شد که البته این ارقام بزرگ، در صورت بهبود فضای کسب و کار می‌تواند در جهت رشد سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال به کار گرفته شود.

به گزارش «تعادل» وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان آذرماه 96 نشان می‌دهد که مانده کل سپرده‌ها در پایان آذرماه 96 بالغ بر 1481هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 267هزار میلیارد تومان معادل 22 درصد و نسبت به اسفند 95 معادل 208 هزار میلیارد تومان یا 16.4درصد افزایش داشته است.

همچنین بیشترین مبلغ سپرده مربوط به استان تهران با 871 هزار میلیارد تومان بوده که معادل 59 درصد کل سپرده‌های کشور است. کمترین رقم نیز مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل 3150 میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر تهران بیش از تمام استان‌های کشور سپرده جذب کرده است و اکثر شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ترجیح داده‌اند به دلایل مختلف پول خود را در استان تهران سپرده‌گذاری کنند.

 مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز بالغ بر 1114هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال معادل 185هزار میلیارد تومان یا 20درصد رشد کرده است. یعنی رشد تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.

این رقم در مقایسه با اسفند 95 نیز معادل 127هزار میلیارد تومان یا 12.9درصد رشد کرده که کمتر از رشد سپرده‌ها در 9 ماهه اول سال است و این موضوع نشان می‌دهد که تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.

بیشترین مبلغ مربوط به استان تهران با مانده 696 هزار میلیارد تومان یعنی معادل 62.5درصد تسهیلات دریافتی کشور و کمترین مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل 3930میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر تقریبا به اندازه 3 واحد درصد بیش از سهم خود در جذب سپرده‌ها از پرداخت تسهیلات سهم داشته است.

همچنین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی معادل 83.7درصد بوده که نسبت به پارسال و پایان سال 95 معادل یک و 3 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد یعنی تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کاهش یافته است. این نسبت در تهران 88.2 درصد است که از میانگین کشوری بالاتر است و در کهگیلویه و بویراحمد 140 درصد است.

 سهم تسهیلات از سپرده‌ها

سهم تسهیلات از سپرده‌ها نیز نشان می‌دهد که از رقم 1481هزار میلیارد تومانی سپرده‌ها، معادل 75.2 درصد بوده است. به عبارت دیگر معادل 24.8 از سپرده‌ها را سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی یا سقف اعتباری برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها تشکیل داده است و بانک‌ها معادل 150هزار میلیارد تومان یا 10.12درصد سپرده‌ها را به عنوان سپرده قانونی در نظر گرفته‌اند و سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به رقم 1331هزار میلیارد تومان رسیده است.

همچنین از مبلغ 1331هزار میلیارد تومان سپرده بعد از کسر سپرده قانونی 150هزار میلیارد تومانی، معادل 217هزار میلیارد تومان به عنوان ذخیره احتیاطی و اجرای سیاست سقف اعتباری در نظر گرفته شده تا در صورت مراجعه سپرده‌گذاران قادر به تامین نیازهای مراجعه‌کنندگان و مشتریان بانک‌ها باشند.

بر این اساس سهم ذخیره احتیاطی نقدینگی بانک‌ها معادل 14.65درصد و سپرده قانونی 10.12درصد کل سپرده‌ها بوده و روی هم معادل 367هزار میلیارد تومان معادل 24.8درصد سپرده‌ها به عنوان سقف اعتباری و سپرده قانونی در بانک‌ها و بانک مرکزی موجود بوده و به عنوان تسهیلات پرداخت نشده و درمجموع 75.2درصد سپرده‌ها به صورت تسهیلات پرداخت شده است. رشد تسهیلات 20درصدی یک‌سال منتهی به آذر 96 نیز در مقایسه با رشد 22درصدی سپرده‌ها در این دوره نشان می‌دهد که سرعت تسهیلات‌دهی بانک‌ها کمتر از رشد سپرده‌های بانکی بوده است. این موضوع در 9ماهه اول سال 96 نیز تشدید شده و در شرایطی که رشد سپرده‌ها در این 9 ماه 16.4درصد بوده اما رشد تسهیلات 12.9 درصد و 3.5 واحد درصد کمتر بوده است.

وضعیت استان‌ها نیز نشان می‌دهد که بعد از استان تهران که حدود 60 درصد منابع بانکی را جذب کرده، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، مازندران، فارس، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، البرز، گیلان، کرمان، آذربایجان‌غربی و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی از دوم تا دوازدهم جذب منابع شامل سپرده و تسهیلات بوده‌اند. همچنین استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، سمنان، اردبیل، زنجان، خراسان‌جنوبی و شمالی، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، چهارمحال و بختیاری در رتبه‌های 21 تا 31 از نظر جذب منابع بانکی قرار داشته‌اند.