انتقاد از اعضای دولت در عرضه کالاها
گروه بورس مسعود کریمی
مدیرعامل بورس انرژی از وجود انحصار دولتی در عرضه برخی کالاها انتقاد کرد و گفت: متاسفانه در بخش عرضه، عرضه‌هایی که در انحصار دولت است فقط با مشکلاتی مواجه هستند. او این اظهارات را در نشست خبری که روز گذشته در حاشیه یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک و بیمه برگزار شد، عنوان کرد. به گزارش «تعادل» رفع بسیاری از موانع در حوزه سرمایه‌گذاری با رویکرد توسعه صادرات در چهارمین بورس کشور نسبت به گذشته ارتقای قابل‌توجهی پیدا کرده است. از طرفی با افزایش فعالیت این بورس در حوزه بین‌المللی، پیش‌بینی می‌شود در صورت حذف سیاست‌های انحصاری دولت و عرضه تمام کالاهای مرتبط با این بازار به صورت شفاف شاهد داد و ستد‌‌های پویایی در این بخش از اقتصاد کشور باشیم. علی حسینی در خصوص اینکه برگزاری چنین نمایشگاهی چه دستاوردی برای شرکت در آینده خواهد داشت و به‌طور مشخص در راستای جذب سرمایه‌گذار خارجی آیا بورس انرژی می‌تواند با استفاده از پتانسیل‌های فاینکس 2018 فعالیت‌های خود را توسعه دهد یا خیر، در پاسخ به «تعادل» عنوان کرد: برگزاری چنین نمایشگاهی این امکان را برای فعالان، خریداران، عرضه‌کنندگان و تولید‌کنندگان ایجاد می‌کند تا در یک فضای شفاف با یکدیگر به تبادل نظر و اشتراک ایده‌های جدید در راستای پیشبرد اهداف برسند. علی حسینی اظهار داشت: در موضوع توسعه صادرات نه تنها با محدودیتی مواجه نیستیم بلکه استقبال قابل‌توجهی هم در این حوزه وجود دارد. شاید تنها محدودیتی که در این بخش وجود دارد، این موضوع باشد که بخش دولتی از پتانسیل بورس انرژی به عنوان فضای جذب خریداران خارجی و توسعه معاملات استفاده کند. وی افزود: در بورس انرژی کالاهای مورد عرضه شرکت‌ها خریداران مشخص خود را دارند.
از طرفی کشور ایران صاحب نام و برند در حوزه انرژی است، بنابراین متقاضی در سطح جهان تعداد قابل ملاحظه‌یی خواهد بود. مدیرعامل بورس انرژی در ادامه تصریح کرد: متاسفانه در بخش عرضه، عرضه‌هایی که در انحصار دولت است فقط با مشکلاتی مواجه هستند. این در حالی است که تمام پالایشگاه‌های خصوصی در حال حاضر حداکثر استفاده از ظرفیت‌‌های بورس انرژی را دارند و روز به روز تعداد کالاهایی که در بورس انرژی توسط بخش خصوصی عرضه می‌شود رو به افزایش است. علی حسینی بیان کرد: مشکل در بخشی وجود دارد که فرآورده‌های نفتی فروش آن در انحصار دولت قرار دارد. البته هر چه کشور رو به جلو گام بر می‌دارد، فرهنگ استفاده از بازار شفاف در بین مدیران دولتی هم گسترش پیدا خواهد کرد. وی گفت: در هفته‌یی که گذشت10 فرآورده از پالایشگاه آبادان که پالایشگاهی 100درصد دولتی است در بورس انرژی مورد پذیرش و درج قرار گرفت. همچنین از هفته آینده عرضه آن در بورس انرژی صورت خواهد گرفت.
مدیرعامل بورس انرژی اذعان داشت: در شرایطی فعالیت می‌کنیم که کشور‌های رقیب و همسایه در حوزه بین‌الملل فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و قیمت‌هایی که در این بازار کشف شده بیشتر از قیمت‌هایی است که خود شرکت در معاملات مبتنی بر مذاکره در نظر می‌گرفته است. علی حسینی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا دولت مانع از فعالیت بورس انرژی است یا اینکه محدودیتی در این بازار برای فعالیت بین‌المللی وجود دارد، گفت: بورس انرژی یک بازار کالایی است و در خرید و تقاضا هیچ‌گونه مشکلی وجود ندارد. در بخش عرضه، کالاها در دو حوزه مورد عرضه قرار می‌گیرند. نخستین حوزه، کالاهایی که شرکت‌های خصوص اقدام به عرضه آنها در بازار می‌کنند مانند نفت و پالایشگاه که غیردولتی هستند و به عنوان عرضه‌کننده با استقبال رو‌به‌رو هستند. در نقطه مقابل بخشی از فرآورده‌های نفتی، 5 فرآورده اصلی، نفت خام و میعانات گازی که انحصار فروش این محصولات در بخش صادرات در اختیار دولت است. در همین حال انتظار می‌رود که این مجموعه هم همکاری‌‌های خود را توسعه دهد و توسعه‌یی مبتنی بر برنامه‌ریزی، به این معنی که در یک زمان‌بندی مشخص بتوان کالاهای مذکور را در بورس انرژی عرضه کرد.
