بهبود روابط چین و ژاپن با گذر از 7 دهه تنش

گروه جهان    سفر «وانگ یی» وزیر خارجه و عضو شورای دولتی چین به ژاپن در حالی انجام شد که دو کشور یکی از سردترین دوره‌های تاریخی در روابط دوجانبه را تجربه می‌کنند؛ سفری که کارشناسان خوش‌بین هستند به گامی مهم در راستای بازگشت روابط دو کشور به مدار عادی تبدیل شود. این سفر در حالی انجام شده که روابط میان چین و ژاپن همواره بر سر موضوعاتی همچون «کدورت‌ها و درگیری‌های تاریخی» و همچنین «اختلاف ارضی به‌ویژه جزایر دریای چین شرقی» و «زخم‌های جنگ دوم جهانی» دچار تنش و سردی بوده است. کارشناسان معتقدند در شرایط جدید، روابط چین و ژاپن نیز به یک نقطه جدید توسعه رسیده است که موتور محرکه آن نیز اقتصاد و همکاری‌های اقتصادی است به همین دلیل برگزاری «نشست اقتصادی مشترک» دو کشور نیز یکی از برنامه‌های مهم این سفر بود.  سپتامبر سال 2012 بود که دولت ژاپن اعلام کرد قصد دارد «جزایر دیایویو» در دریای شرقی را که از مناطق مورد منازعه دو کشور است، ملی اعلام کند. این جرقه‌یی بود تا اعتراض‌های نهفته مردم چین علیه تجاوزات تاریخی ژاپن به کشورشان علنی شود و مردم در شهرهای مختلف چین تظاهرات کم‌سابقه‌یی برگزار کردند. نوامبر 2014 بود که شی‌جین‌پینگ رییس‌جمهوری خلق این کشور و شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن، در حاشیه اجلاس آپک در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند اما این ملاقات برای شکستن یخ‌های مستحکم روابط کافی نبود. اصل ماجرا این است که چین «حرکت ژاپن را در ملی اعلام کردن این جزایر غیرقانونی می‌داند» و همچنان تاکید می‌ورزد که دیایویو و جزایر اطراف آن که در ژاپن «سنکاکو» نامیده می‌شوند، بخشی از تمامیت ارضی چین است. امسال هم اعلام شده ژاپن قصد دارد گشت‌های خود را در اطراف جزایر بیشتر کند و بارها نیز جنگنده‌هایش را برای تعقیب هواپیماها و ردیابی کشتی‌های چینی به این منطقه اعزام کرده است.  موضوع دیگری که بر روابط دو کشور سایه افکنده روابط نظامی گسترده‌یی است که ژاپن با امریکا دارد و پیروی این کشور از راهبردهای ماجراجویانه واشنگتن در دریای جنوبی است. در چنین شرایطی است که چین بزرگ‌ترین رزمایش خود را از زمان تاسیس چین نو در 1949 در دریای جنوبی ترتیب داده و ناو هواپیمابرش را به همراه ده‌ها ناوشکن و جنگنده به این منطقه فرستاده است. افزون بر اینها نگرانی دیگر چین «تلاش ژاپن برای اصلاح قانون اساسی این کشور» است که برای نخستین‌بار پس از جنگ جهانی دوم به نظامیان ژاپنی امکان می‌دهد برای عملیات فرامرزی به بیرون از مرزهای ژاپن اعزام شوند و اگر امریکا درگیر جنگی شود آنها می‌توانند نیروی پشتیبان به آن نبرد اعزام کنند. با این احوال به نظر می‌رسد دست‌کم به دلایل اقتصادی دو کشور می‌خواهند روابط بهتری داشته باشند و شاید یکی از علت‌های آن رشد 10درصدی ارزش تبادلات تجاری دومین و سومین اقتصادهای بزرگ دنیا در 2017 باشد که به 300میلیارد دلار رسید.