قراردادهای بلندمدت فرآورده‌های نفتی در دستورکار

مدیرعامل بورس انرژی ایران با تشریح اقدامات مهم صورت گرفته در سال 96 از رشد 79درصدی ارزش کل معاملات بورس انرژی ایران نسبت به سال 95 خبر داد. وی با بیان اینکه در سال 96 بالغ بر 75هزار و 692 میلیارد ریال کالا و اوراق بهادار در بورس انرژی ایران مورد معامله قرار گرفته است، افزود: از ارزش معاملات مذکور 44هزار و 711میلیارد ریال در بازار فرآورده‌های هیدروکربوری مورد معامله قرار گرفته است که رشد 93درصدی در ارزش و 40درصدی در حجم را نسبت به سال 95 نشان می‌دهد. سیدعلی حسینی با اشاره به آخرین وضعیت بازار معاملات برق در بورس انرژی ایران گفت: بازار برق نیز با داشتن سهم 4هزار و 119میلیارد ریالی ضمن پوشش ارزش ریالی معاملات نسبت به سال گذشته از نظر حجم معاملات شاهد رشد 2درصدی بوده است. به گفته وی در بازار اوراق سلف موازی استاندارد با سررسید یک‌سال و بیشتر نیز 25هزار و 314میلیارد ریال اوراق بهادار مبتنی بر کالا مورد معامله قرار گرفت که نشان‌دهنده رشد 69 درصدی ارزش و 40درصدی در تعداد قراردادها نسبت به سال 95 است. بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله نیز به عنوان یک بازار جدید با انجام معاملات صندوق پروژه، سهم یک هزار و 548 میلیارد ریالی از کل ارزش معاملات را در سال گذشته به خود اختصاص داد.

 عرضه 16 کالا در بخش بین‌الملل

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه به تشریح اقدامات صورت گرفته در سال 96 در این بورس به تفکیک بازارها پرداخت و گفت: بازار فرآورده‌های هیدروکربوری در سال 96 رشد قابل توجهی را در ارزش و حجم معاملات تجربه کرد که این مهم حاصل افزایش حجم عرضه‌ها در این بازار و استقبال خوب خریداران از این بازار بوده است به نحوی که در سال 96 علاوه بر عرضه‌های مستمر کالاهای گذشته در بخش داخلی 18کالا و در بخش بین‌الملل 16کالای جدید برای نخستین‌ بار مورد عرضه قرار گرفتند. وی افزود: در سال 96 چهار کالای نفتا، میعانات گازی، گاز مایع و گازوییل به ترتیب با اختصاص سهم 40، 10، 4 و 2درصدی از کل ارزش معاملات در بازار فرآْورده‌های هیدروکربوری بیشترین ارزش معامله را نسبت به سایر کالاها در این بازار به ثبت رساندند. به گزارش فارس حسینی افزود: در سال 96 بازار برق بورس انرژی ایران نیز شاهد راه‌اندازی بازارهای جدید برای مصرف‌کنندگان بالای 5 مگاوات بود که با تلاش‌های انجام پذیرفته 18مصرف‌کننده بزرگ برق و 17نیروگاه در این بازار مشارکت کردند. به گفته این مقام مسوول در سال 96 زمان ویژه‌یی برای طراحی بازارهای جدید و ایجاد زیرساخت‌های لازم در زمینه معاملات مصرف‌کنندگان بزرگ در تابلو برق بازار فیزیکی و بازار قراردادهای سلف موازی استاندارد مصرف‌کنندگان بزرگ بالای 5 مگاوات صرف شد. همچنین با اصلاح مشخصات قرارداد بازار عمده‌فروشی برق در این بازار نیز تغییراتی انجام گرفت که امید می‌رود در سال 97 با حمایت وزارت نیرو شاهد رشد و رونق بیشتر بازار برق در بورس انرژی ایران باشیم.