وی تصریح کرد: امکان صادرات همه فرآورده‌های نفتی از سوی خریداران خارجی در بورس انرژی وجود دارد و تاکنون به 12کشور صادرات داشتیم. این در حالی است که نفت از طریق بورس انرژی قابلیت معامله دارد و برخی فرآورده‌های نفتی عمدتا صادراتی هستند که از جمله آن نفت خام است.
وی تصریح کرد: بانک‌های بزرگ راهکارهایی را در حوزه معامله نفت خام در بورس انرژی ارائه کرده‌اند و این باید در دولت تصمیم‌گیری شود و اکنون که ابتدای سال هستیم، مناسب است در این رابطه کار پیش برود. به گفته حسینی، بحث عدم عرضه نفت خام در بورس انرژی مطرح نیست ولی قانون برنامه هم به این موضوع صراحت دارد ولی دولت می‌گوید که اکنون سازوکار تسویه معاملات به این صورت است که ارز حاصل از صادرات باید به خزانه داده شود. پیشنهاد ما استفاده از مکانیسم‌های دیگری مثل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تسویه حساب معاملات ارزی است ولی دولت با این موضوع موافق نیست. وی اظهار داشت: در ماده قانونی برنامه پنجم توسعه ابزارهای مالی نیز مدنظر است و اگر این مکانیسم بود، می‌توانستیم بر مسائل ارزی اخیر هم اثرگذار باشیم، یعنی می‌توانستیم اوراق ارزی استفاده کرده و منتشر کنیم. حسینی اظهار داشت: گاز طبیعی را نیز می‌توان وارد بورس کرد و پیشنهاداتی را هم به شرکت ملی گاز داده‌ایم و امیدواریم فاز مطالعاتی را شروع کنیم. وی در خصوص وضعیت حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بورس انرژی گفت: تعداد کدهای معاملاتی خارجی برای معامله در بورس انرژی رو به افزایش است. مدیرعامل بورس انرژی در خصوص انتشار اوراق ارزی در بورس گفت: سال گذشته جلساتی را با مدیریت سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت و دستگاه‌های حاکمیتی برای انتشار اوراق ارزی داشتیم و البته در قانون برنامه ششم توسعه نیز بر انتشار این اوراق تاکید شده است. وی اظهار داشت: بعضا برخی دستگاه‌های حاکمیتی به انتشار اوراق ارزی نگاه مقطعی دارند و در بخش‌هایی از زمان نسبت به انتشار این اوراق اقبال نشان داده‌اند؛ اما باید توجه کرد که اجرای این سیاست پایدار باشد.
حسینی ادامه داد: به نظر می‌رسد که باید برای انتشار اوراق ارزی و طراحی آن با یک نظم خاص کار و برنامه‌ریزی کرد؛ بنابراین اکنون که اوایل سال ٩٧هستیم، خوب است به عنوان یک وظیفه، پیاده‌سازی این ابزار را دنبال کنیم. وی افزود: ایده‌یی که به ذهن ما می‌رسد، این است که انتشار این اوراق بازار ارز را مدیریت و متعادل می‌کند؛ ضمن اینکه بسیاری از افرادی که به صورت خرید نقدی یا برای پوشش ریسک وارد بازار می‌شوند به بازار خطرناکی ورود می‌کنند به خصوص اینکه اکنون نگهداری ارز، بالای ١٠هزار یورو قاچاق است. حسینی ادامه داد: انتشار اوراق بهادار ارزی این امکان را می‌دهد که سرمایه‌گذاران خارجی و علاقه‌مندان داخلی به مشارکت و سرمایه‌گذاری با هدف هجینگ بتوانند به جای ورود به خرید ارز فیزیکی در این اوراق وارد شوند.
حسینی در پاسخ به سوالی مبنی بر فراهم شدن مقدمات عرضه بنزین در بورس انرژی گفت: مقدمات عرضه بنزین در بورس انرژی کاملا مهیاست و بر این اساس بنزین پذیرش شده و در این میان 4 هزار میلیارد ریال برای پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، اوراق سلف برای تامین مالی منتشر شده است، ضمن اینکه فرآورده‌های آن نیز مورد پذیرش واقع شده است. مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: به محض اینکه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس اراده کند ظرف 2 تا 3 روز عرضه بنزین در بورس آغاز خواهد شد.
