مسکو تهدید واشنگتن را با تهدید پاسخ داد

گروه جهان

رییس ستاد مشترک نیروهای روسیه تهدید کرده در صورتی که امریکا به سوریه حمله موشکی کند، با پاسخ نظامی مسکو مواجه خواهد شد. والری گراسیموف گفته نیروهای روسیه، در صورت بروز چنین حمله‌یی، موشک‌های شلیک شده را در آسمان رهگیری و سکوهای پرتاب را نابود خواهد کرد.

به گزارش رویترز، این مقام ارشد روسیه تاکید کرده چنانچه جان نظامیان روس در سوریه به خطر بیفتد، مسکو انتقام خواهد گرفت. سرگئی وزیر خارجه روسیه، نیز هشدار داده پیامدهای حمله احتمالی امریکا علیه نیروهای دولتی سوریه می‌تواند بسیار جدی باشد. این سخنان ساعاتی پس از تهدید نیکی هیلی نماینده ایالات متحده امریکا در سازمان ملل متحد، درباره احتمال اقدام یک‌جانبه واشنگتن برای اجرای آتش‌بس در غوطه شرقی عنوان شد.

نیکی هیلی دوشنبه در نشست شورای امنیت که برای بررسی نحوه اجرای قطعنامه ۲۴۰۱ تشکیل شده بود، گفت: «درست مانند سال گذشته که در واکنش به حمله شیمیایی مرگبار ارتش سوریه، با شلیک موشک به یک پایگاه هوایی دولتی این کشور حمله کردیم، امریکا همچنان آماده‌‌ اقدام است. این گزینه برتر ما نیست، اما نشان داده‌ایم که می‌توانیم از این گزینه استفاده کنیم و آماده چنین کاری هم هستیم.»

نیکی هیلی ضمن انتقاد از سوریه و روسیه که به گفته وی «هرگز اراده‌یی برای برقراری آتش‌بس نداشته‌اند»، اعلام کرده امریکا پیش‌نویس قطعنامه تازه‌یی را برای آتش‌بس فوری در سوریه به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه کرده است. به گفته او متن این پیش‌نویس ساده و الزام‌آور بوده و قابل دور زدن نیست.

نماینده امریکا در سازمان ملل همچنین ایران، روسیه و سوریه را به نقض فاحش آتش‌بس توافقی در غوطه شرقی متهم کرده و گفته بود ارتش سوریه محموله‌های دارویی کاروان‌های سازمان ملل را نیز مصادره کرده است. پیش از نشست دوشنبه شورای امنیت، امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، نیز تهدید کرده بود که در صورت کاربرد سلاح شیمیایی کشنده به دست ارتش بشار اسد ارتش کشورش آماده حمله به سوریه است.

با این حال واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت این سازمان با اعلام اینکه حومه دمشق بدل به کانون تروریسم شده از عملکرد دولت بشار اسد و روسیه حمایت کرده و گفته است: «دولت سوریه از هرگونه حقی برای رفع تهدید علیه شهروندان خود برخوردار است.»

در همین حال مشاور رییس‌جمهوری روسیه به شبکه تلویزیونی «روسیه ۲۴» گفته جنگ داخلی سوریه و عملیات نظامی کشورش در این جنگ، به مسکو فرصت داده تا همه جنگ‌افزارهای تازه طراحی‌شده و ادوات نظامی از جمله سوخو۳۵، سامانه پدافند هوایی کوتاه‌برد و سیستم‌های ضدتانک را به‌طور عملی آزمایش کند. ولادیمیر کوژین گفته: «این‌که به شما بگویند به مدل و کتابچه جنگ‌افزارها نگاهی بیندازید یک چیز است، اما اینکه سلاح‌ در جریان عملیات نظامی آزموده و دیده شوند، یک چیز دیگر است.» به‌گفته مشاور همکاری‌های نظامی ولادیمیر پوتین، مسکو قصد نداشته به‌وسیله جنگ سوریه تسلیحات خود را به رخ بکشد اما ناچار بوده وارد این جنگ شود، پس از مدرن‌ترین تسلیحات خود استفاده ‌کرده است.

