جنگ تعرفه‌ای ترامپ با آینده نامعلوم

تحلیلگران مسائل اقتصادی احتمال می‌دهند، جنگ تعرفه‌یی که «دونالد ترامپ» علیه چین به راه انداخته است سرانجام با فشارهای داخلی و بین‌المللی به ضرر ایالات متحده تمام می‌شود.  ایرنا با بیان این مطلب در گزارشی افزود: با آنکه امریکا و چین از به‌کار بردن واژه جنگ تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان خودداری می‌کنند اما بسیاری شواهد حکایت از آغاز این منازعه در ابعاد اقتصادی دارد.  در واقع به اعتقاد تحلیلگران دومینوی وضع تعرفه بر واردات از سوی این دولت‌ها مهم‌ترین نشانه آغاز تقابل جدی اقتصادی است که با واکنش‌های گوناگونی روبه‌رو شده است.  ابتدا دونالد ترامپ به بهانه جبران کسری تجاری گسترده با چین بر فولاد و آلومینیوم تعرفه‌های اضافی را وضع کرد سپس پکن در پاسخ روی بیش از 10 کالای امریکایی تعرفه‌هایی را تعیین کرد. ارزش تعرفه‌های چین حدود 3میلیارد دلار بود که در مقابل رقم حدود 700میلیارد دلاری تجارت با امریکا چندان قابل توجه نیست. اما در واقع پکن با ورود به حوزه تولیدات کشاورزی ضمن پاسخ به اقدام کاخ سفید جبهه تازه و گسترده‌یی از تقابل اقتصادی و تعرفه‌یی را در روابط دو کشور گشود.  از چندی قبل تهران و واشنگتن تعرفه‌های مورد نظر خود را در حوزه فلزات و کشاورزی اجرایی کردند. به نظر می‌رسد این اقدامات تقابلی پایانی ندارد و دو طرف بر ادامه آن اصرار دارند.  تارنمای شبکه تلویزیونی سی. ان. بی. سی امریکا در این زمینه آورده است: دولت ترامپ در واکنش به پاسخ چینی‌ها اعلام کرد بر واردات بیش از یک هزار کالای چینی تعرفه‌یی 25درصدی وضع می‌کند. در مقابل پکن در کمتر از 24ساعت تهدید کرد برای واردات ۱۰۶کالای صادراتی امریکا همین میزان تعرفه را اعمال می‌کند. ازجمله کالاهایی که چین در این فهرست قرار داده آب پرتقال، سویا و هواپیماست که سهم مهمی را در مبادلات دو کشور داشته و به‌ شدت بر اقتصاد امریکا تاثیرگذار خواهد بود. در زمان حاضر دومین مرحله از اقدامات تعرفه‌یی دو کشور در حد حرف مطرح شده است. ترامپ در آخرین موضع‌گیری از آمادگی خود برای وضع 100میلیارد دلار تعرفه جدید بر کالاهای وارداتی از چین خبر داد.  سی‌ان‌ان در این زمینه نوشت: وزارت تجارت چین هم می‌گوید:«گرچه مایل به ادامه یک جنگ تجاری نیست اما از این رو‌یارویی هم هراسی ندارد. اگر ایالات متحده به دنبال تقابل با چین و جامعه جهانی است و بر سیاست‌های یک جانبه و حمایت‌گرایانه تاکید دارد، چین تا انتها ادامه می‌دهد اما برای آن هیچ عجله‌یی ندارد». به نوشته سی‌ان‌ان وضع تعرفه‌ها از سوی ترامپ با انتقادهایی حتی از سوی همفکران وی در حزب جمهوری‌خواه روبه‌رو شد. حتی یکی از سناتورها این اقدام را بی‌معناترین کار برای اصلاح وضع موجود توصیف کرد. ضمن اینکه وی، ترامپ را بدون هیچ برنامه دقیقی برای پیروزی بر چین می‌داند.  ترامپ در یکی از آخرین بیانیه‌های خود تاکید کرده است که چین کشاورزان و تولیدکنندگان امریکایی را هدف گرفته است و به همین دلیل وی به نهادهای امریکایی دستور می‌دهد تا برنامه‌یی را برای محافظت از منافع صنعتگران و کشاورزان امریکایی طراحی کنند.  بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند، چین هم تمایل چندانی به افزایش تنش اقتصادی با امریکا ندارد و در مرحله نخست تنها بر بخش محدودی از تولیدات کشاورزی امریکا تعرفه وضع کرده است. اما گسترش جنگ به عرصه واردات سویا از امریکا یا صنایع خودروسازی و تولید هواپیما و حتی فناوری پیشرفته می‌تواند دلیلی بر اوج‌گیری تنش تجاری میان پکن و واشنگتن باشد.  