 افزایش تعداد نیرو‌گاه

وی ادامه داد: در سال 96 بازار مصرف‌کنندگان بزرگ برق در مجموع شاهد معامله 750میلیون مگاوات ساعت برق به ارزش 324میلیارد ریال بود. ارزش معاملات در بازار عمده‌فروشی برق نیز در سال 96 معادل با 3هزار و 794میلیارد ریال بوده است. همچنین در سال گذشته تعداد نیروگاه‌های دارای قابلیت عرضه در بورس انرژی از 43نیروگاه به 47نیروگاه رسید و تعداد شرکت‌های خرده‌فروشی دارای کد معاملاتی نیز به 14شرکت بالغ شد. مدیرعامل بورس انرژی از معاملات بازار اوراق سلف موازی نیز سخن گفت و افزود: اوراق سلف موازی استاندارد با سررسید یک سال و بیشتر نیز در سال 96 با توجه به نیاز به تامین منابع مالی برای پیشبرد طرح‌های حوزه انرژی همچنین مزیت تامین مالی از طریق بازار سرمایه با رشد 117درصدی شاهد تامین مالی 13هزار و 400میلیارد ریال از طریق این اوراق به وسیله 4شرکت در بورس انرژی ایران بودیم. به گفته وی در حوزه فرآورده‌های هیدروکربوری به ترتیب وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام به ارزش 5000 میلیارد ریال و پتروشیمی بندر امام با انتشار اوراق با دارایی پایه گاز مایع به ارزش 4000میلیارد ریال تامین مالی کردند. در حوزه برق نیز دو شرکت گروه مپنا و آرین‌ماهتاب گستر به ترتیب با انتشار 4000و 400میلیارد ریال اوراق اقدام به تامین مالی نمودند که معاملات ثانویه اوراق مذکور در مجموع به ارزشی حدود 11هزار و 914میلیارد ریال بالغ شد.

این مقام مسوول با بیان اینکه در سال 96 بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله نیز به عنوان یک بازار جدید در بورس انرژی ایران فعالیت خود را با پذیره‌نویسی گواهی‌های سرمایه‌گذاری صندوق پروژه آرمان پرند مپنا به ارزش 1000میلیارد ریال آغاز کرد، افزود: معاملات ثانویه گواهی‌های سرمایه‌گذاری در این بازار نیز ارزشی بالغ بر 548 میلیارد را در سال 96 به ثبت رساند. به گفته وی درحال حاضر نیز اوراق گواهی ظرفیت به‌عنوان دومین ابزار قابل معامله در این بازار درحال طی کردن فرآیندهای لازم برای پذیرش و آغاز معاملات است.

 افزایش کالا‌‌های پذیرش شده

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه اظهار کرد: در سال 96 در حوزه پذیرش نیز شاهد رشد تعداد کالاهای پذیرش شده در بورس انرژی ایران بودیم به نحوی که از 215کالا پذیرش شده از آغاز فعالیت بورس تا پایان سال 96 تعداد 51کالا در سال 96 پذیرش شده که نشان‌دهنده رشد 218درصدی نسبت به سال 95 است. حسینی سپس با اشاره به پتانسیل‌های موجود در کشور و ظرفیت‌های موجود در قوانین بالادستی یادآور شد: به طور خاص بند «ح» ماده 4 قانون برنامه 5 ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر توسعه بازار سرمایه با تاکید بر طراحی و مهندسی ابزارهای مالی و کالایی، توسعه بازار انرژی و عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی، ‌اصلاح نهادی حاکمیت شرکتی برای شرکت‌های عام و نهادهای مالی و بخش 4 بند «الف» ماده 44 این قانون مبنی بر تعیین قیمت خرید برق با توجه به سازوکار بازار در بورس که صراحتا در آنها به استفاده از ظرفیت‌های بورس انرژی در حوزه مبادلات انرژی اشاره شده، امید می‌رود در سال جاری با مشارکت وزارتخانه‌ها و سایر نهادهای ذی‌ربط در حوزه انرژی شاهد رشد و رونق هر چه بیشتر این بورس و شکوفایی اقتصاد حوزه انرژی در کشور باشیم.

 تقویت تامین مالی 97

مدیرعامل بورس انرژی ایران در ادامه به تشریح برنامه‌های این بورس در سال 97 پرداخت و اعلام کرد: در سال جاری علاوه بر توسعه و تعمیق بازارهای موجود برنامه‌هایی از قبیل تقویت تامین مالی صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و برق، راه‌اندازی بازار ابزارهای جدید ازجمله گواهی ظرفیت و اوراق صرفه‌جویی انرژی، پذیرش سایر فرآورده‌های پالایشگاهی، تقویت رینگ صادراتی و استفاده از قراردادهای بلندمدت برای فروش فرآورده‌های نفتی در دستور کار این بورس قرار دارد. وی اعلام کرد: آمار معاملات بورس انرژی ایران در 18روز نخست سال جدید نیز امیدبخش سالی پررونق در معاملات این بورس است به گونه‌یی که معاملات با ثبت ارزشی بالغ بر 1707میلیارد ریال رشد 52 درصدی نسبت به 18روز نخست سال 96 را نشان می‌دهد.