 چرایی تشدید فشار امریکا

امریکا در شرایطی از احتمال حمله به دمشق صحبت کرده که ناظران بر این باورند تهدید تازه واشنگتن مبنی بر ورود به صحنه درگیری‌های سوریه و تکرار اتهام استفاده دمشق از تسلیحات شیمیایی در غوطه شرقی، تلاشی برای جلوگیری از تکمیل پیروزی‌های دولت اسد بر گروه‌های مسلح تکفیری است.

ایرنا با اشاره به اظهارات نیکی هیلی در شورای امنیت سازمان ملل نوشته: ترسیم وضعیت میدانی سوریه تا حد زیادی گویای چرایی تکاپوی امریکا برای جلوگیری از عملیات ارتش در غوطه شرقی است. بنا بر اعلان منابع سوری، پیشروی‌های ارتش بشار اسد سریع بوده و نزدیک به نیمی از غوطه شرقی آزاد شده است. در نخستین روزهای هفته جاری رسانه‌ها از آزادی مصرابه خبر دادند؛ شهری که جاده پیوند‌دهنده بخش شمالی و جنوبی غوطه شرقی را به هم وصل می‌کند. با تصرف مصرابه، «دوما» یعنی بزرگ‌ترین شهر حومه دمشق در محاصره نیروهای دولتی قرار گرفته و روز‌به‌روز عرصه فعالیت گروه‌های مسلح تکفیری تنگتر می‌شود.

در وضعیت کنونی مهم‌ترین دلایل مداخله‌جویی بازیگران غربی و برخی دولت‌های عربی در تحولات سوریه، اوضاع نابسامان انسانی در مناطق درگیری است. این در حالی است که دمشق اعلام کرده راه‌های خروج از مهلکه از سوی دولت باز است و گروه‌های تروریستی با گلوله‌باران راه‌های خروج مانع فرار غیرنظامیان می‌شوند؛ ادعایی که بعضا از سوی برخی رسانه‌های غربی چون رویترز نیز تایید شده است.

در تحلیل سیاسی رخدادهای غوطه شرقی، برخی مقاومت گروه‌هایی نظیر «جیش‌الاسلام» و «فلیق الرحمن» را آخرین تلاش‌ها برای حفظ اهرم‌های بازی عربستان در تحولات سوریه و حفظ پایگاهی برای تهدید پایتخت سوریه می‌دانند.

غوطه شرقی از سال 2013 تاکنون در محاصره ارتش سوریه و نیروهای مقاومت بوده ولی با پشتیبانی‌های گسترده خارجی از گروه‌های مزبور و با وجود پیروزی نیروهای دولتی در عرصه‌هایی چون نبرد حلب، حمص، تدمر و... دمشق و ساکنان آن از سوی غوطه شرقی هدف تهدیدهای مکرر قرار داشته‌اند. به همین خاطر تصرف غوطه شرقی و پاکسازی آن برای دولت سوریه و متحدان دمشق در حکم گامی مهم در جهت رهایی از تهدید تروریست‌هاست و این موضوع نگرانی‌های زیادی را برای بازیگران غربی بحران سوریه به وجود آورده است.

در همین راستا و برای جلوگیری از پیروزی بزرگی که اواخر پاییز پارسال برای نیروهای دولتی در حلب به دست آمد و صحنه میدانی سوریه را متحول کرد، امریکایی‌ها به شکل جدی‌تری به میدان آمده و علاوه بر ابزارهای دیپلماتیک در نهادهایی چون شورای امنیت، از امکان تکرار حملات نامشروع نظامی سخن می‌گویند؛ رخدادی که می‌تواند به پیچیده‌تر شدن اوضاع سوریه بینجامد و با وجود ادعاهای غربی فجایع انسانی را در سوریه تشدید کند.