مروری بر مهم‌ترین رویدادهای تالار‌نقره‌ای
گروه بورس
در هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که شکسته شدن رکورد معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا، آینده روشن تولید کالای ایرانی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بورس کالا و تحقق شعار سال ۹۷ از مسیر بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود. بر این اساس، مدیرعامل بورس کالا عنوان کرد: پس از ۱۰ سال رکورد معاملات کشاورزی به ارزش ۳۳۰۰ میلیارد تومان در این بورس شکسته شد. حامد سلطانی نژاد با اشاره به اینکه مجموع ارزش معاملات بورس کالا تا پایان سال گذشته به ۱۱۷هزار میلیارد تومان رسید، افزود: براساس برآوردهای انجام شده سال گذشته برای نخستین‌بار حجم معاملات محصولات کشاورزی به ۳میلیون تن رسید که در ۱۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: تا پایان سال گذشته حجم معاملات محصولات پتروشیمی ۳میلیون و ۹۰۰هزار تن به ارزش ۱۵هزار میلیارد تومان فرآورده‌های نفتی ۱۰میلیون و ۸۰۰هزار تن به ارزش ۱۰هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان و محصولات صنعتی نیز ۸ میلیون و ۸۰۰هزار تن به ارزش ۲۰هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود که این اعداد بی‌سابقه بوده است. وی گفت: میزان معاملات بازار فیزیکی بورس در سال گذشته ۵۰هزار میلیارد تومان و معاملات بازار مالی نیز در سال گذشته ۶۷هزار میلیارد تومان بوده است.
تحقق شعار سال
در سویی دیگر، وزیر اسبق بازرگانی با اشاره به شعار امسال اظهار داشت: بورس کالا به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه و بورسی که بطور مستقیم با تولیدکنندگان بالادستی و پایین دستی در ارتباط است، اثرات مهمی در رفع دغدغه‌های تولید و تحقق شعار امسال دارد. یحیی آل اسحاق افزود: یکی از راه‌هایی که منجر به رشد کیفیت تولید داخل و افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و استمرار تولید را به ارمغان می‌آورد و باعث تامین مالی آسان‌تر و سامان ضوابط و مهندسی مالی این واحدها می‌شود، استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا است. رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تاکید کرد: بورس کالا باید با حمایت مسوولان، زمینه ورود ۹۰ درصد واحدهای تولیدی کوچک را مهیا کند تا شاهد ورود تقاضا، چرخش کالاها از طریق بازارهای مالی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه و حاکم شدن انضباط مالی در این واحدها باشیم.
مشوق برای تولیدکنندگان برتر
افزون بر این، نایب رییس اتاق بازرگانی تهران معتقد است که در سال حمایت از کالای ایرانی، دولت می‌تواند برای عرضه‌کنندگان برتر محصولات در بورس کالا که به تامین نیاز صنایع داخلی و رونق تولید کمک می‌کنند، مشوق‌هایی در نظر بگیرد. علا میر محمد صادقی اظهار کرد: اگر برای تولیدکنندگانی که بطور مستمر محصولاتشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند و از نظر کیفیت محصولات نیز در رتبه بالایی قرار دارند، مشوق‌هایی از سوی دولت در نظر گرفته شود، می‌توان به رونق تولید در صنایع پایین دستی کمک کرد.
نائب رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه عرضه محصولات تولیدکنندگان شناخته شده و برتر در بورس کالای ایران باعث افزایش تقاضا و توسعه کالاهای مرغوب می‌شود، تاکید کرد: باید از ظرفیت‌های بورس در راستای حمایت از کالای ایرانی، ایجاد شفافیت و توسعه کیفیت کالاها بهره برد.
آینده روشن تولید کالای ایرانی
علاوه بر این، عضوهیات رییسه مجلس معتقد است که از مهم‌ترین ویژگی‌های بورس کالا، رانت زدایی از مبادلات کالاها است که می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های این بازار، ریسک‌های احتمالی در مسیر تولید محصولات را به حداقل رساند. محمد حسین فرهنگی ادامه داد: اگر معامله محصولات به خصوص محصولات استراتژیک به شیوه سنتی و غیرشفاف انجام شود، زمینه معاملات صوری، دستکاری قیمت، سندسازی‌ها و استفاده رانت فراهم می‌شود اما با تقویت بورس کالا در سال‌های اخیر و عرضه عمده محصولات در این بازار، مشکلات و رانت‌های بازار سنتی برطرف شده است.