 رشد ۹۱ درصدی ارزش معاملات

در سویی دیگر، اداره بازرسی، امور اعضا و نظارت بورس انرژی نیز اعلام کرد: در ۶ ماهه دوم سال ۹۶، بازارهای بورس انرژی شاهد انجام معاملاتی به ارزش 52.969میلیارد ریال بوده‌اند که با رشد ۹۱درصدی نسبت به سال ۹۵ مواجه شد. آمارها نشان می‌دهد در 6ماهه دوم سالی که گذشت، بازارهای بورس انرژی شاهد انجام معاملاتی به ارزش 52.969 میلیارد ریال بوده‌اند که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته با ارزشی قریب به 27.703 میلیارد ریال، میزان رشدی بیش از ۹۱درصد را تجربه کرده‌اند. به گزارش سنا، محمود کریمی مسوول اداره بازرسی، امور اعضا و نظارت بورس انرژی ضمن بیان مطلب فوق افزود: در 6ماهه دوم سال گذشته تعداد شرکت‌های کارگزاری عضو بورس انرژی ۶۱ شرکت کارگزاری بوده است که از این تعداد، ۵۳ شرکت کارگزاری در دوره مذکور در سال ۹۶ در زمینه ارائه خدمات به مشتریان فعالیت کرده‌اند. تعداد کارگزاران فعال در بازار مشتقه برای 6ماهه دوم سال ۹۶، به میزان ۳۷ شرکت کارگزاری بوده و تعداد کارگزاران فعال در بازار فیزیکی بورس انرژی با رشد ۲درصدی از 6ماهه دوم سال ۹۵ به ۴۹ کارگزاری در مدت مشابه در سال ۹۶ رسیده است.

همچنین کارگزاران فعال در بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله که در نیمه دوم سال ۹۶ شروع به کار کرده است، ۲۴ شرکت کارگزاری بوده است.

از سویی دیگر، پنج شرکت کارگزاری برتر از نظر ارزش کل معاملات در بازارهای بورس انرژی در 6ماهه دوم سال ۹۶ به ترتیب شرکت‌های کارگزاری آتی ساز بازار (با 11.9درصد سهم از بازار)، خبرگان سهام

(با 11.71درصد سهم از بازار)، بانک توسعه صادرات (با 8.99درصد سهم از بازار)، مفید (با 8.77درصد سهم از بازار) و شرکت کارگزاری بانک ملی ایران

(با 6.04درصد سهم از بازار) بوده‌اند.

افزون بر این، مجموع سهم پنج شرکت برتر در این دوره از کل معاملات در بازارهای بورس انرژی برابر با 47.44درصد بوده است. همچنین از ابتدای مهرماه سال ۹۶ تا پایان اسفند ماه، پنج شرکت کارگزاری برتر از نظر ارزش معاملات در بازار مشتقه بورس انرژی شامل بانک توسعه صادرات (20.5درصد)، خبرگان سهام (14.04درصد)، شهر (9.54درصد)، رضوی (8.76درصد) و امین آوید (7.86درصد) است. در همین رابطه، پنج شرکت کارگزاری برتر در بازار فیزیکی بورس انرژی در 6 ماهه دوم سال گذشته شرکت‌های کارگزاری آتی ساز بازار (22.21درصد)، بانک ملی ایران (10.63درصد)، خبرگان سهام (10.47درصد)، مفید (10.23درصد) و نواندیشان بازار سرمایه (9.1درصد) بوده‌اند.

افزون بر این، پنج شرکت کارگزاری برتر در بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله در دوره 6 ماهه دوم سال ۹۶ شرکت‌های کارگزاری سهم آشنا (46.86درصد)، امین آوید (22.15درصد)، بانک ملی ایران (11.77درصد)، مفید (3.84درصد) و بانک سامان (3.07درصد) بوده‌اند. کریمی همچنین با اشاره به نخستین عرضه‌ها در بازار فیزیکی بورس انرژی افزود: از ابتدای مهر تا پایان اسفند ماه سال ۹۶ کالاهای برق نیروگاه‌های خرمشهر، سیکل ترکیبی فارس، طوس، ارومیه، زاگرس کوثر و منتظری، بلندینگ حلال ۴۱۰ پالایش نفت کرمانشاه، حلال ۵۰۳ عمده پالایش نفت اصفهان، گازمایع پالایش نفت آبادان، حلال ۵۰۳ پالایش نفت کرمانشاه، نفت سفید شرکت ملی پخش، و پلتفرمیت پالایش نفت اصفهان در رینگ داخلی و کالاهای حلال ۵۰۲ پالایش نفت اصفهان، گازمایع تاسیسات سنگ بست، نفت گاز شرکت ملی پخش از انبار نفت رفسنجان به مقصد پاکستان و میکس ریفورمیت گرید بی‌پتروشیمی بندر امام در رینگ بین‌الملل بازار فیزیکی بورس انرژی برای نخستین‌بار عرضه شده و مورد معامله قرار گرفتند.