درس‌های برجام برای کره‌شمالی
رهبران امریکا و کره‌شمالی با وجود تنش‌های یک‌ساله اخیر، حال سیگنال‌هایی برای دیدار و گفت‌وگو بر سر مسائل هسته‌یی و موشکی پیونگ‌یانگ در ازای رفع تحریم‌ها به یکدیگر می‌فرستند که دورنمای آن تیره به نظر می‌رسد.
به گزارش ایرنا، پس از رفت و آمدهای مخفیانه مقامات امریکایی به کره‌شمالی، اینک تلاش این دو کشور برای رفع اختلافات علنی شده و برخی رسانه‌ها از توقف تمامی آزمایش‌های موشکی و هسته‌یی کره‌شمالی در تاریخ اول اردیبهشت ماه خبر می‌دهند؛ تصمیمی که گفته می‌شود «کیم جونگ‌اون» رهبر جوان این کشور با مشورت مجمع عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست برای ورود به دوره جدید اتخاذ کرده است.
با وجود اینکه کره‌شمالی پیوند اقتصادی قوی با جهان خارج ندارد و گفته می‌شد که تاثیر زیادی از تحریم‌های غربی نپذیرفته اما اینک مقامات امریکایی معتقدند که فشار تحریم‌ها، سران پیونگ‌یانگ را به سمت مذاکره و تعلیق فعالیت‌های هسته‌یی و موشکی سوق داده است.
این در حالی است که کره‌شمالی توان نظامی و هسته‌یی خود را کافی دانسته و به قول رهبر این کشور، نیازی به توسعه آن نمی‌بیند. در آخرین آزمایش‌های موشکی که این کشور انجام داد ادعا کرد که قادر است ایالات‌متحده را هدف قرار دهد. در مقابل برخی بر این باورند امریکایی‌ها پیش از آنکه بمب‌های اتمی و موشک‌های قاره پیمای کره‌شمالی از قابلیت دسترسی به تمامی خاک امریکا برخوردار شوند، قصد دارند با مذاکره از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آورند.
اختلافاتی که در یک سال گذشته هر روز تشدید می‌شد و جهان از خطر جنگی تازه نگران بود، حال به چرخشی اصولی در سیاست خارجی دو کشور به‌خصوص کره‌شمالی تغییر یافته است. تلاش سران پیونگ‌یانگ برای تنش‌زدایی با همسایگانی چون کره‌جنوبی و ژاپن بخشی از برنامه کیم برای گسترش روابط با بازیگران منطقه و جهان بوده است.
دیدار و ملاقات‌های محرمانه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه کنونی امریکا در دوره ریاست بر سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) با رهبر کره‌شمالی بی‌تاثیر در شکل‌گیری فضای کنونی نبوده است. همزمان با پمپئو، «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ هم در این ماجرا نقش دارد. او در سال‌های نخست هزاره سوم که عهده‌دار وزارت امور خارجه امریکا در دوره «جورج دبلیو بوش» بود با مانع‌تراشی‌های خود دستیابی به توافق با کره‌شمالی را به بن‌بست کشاند.
در کنار ترامپ، بولتون و پمپئو تاکنون به‌عنوان معمار حل وفصل احتمالی اختلافات این دو کشور مطرح‌اند و باید دید آیا همان رویکرد سخت و جنگ‌افروزانه گذشته را در برابر کره‌شمالی ادامه می‌دهند یا با عنایت به شرایط جدید، رویه خود را تغییر خواهند داد؟ پرسش دیگر این است که توافق احتمالی بین این دو کشور چه مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی با برجام خواهد داشت؟
ترامپ از روزی که وارد کاخ سفید شد تا امروز که برای چهارمین‌بار باید پایبندی خود را به برجام اعلام کند، از هیچ کوششی برای خروج از توافق یا به بن بست کشاندن آن کوتاهی نکرده است. همین موضوع جهان را نسبت به توافقی مشابه بین امریکا و کره‌شمالی نگران ساخته است. در همین ارتباط چند روز پیش «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور پیشین امریکا ضمن دفاع از برجام تاکید کرد بحث خروج از برجام درحالی مطرح شده که احتمال دارد رییس‌جمهور امریکا با کره‌شمالی مذاکره کند. خروج از برجام این پیام را به پیونگ‌یانگ خواهد داد که امریکا غیرقابل اعتماد است و حرف و عملش یکی نیست.
در شرایط کنونی که کیم از تعلیق فعالیت‌های هسته‌یی و تسلیحاتی این کشور سخن به میان آورده، اما ترامپ در پی پاکسازی گسترده برنامه اتمی کره‌شمالی است. بدون تردید ترامپ که همواره برجام را بدترین توافق تاریخ ایالات‌متحده می‌داند به دنبال توافقی است که به اعتقاد وی بیش از برجام منافع ملی این کشور را تامین کند. در نتیجه زیاده خواهی‌های ترامپ، کره شمالی قادر نخواهد بود به توافق برد-بردی چون توافق هسته‌یی ایران و 1+5 دست یابد.
وقتی ترامپ و مشاورانش تاکید می‌کنند که امریکا در توافق هسته‌یی با کره شمالی اشتباهات قبل را تکرار نمی‌کند به معنی مقاومت در برابر اعطای هرگونه امتیاز قابل‌توجهی به نفع پیونگ‌یانگ است. بنابراین رهبر کره‌شمالی باید برای دستیابی به توافق با فرد تاجرمآبی چون ترامپ یا از منافع ملی و مسلم خود دست بکشد یا اینکه به همان روال گذشته ادامه دهد.
ترامپ که با وجود پایبندی همه طرف‌ها (گروه 1+5 منهای امریکا) به برجام بدان پشت کرده و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قطعنامه شورای امنیت را نادیده می‌انگارد، چگونه می‌تواند به توافقی دوجانبه با کره‌شمالی دست یابد؛ توافقی که ضمن رفع اختلاف هسته‌یی برای پیونگ‌یانگ هم سودمند باشد؟
بنابراین نمی‌توان انتظار توافقی برد-برد همچون برجام را برای مذاکرات احتمالی این دو کشور متصور شد و ترامپ به هر قیمتی به دنبال دست یافتن به توافقی مشابه برجام است تا بزرگ‌ترین دستاورد دموکرات‌ها را به چالش بکشد که در این مسیر بعید به نظر می‌رسد منافع پیونگ‌یانگ تامین شود.
