مزیت رتبه‌بندی بنگاه‌ها
تعادل
اتاق تهران روز گذشته میزبان نمایندگان موسسه اعتبار سنجی بین‌المللی «کپیتال اینتلیجنس» بود. در این نشست که با حضور فعالان بخش خصوصی برگزار شد، نقش اعتبار سنجی شرکت‌های بخش خصوصی در تصاحب بازارهای جهانی و جذب سرمایه‌گذاران و نیز چالش‌های پیش روی آنها مورد بررسی قرار گرفت. بنا بر خروجی این نشست، «عدم شفافیت و دسترسی به اطلاعات»، «فساد اداری»، «تنش‌های اخیر در رابطه با برنامه هسته‌یی ایران»، «رعایت نکردن برخی الگوهای درست فعالیت‌ها در بورس و نظام بانکی»، «سهم اندک بخش خصوصی و تسلط شرکت‌های دولتی بر بازار»، «ضعف‌های بخش‌های مالی و از جمله نرخ پایین کفایت سرمایه در بانک‌ها»، از جمله مشکلاتی هستند که در مقابل پتانسیل‌های رشد، نقش بازدارنده‌یی ایفا می‌کنند. از این رو، برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی در بازار و اقتصاد ایران باید زمینه‌هایی فراهم شود که از جمله آن، ارتقای رتبه اعتباری است. تجربه و دانش مدیران و شرکای این دست از موسسات می‌تواند بازار سرمایه کشور را به بازار سرمایه دنیا پیوند بزند و سبب ارتقای سطح کیفی شرکت‌ها شوند. در عین حال، رییس بخش پیشبرد کسب و کار موسسه اعتبار سنجی «کپیتال اینتلیجنس» از تاسیس موسسه جدید رتبه‌بندی در ایران در آینده نزدیک خبر داد.
رتبه‌بندی کنیم تا سرمایه خارجی بیاید
رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها با مقایسه ریسک اعتباری آنها به تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان کمک می‌کند. از طرفی تفاوت در رتبه‌ها، عاملی برای تعیین هزینه تامین مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود.
تعیین رتبه شرکت‌ها باعث می‌شود تا میزان ریسک‌پذیری آنها مورد ارزیابی قرار گیرد که کمک بسیاری به جذب آسان سرمایه‌گذاری خواهد کرد. همچنین شرکت‌ها را از ارائه تضامین بانکی در انجام پروژهها و تبادلات اقتصادی بی‌نیاز می‌کند.
فریال مستوفی عضو هیات نمایندگان و رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران در این مورد گفت: دارا بودن رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها، اطمینان خاطری برای سرمایه‌گذاران خارجی برای فعالیت در ایران است.
رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران افزود: ما در این مرکز، برای رونق جذب سرمایه‌گذاری خارجی ریل‌گذاری کرده‌ایم و از جمله، با طراحی یک سایت تمام اطلاعات مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در ایران را روی آن بارگذاری کرده‌ایم. در عین حال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در 9 بخش از جمله صنعت، معدن و گردشگری که در آینده بخش دیگری نیز به آن افزوده خواهد شد، شناسایی شده که می‌توانیم در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهیم.
او با اشاره به اینکه تعداد زیادی پروژه به عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری به این مرکز ارائه شده است، ادامه داد: پس از آنکه این پروژهها از فیلتر مرکز سرمایه‌گذاری اتاق تهران گذشت، اکنون 120 الی 130 پروژه قابل عرضه و دارای مطالعات عملیاتی برای ارائه به سرمایه‌گذاران تعیین شده است.
عضو هیات نمایندگان افزود: زمانی که به سرمایه‌گذار یا بانک مراجعه می‌کنیم آنچه بیشتر از همه خود را نشان می‌دهد برخورداری از رتبه‌بندی اعتباری است، به عبارتی دیگر، وضع هر شرکت با رتبه‌بندی ابعاد اعتباری آن مشخص می‌شود. او با بیان اینکه در ایران از ظرفیت بالایی برای فعالیت‌های اقتصادی برخورداریم گفت: یکی از اهداف ما جذب سرمایه‌گذاری خارجی است، البته در این باره فقط مسائل مالی مطرح نیست بلکه می‌خواهیم انتقال فناوری نیز صورت گیرد بنابراین در نیل به این هدف برخورداری از رتبه‌بندی اعتباری می‌تواند کمک‌کننده باشد.