وی اظهارداشت: بورس کالا با ایجاد شفافیت، نظم و ابزارهای مالی تنظیم‌گر بازار، بستری است که می‌تواند آینده روشنی را برای تولید محصولات کشاورزی، صنعتی و معدنی و پتروشیمی حاصل کند که بطور طبیعی اگر در مسیر عرضه محصولات و خرید مصرف‌کنندگان، معایبی براساس شرایط بازار ایجاد شود، با همفکری فعالان بازار باید برطرف شود.
حمایت از کالای ایرانی روی ریل رقابت
براساس این گزارش، معاون اسبق وزارت صنعت نیز بیان کرد: حمایت از کالای ایرانی بدون بازار رقابتی حاصل نخواهد شد که در این راستا عرضه محصولات مختلف در بورس کالا که بازاری مبتنی بر عرضه و تقاضا و رقابت است از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است. محمود دودانگه گفت: بورس کالا بستری برای حضور عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان کالا در یک فضای شفاف فراهم کرده است تا قیمت رقابتی براساس عرضه و تقاضا کشف شود؛ از این رو حمایت از تولیدکنندگان ایرانی در بستر بورس کالا می‌تواند به صورت هدفمند رقم بخورد.
وی گفت: با حضور همه‌جانبه عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان در بورس کالا با حمایت‌های مسوولان، علاوه بر رسیدن این بورس به جایگاه واقعی خود در اقتصاد شاهد رونق تولید، حمایت از کالای ایرانی، شفاف‌سازی آمارها و رشد صادرات محصولات ساخته شده خواهیم بود.
محلی برای قیمت‌گذاری
افزون بر این، یک کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: بورس کالا محلی برای قیمت‌گذاری مناسب کالاهای ایرانی است و این بورس از زمان آغاز فعالیت خود تاثیر قابل توجهی بر شفافیت قیمت کالاهای داخلی گذاشته است و اذهان مخاطبان و فعالان اقتصادی را به درجه‌یی از امنیت لازم در خصوص روند معاملات و قیمت‌ها رسانده است؛ از این رو تقویت بورس کالا در تحقق شعار سال موثر خواهد بود. سید حمید میرمعینی، افزود: طیف‌های مختلفی از محصولات داخلی در بورس عرضه می‌شود و تقویت این بازار می‌تواند نه تنها در تحقق شعار سال بلکه در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بسیار موثر باشد.
این کارشناس بورس تاکید کرد: تحکیم بورس و در کل بازار سرمایه باعث تقویت تولیدات داخلی و در نتیجه افزایش فرصت شغلی و حل معضل بیکاری در جامعه می‌شود که در نهایت منجر به پایداری اقتصادی در کشور خواهد شد.
لزوم حمایت از کالای ایرانی
در سویی دیگر، یک کارشناس بازار سرمایه نیز معتقد است مانع اصلی در مسیر حرکت ایرانیان برای تولید با کیفیت و قابل رقابت کالای ایرانی سرمایه در گردش واحدهای اقتصادی است؛ در حالی که شکست نقدینگی در بانک‌ها باعث شده تسهیلات به بنگاه‌ها تخصیص داده نشود. محسن محمدی درباره الزام‌های تحقق شعار حمایت از کالای ایرانی گفت: برای بررسی این موضوع از منظر تولید‌کننده، مصرف‌کننده و سیاست‌گذار می‌توان تفاسیری را مطرح کرد. سخنان رهبر انقلاب در نوروز 97 برخلاف سال‌های گذشته که همواره مسوولان و سیاست‌گذاران کشور را به عنوان جامعه هدف در نظر می‌گرفت، امسال با شعار حمایت از کالای ایرانی، مخاطب صحبت‌ها مردم اعم از تولید‌کننده و مصرف‌کننده قرار گرفت. به گزارش فارس، وی افزود: مانع اصلی در مسیر حرکت ایرانیان برای تولید با کیفیت و قابل رقابت کالای ایرانی همواره سرمایه در گردش و تامین مالی واحدهای اقتصادی است این در حالی است که نرخ سود سرمایه‌گذاری و هزینه تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی افزایش یافته اما شکست نقدینگی در بانک‌ها باعث شده تا تسهیلات به بنگاه‌ها تخصیص داده نشود یا در قبال تسهیلات اعطایی نرخ سود بالایی از بانک‌ها مطالبه شود. به گفته این مقام مسوول طی سال‌های گذشته سیستم بانکی کشور همواره به بنگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ با پوسته دولتی اقدام به تخصیص تسهیلات کرده‌اند که متاسفانه با معوقات سنگینی مواجه شده و در نهایت بانک‌ها را مجبور به اعطای وام به شرکت‌ها و بنگاه‌های تابعه یا شرکت‌های خدماتی کرده است. محمدی با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان در بخش گمرکات کشور افزود: تعرفه‌گذاری روی ورود کالای خارجی اگر چه می‌تواند برای توان رقابت تولید‌کننده داخلی قابل تامل باشد اما تداوم نظام تعرفه‌گذاری بالا نباید تداوم داشته و باید تولید‌کننده بتواند روی پای خود بایستد. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: از طرفی قاچاق کالا حتی با وجود تعرفه‌گذاری بهینه اما همچنان از مبادی غیر رسمی و خاص به کشور وارد می‌شود که می‌تواند به تولید‌کننده آسیب برساند.