اگرچه ترامپ می‌گوید، درها برای گفت‌وگوهای بیشتر با دولت چین باز است و پکن هم تمایل خود برای مذاکره را اعلام کرد اما به اعتقاد سی‌ان‌ان مشخص نیست آیا دو طرف می‌توانند به توافقی دست پیدا کنند که رضایت آنها را به همراه داشته باشد. همین تردیدها باعث شده بسیاری از بازارهای مالی دچار رکود و در بسیاری از بورس‌های بزرگ جهان شاخص‌ها با نزول روبه‌رو شود. آنگونه که در خبر رسانه‌ها آمده است پکن بدون هیچ تردیدی بر مقابله به مثل با امریکا تاکید می‌کند. حتی «شی جین پینگ» رییس‌جمهوری این کشور هم می‌گوید، امریکا در تلاش است تا چین را متوقف کند اما ترامپ قادر به ادامه این مسیر نیست زیرا چین بسیار قدرتمند و اقتصاد آن هم بسیار بزرگ است.  تا به حال شروع جنگ‌های تعرفه‌یی از سوی امریکا در نهایت با پیروزی تمام عیار امریکا تمام نشده است.   گزارش سی. ان بی. سی در زمینه جنگ‌های تجاری امریکا در چند دهه اخیر به تعرفه‌های وضع شده رونالد ریگان علیه ژاپن در دهه 1990میلادی و تعرفه‌های جورج بوش علیه اتحادیه اروپا در سال 2002 اشاره کرد که در نهایت با گفت‌وگو یا عقب‌نشینی امریکا پایان پذیرفت. با این حال سیاست‌های تعرفه‌یی و حمایت‌گرایانه واشنگتن در دهه 1930 حتی امریکا و اروپا را به اقدامات تلافی‌جویانه تعرفه‌یی واداشت و سرانجام به جنگی منجر شد که همه جهان را تحت تاثیر خود قرار داد.  روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی بر این باور است با اینکه هر دو کشور می‌گویند با مذاکره از وقوع جنگ تجاری جلوگیری می‌کنند اما تقریبا راهی وجود ندارد که ضمن حفظ وجهه هر دو طرف همزمان منافع آنها هم تامین شود. در این چارچوب در بلندمدت یا یکی از دو طرف باید شکست را بپذیرد یا اینکه توافقی برای حفظ ظاهر امضا شود که از افزایش هزینه‌های این جنگ تجاری جلوگیری می‌کند.  اگر نگاهی به جنگ‌های تجاری پیشین امریکا انداخته شود درمی‌یابیم آن پیروزی سریع و آسانی که ترامپ انتظار داشت، قابل دستیابی نیست. در واقع به اعتقاد تحلیلگران، چین از همان قوانینی در سازمان تجارت جهانی برای متهم کردن امریکا استفاده می‌کند که ایالات متحده در دهه 1990 در این سازمان به تصویب رساند. روزنامه نیویورک تایمز در تحلیل چرایی اطمینان پکن از پیروزی در جنگ تجاری با امریکا نوشت: رشد چین به بازار صادرات وابسته است و امریکا هم وارد‌کننده بزرگی از این کشور است. ایالات متحده هم راه‌های بسیاری برای صدمه زدن به تولید‌کنندگان چینی دارد اما در مقابل اقدامات متقابل تعرفه‌یی چین که حدود یک سوم واردات این کشور از امریکا را در برمی‌گیرد، تاثیر اقدامات امریکا را کمرنگ می‌کند.  نکته جالب در شروع جنگ تعرفه‌ها در این است که چین حتی در میان 10کشور نخست صادرکننده فولاد به امریکا قرار ندارد. اکنون تولیدکنندگان خودرو و هواپیما در امریکا برای حفظ بازار صادراتی خود خواستار بازبینی در اقدام تعرفه‌یی ترامپ هستند.  از سوی دیگر لابی کشاورزان در کنگره بسیار پرقدرت است و امکان دارد با ادامه همین روند آنها همان کاری را با نظام تعرفه‌یی ترامپ انجام دهند که چین علاقه‌مند به پیگیری آن است. این شرایط فشارها بر دولت ترامپ را برای تغییر رویکرد و پذیرش شکست افزایش می‌دهد.