معاون سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران نیز در این همایش، با اشاره به اینکه دستیابی به رشد اقتصادی 8 درصدی تنها با کمک بخش خصوصی امکان‌پذیر است، گفت: دسترسی به بازارهای مالی جهان، مستلزم داشتن رتبه‌های اعتباری است از این رو این سازمان طی چند سال اخیر، با برخی موسسات معتبر بین‌المللی توافقاتی برای استفاده از خدمات آنان برای ارتقای رتبه اعتباری شرکت‌ها و بنگاه‌های ایران داشته است. جمال حسینی افزود: سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، اقدام به تشکیل کمیته‌یی کرده است که با دعوت از موسسات مشاوره بین‌المللی به بهبود رتبه اعتباری ایران کمک کنند. او از مذاکره با برخی از نهادها و موسسات مشاوره در بهبود رتبه اعتباری کشورهای و بنگاه‌ها، خبر داد و افزود: با بهبود رتبه اعتباری ایران قطعا پای سرمایه‌گذاران خارجی به کشور باز می‌شود.
روند کند توسعه نظام رتبه‌بندی
حسن فروزان فرد، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: بسیاری از اتفاقات نامناسبی که در سه دهه اخیر در حوزه‌های بانکی و بورس ایران رقم خورده ناشی از نبود شرکت‌ها و سامانه‌های رتبه‌بندی شرکت‌ها و سامانه‌های اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری بوده است. فروزانفرد با بیان اینکه نبود این سامانه‌ها موجب می‌شود تخصیص بهینه منابع انجام نشود افزود: اینکه رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌های ما مشخص شده باشد، زمینه را برای رفتار حرفه‌یی‌تر سهامداران در بورس و بانک‌ها در تعامل با شرکت‌ها فراهم می‌کند ضمن اینکه کاهش جدی فساد را در فضای کسب و کار کشور نیز فراهم می‌کند، به این ترتیب اگر از نظام‌های حرفه‌یی رتبه‌بندی استفاده کنیم در تعاملات بین‌المللی نیز موفق خواهیم بود. او با بیان اینکه هم‌اکنون در حوزه رتبه‌بندی اعتباری شرایط خوبی نداریم، گفت: توقف در تعاملات بین‌المللی و رعایت نکردن برخی الگوهای درست فعالیت‌ها در بورس و نظام بانکی، موجب شده توسعه نظام‌های رتبه‌بندی در ایران کند باشد.
فروزانفرد افزود: اگرچه در سال 1384 رتبه‌بندی در بورس سرمایه جدی گرفته شد اما با تاخیر یازده ساله برای نخستین‌بار در سال 95 بررسی‌ها برای دادن مجوز به شرکت‌های رتبه‌بندی انجام شد که در نتیجه آن تاکنون فقط دو شرکت موفق شدند مجوز تاسیس را دریافت کنند.
چالش‌های رتبه‌بندی اعتباری در ایران
«هورست برتراند»، مدیر توسعه بازار شرکت «کپیتال اینتلیجنس» در این نشست گفت: رتبه‌بندی اعتباری بانک‌ها، بیمه‌ها و شرکت‌های مختلف براساس میزان پایبندی آنها به تعهدات و پرداخت وام‌های خود در محیط بین‌المللی و همچنین حسابداری داخلی آنها انجام می‌شود. این رتبه‌بندی نیاز به اطلاعات شفاف دارد که در ایران با چالش جدی مواجه است چرا که در ایران دسترسی به اطلاعات از سوی بانک مرکزی ممکن نیست. از سوی دیگر عدم شفافیت برنامه هسته‌یی ایران تاثیر زیادی روی جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی داشته است و تنش‌های سیاسی اخیر باعث شده تا ریسک سرمایه‌گذاری ایران را بالا ببرد. این موارد تاثیر منفی روی اقتصاد و جامعه دارد و از رشد جلوگیری می‌کند.