مدیرعامل سرمایه‌گذاری ایرانیان عدم توجه به سلایق و نیازهای مصرف‌کنندگان را از دیگر چالش‌های حمایت از کالای ایرانی عنوان کرد و افزود: مصرف‌کننده محکوم به خرید برخی تولیدات داخلی با هر کیفیتی می‌شود در حالی که تولیدکنندگان ایرانی می‌بایست بخش‌های مهمی همچون بازار یابی، دریافت انتقاد و پیشنهاد، شنیدن صدای مشتریان و مشتری مداری را تقویت کنند. به گفته وی مصرف‌کننده کالای داخلی در حالی برای خرید به بازار می‌رود که نسبت به کالای ایرانی مشتاق نیست و در عین حال ارتباط با مشتری از سوی تواید‌کننده بسیار ضعیف است. محمدی با اشاره به اهمیت کیفیت برای مصرف‌کننده ایرانی عنوان کرد: اغلب مردم معتقدند کالای خارجی یا خراب نمی‌شود یا آن چنان از مردم نظر سنجی کرده که هیچ خریداری به آن خرده نمی‌گیرد. برخی اصناف به خاطر سودجویی بیشتر در حالی اقدام به تولید کالای بی‌کیفیت با ظاهر مشابه خارجی می‌کنند که در نهایت باعث عدم گرایش مصرف‌کننده به کالای ایرانی می‌شود.
به باور این کاشناس بازار سرمایه هنرمندان، فرهنگیان، مراجع دینی، اندیشمندان و رسانه‌ها می‌توانند ضمن تبیین سخنان راهگشای رهبری در خصوص حمایت از کالای ایرانی و تبلیغ آن، فارغ از هر گونه تصور منفعت شخصی از طریق فعالیت‌های فرهنگی به دنبال معرفی شاخص‌های مورد نیاز برای حمایت از کالای ایرانی باشند. کالای ایرانی باید تبیین شود تا ضمن ترغیب مردم برای استفاده از کیفیت مشابه و قیمت یکسان از آن استفاده کنند. محمدی ورود همه‌جانبه دولت و بانک مرکزی برای کمک به تولید‌کننده و رساندن صدای وی به سیاست‌گذاران کشور را از دیگر الزامات ضروری برای حمایت از کالای ایرانی عنوان کرد و افزود: دخیل کردن نظرات تولیدکنندگان در نظام تعرفه‌گذاری یا فرایند صدور پروانه‌ها، بدهی مالیاتی واحدهای تولیدی و سایر بخش‌های حاکمیتی از جمله اقدام‌هایی است که در بخش سیاست‌گذاری منجر به حمایت از کالای ایرانی خواهد شد. گاهی اوقات دیده شده برای واحد تولیدی که هنوز راه نیفتاده انبوهی از قبوض صادر شده یا در زمینه تامین مالی در حالی بانک‌ها با نرخ سود 20 درصدی اقدام به جمع‌آوری پول می‌کنند که در مقابل خطوط اعتباری روی آنها بسته شده و در عمل هیچ اقدامی برای حمایت از تولید‌کننده میسر نمی‌شود.