«هورست برتراند» سپس با اشاره به مولفه‌های تعیین‌کننده در رتبه‌بندی مستقل گفت: در رتبه‌بندی مستقل مولفه‌هایی نظیر کیفیت ساختار اداری و سطح فساد اداری بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که فساد از رشد اقتصادی جلوگیری می‌کند؛ حال آنکه رتبه ایران در شاخص شفافیت و فساد 130 در میان 180 کشور است و فساد به عملی بازدارنده در مقابل رشد تبدیل شده است. او افزود: دسترسی محدود به داده‌های اقتصادی، یکی دیگر از مولفه‌هایی است که رتبه‌بندی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مدیر کسب‌وکار و توسعه بازار موسسه «کپیتال اینتلیجنس» در این همایش، با بیان اینکه رتبه‌بندی اعتباری صرفا اعطای رتبه به بنگاه‌ها نیست، افزود: رتبه‌بندی اعتباری، خلاصه‌یی از توانمندی شرکت به تعهدات مالی در زمان سررسید تعهدات را نشان می‌دهد. «هورست برتراند»، با بیان اینکه رتبه اعتباری این قابلیت را دارد که در سطح بین‌المللی قابل مقایسه باشد، گفت: شرکت‌های دارنده رتبه اعتباری را می‌توان در هر نقطه از جهان با سایر بنگاه‌ها مقایسه کرد و وضعیت آنان را برای سرمایه‌گذاری، تامین مالی و موارد متعدد دیگر در بازار کسب‌کار، سنجید.
مدیر کسب وکار و توسعه بازار موسسه «کپیتال اینتلیجنس» گفت: رتبه‌بندی اعتباری هزینه تعاملات مالی را نیز کاهش می‌دهد نشان می‌دهد که شرکت‌های دارنده آن، به دنبال شفافیت هستند. «برتراند» با اشاره به اینکه اقتصاد ایران در سال 2017 حدود 3.4 درصد رشد کرد، ادامه داد: نکته حائز اهمیت این است که این رشد به اقتصاد غیرنفتی وابسته بود. ایران برای کاهش نرخ بیکاری به رشد بالا نیاز دارد که البته عدم وجود چشم‌انداز روشن در تحولات سیاسی بین‌المللی و مشکلات ساختاری مانع دستیابی به این رشد کمی شود.
مدیرکسب وکار و توسعه بازار موسسه «کپیتال اینتلیجنس» مباحثی را نیز در ارتباط با تامین مالی داخلی و خارجی ایران مطرح کرد و از سهم اندک مالیات در درآمدهای دولت سخن گفت: سهم مالیات در درآمدهای دولت حدود 7 درصد است و افزایش درآمدهای مالیاتی می‌تواند به کاهش وابستگی بودجه‌یی به نفت بکاهد. اما بطور کلی شفافیت کمی در مورد داده‌های مالی ایران وجود دارد و ایران داده‌های خود را تدوین نمی‌کند.
او بدهی‌های اندک خارجی را به عنوان یکی از عومل بهبود‌دهنده رتبه‌بندی عنوان کرد و گفت: ایران در بخش بدهی‌های خارجی عملکرد خوبی به نمایش گذاشته است؛ چنانکه سهم بدهی‌های خارجی در تولید ناخالص داخلی ایران معادل 2 درصد است. البته این بخش نیز از نظر شفافیت دچار ایراداتی است و بانک مرکزی داده‌ها را منتشر نمی‌کند.
تاسیس موسسه جدید رتبه‌بندی در ایران
رییس بخش پیشبرد کسب و کار موسسه اعتبار سنجی «کپیتال اینتلیجنس» از تاسیس موسسه جدید رتبه‌بندی در ایران در آینده نزدیک خبر داد. «میشل پیج» افزود: بنا داریم در آینده نزدیک برای ارتقای رتبه‌بندی در ایران سرمایه‌گذاری کنیم که این ارتقای رتبه بندی، در پیشبرد اهداف شرکت‌ها و سازمان‌های ایرانی نقش تسهیل‌کننده‌یی خواهند داشت.
او با بیان اینکه ایران نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی دارد گفت: بر این اساس باید بتوانیم بررسی خوبی از ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران داشته باشیم که در این باره رتبه‌بندی اعتباری، کاری کلیدی است. «میشل پیج» با اشاره به اینکه رتبه‌بندی اعتباری در خارج از ایران از استاندارد برخوردار است، افزود: بانک‌های زیادی از رتبه‌بندی برخوردار هستند بنابراین هر چه رتبه‌بندی اعتباری در ایران ارتقاء یابد نگاه مثبت‌تری برای سرمایه‌گذاری در ایران به وجود خواهد آمد. او افزود: ما به شرکت‌ها و بانک‌ها مشاوره نمی‌دهیم بلکه کاری که انجام می‌دهیم تسهیل ریسک اعتباری به نفع مشتریان مان است و مشتریان می‌توانند از آن برای بهبود فرایندهای کاری خود استفاده کنند.
